نگاه امام خمینی (ره) به مساله عدالت در «مصیر» بررسی شد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، سی و هشتمین قسمت از فصل جدید از برنامه تلویزیونی «مصیر» کاری از