سهمیه‌ای که خون کنکوری‌ها را در شیشه کرد / مقصر اصلی عدم حذف سهمیه فرزندان هیئت علمی کیست؟

اگر تمام سهمیه‌هایی مصوبه شده در آزمون سراسری را نیز در جهت احققاق عدالت آموزشی بدانیم وقتی به سهمیه فرزندان هیئت‌های علمی می‌رسیم در جای خود میخکوب می‌شویم، زیرا نه تنها از هییچ زاویه‌ای در اجرای عدالت اموزشی با توجه به امکاناتی که آن‌ها در دوره تحصیل از آن بهره‌مند می‌شوند، تدوین نشده است؛ بلکه کاملا در تعارض با لفظ عدالت است!

طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، فرزندان اعضای هیأت علمی در دانشگاه ها، اگر در کنکور سراسری ۹۰ درصد نمره یک رشته را کسب کنند، می‌توانند برای انتقال به هر دانشگاهی اقدام کنند؛ همچنین طبق این مصوبه فرزندان هیأت علمی با کسب ۹۲ و نیم درصد نمره آخرین نفر پذیرفته شده در سهمیه آزاد، می‌توانستند تغییر رشته دهند و به محل سکونت خانواده خود نقل مکان کنند. البته در این میان یک تبصره‌ای هم وجود داشت که بر اساس آن فرزند عضو هیئت علمی اگر نمره را نیاورده باشد؛ می‌تواند در دانشگاه محل خدمت والدین مهمان شده و پس از دو ترم و احراز شرایط علمی انتقالی بگیرد! ضمن اینکه ظرفیت پذیرش این دسته از داوطلبان اضافه بر ظرفیت کنکور اعمال می‌شود و براین اساس تنها دلیل برگزاری آزمون سراسری که ایجاد رقابت در میان داوطلبان برای ورود بهترین‌ها به دانشگاه‌های خوب است؛ به طور کامل زیر سوال می‌رود!

پس از برگزاری پنجاه‌ویکمین کنکور در سال ۹۸، برای اولین بار اختصاص سهمیه به فرزندان اعضای هیئت‌های علمی سر و صدای فراوانی به پا کرد به نحوی که صدای اعتراضات به مجلس شورای اسلامی رسید پس از ان نیز دیوان عدالت اداری در سال ۹۲ رای به ابطال آن داد. اما هیئت دولت بار دیگر، امتیاز انتقال و تغییر رشته در کنکور‌های سراسری را برای فرزندان اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به تصویب رساند.

با توجه به اینکه این امتیاز برای کنکور سال ۹۲ قابل اعمال نبود، سازمان سنجش آموزش کشور موظف شد از کنکور سراسری سال ۹۳ این امتیاز را برای پذیرفته شدگان حائز شرایط بعد از اعلام نتایج نهایی، اعمال کند. در جدول زیر آمار نقل و انتقال و همچنین تغییر رشته فرزندان اعضای هیأت علمی در فاصله زمانی سال‌های ۹۳ تا ۹۷ قابل مشاهده است.


اعتراضات به سهمیه اعضای هیئت‌های علمی طی سال‌های ۹۳ تا ۹۷ ادامه داشت به طوری که بسیار از اساتید دانشگاهی به آن اعتراض کردند.

عزیزالله حبیبی، رئیس دانشگاه خوارزمی با اعلام مخالفت با نقل و انتقال پذیرفته شدگان با رتبه‌های پایین به دانشگاه‌های بزرگ و سطح یک، گفت: این یک آیین نامه و مصوبه است و درست نیست که بگوییم موافقیم یا مخالف، اما با اصل انتقال در دانشگاه‌ها برای افرادی که با رتبه‌های پایین در دانشگاه‌های شهرستان قبول می‌شوند و به دانشگاه‌های بزرگ راه پیدا می‌کنند، کاملا مخالف هستم.

محمود نیلی رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه بر این باور هستم که سهمیه‌ها (به غیر از سهمیه مناطق که باید فکری برای آن شود) در کنکور باید حذف شوند، افزود: در حال حاضر دانشجویان متقاضی آزاد برای درصد کمی از صندلی‌ها رقابت می‌کنند.

آتش اعتراض به سهمیه‌های آزمون سراسری سه سالی می‌شود که برای چندمین بار شعله گرفته است به طوری که مسئولان هر بار در زمان برگزار کنکور خبر از اصلاح سهمیه‌ها می‌دهند و بعد از مدتی اعلام می‌کنند که اصلاح سهمیه‌ها به کنکور امسال نمی‌رسد. این موضوع قبل از برگزاری آزمون سراسری سال ۹۹ نیز از زبان ابراهیم خدایی رئیس مرکز سنجش و آموزش کشور شندیده شد؛ وی با بیان اینکه وزارتین لایحه ساماندهی ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی را ۱۶ آذر ماه ۹۸ به دولت ارائه کرده‌اند و اکنون منتظر تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی هستند؛ گفت: در این لایحه مقرر شد بخش اعظمی از سهمیه‌های کنکور حذف شوند. به طوری که از ۱۹ سهمیه موجود در کنکور، ۱۶ سهمیه حذف و فقط سهمیه مناطق، ایثارگران و منطقه آزاد باقی بماند. در این میان سهمیه فرزندان اعضای هیئت علمی نیز حذف خواهد شد.

 

سید رضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز پس از گذشت ۷ ماه؛ در تاریخ ۱۹ تیر سال ۹۹ اصلاح سهمیه فرزندان هیئت‌های علمی را در ممنوعیت تغییر رشته آن‌ها خلاصه کرد؛ و گفت: نقل و انتقال فرزندان اعضای هیئت علمی سهمیه محسوب نمی‌شود.

منصور غلامی وزیر علوم تحقیقات و فناوری نیز در این باره گفت: جابه‌جایی دانشگاهی فرزندان اعضای هیئت علمی سهمیه محسوب نمی‌شود بلکه یک تسهیلات انتقالی و جابه‌جایی است که اشتبا‌ها به آن سهمیه اطلاق می‌شود، اعضای هیئت علمی می‌توانند فرزندانشان را مانند بقیه در دانشگاه جابه‌جا کنند با این تفاوت که ۹۲ درصد نمره آخرین نفری که در آن دانشگاهی که می‌خواهند بروند را کسب کنند.

خلاصه سازی اصلاح سهمیه فرزندان اعضای هیئت‌های علمی در ممنوعیت تغییر رشته آن‌ها پس از انتقال و اعلام وزیر علوم و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اینکه باید امکان نقل و انتقال فرزندان هیئت علمی به محل خدمت والدین را تسهیلات بدانیم نه سهمیه و این تسهیلات برای تمام دانشجویان وجود دارد؛ موجب شد اعتراضات جامعه دانشگاهی کاهش یابد.

مسئله مهمی که هنوز باقی مانده و با تغییر لفظ سهمیه به تسهیلات حل نشده است مربوط به انتقال فرزندان اعضای هیئت‌های علمی به عنوان مثال از رشته پزشکی در دانشگاهی کم برخوردار و دور افتاده به معتبرترین دانشگاه در پرمتقاضی‌ترین رشته انتقال یابد. این در صورتی است که اگر شخص حد نصاب علمی را نیاورده باشد، می‌تواند با مهمان شدن در دانشگاه مقصد و گذراندن دو ترم و کسب حد نصاب علمی به تحصیل در آن دانشگاه بپردازد.

 

برخلاف آنچه که وزیر علوم گفته است این به اصطلاح امتیازی که برای فرزندان اعضای هیئت علمی وجود دارد به این نحو برای بقیه دانشجویان وجود ندارد، زیرا فرزندان هیأت علمی از همان ترم اول می‌توانند از تسهیلات نقل و انتقال دانشجویان بهره‌مند شوند، اما دانشجویان عادی برای انتقالی، باید حداقل یک ترم در دانشگاهی که قبول شده‌اند بمانند و بعد از آن اگر شرایط لازم را داشتند انتقالی بگیرند. از طرف دیگر انتقال دانشجویان عادی به دانشگاه‌های معتبر در بسیاری از موارد رخ نمی‌دهد و این در صورتی است که قریب به اتفاق فرزندان اعضای هیئت‌های علمی پس از انتقال و گذراندن دو ترم در دانشگاه مقصد در آنجا ماندگار می‌شوند!

علاوه بر آن طبق اعلام وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی سهمیه فرزندان اعضای هیئت‌های علمی مازاد بر ظرفیت پذیرش در کنکور سراسری است، به این معنا که اگر ظرفیت پذیرش در یک دانشگاه ۱۰۰ نفر باشد بدون هیچ دلیلی دانشگاه ۵ فرزند عضو هیئت علمی را مازاد بر ۱۰۰ نفر پذیرش می‌کند! که اگر نشود نام آن را رانت گذاشت مطمئنا نام پارتی بازی درخور آن است.

متاسفانه بر اساس تسهیلات ارائه شده برای فرزندان اعضای هیئت‌های علمی که گویا خونشان از فرزندان کارگران و یا کشاورزان رنگین‌تر است، دانشجویی با رتبه ۲۰ هزار می‌تواند در کنار یک دانشجو با رتبه ۲ هزار بنشیند و در رشته‌ای که او برای آن زحمات بسیاری کشیده است، بدون هیچ دغدغه‌ای به ادامه تحصیل بپردازد!

البته جای این سوال نیز همواره باقیست که چرا با وجود درخواست وزارت علوم مبنی بر حذف کامل این تسهیلات، شورای عالی انقلاب فرهنگی تنها به اصلاح یک مورد از آن پرداخت و از باقی موارد چشم پوشید؟! امیدوار هستیم وزارت علوم،  بهداشت، مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی در جهت احقاق عدالت آموزشی،   به حذف این سهمیه در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ بپردازند.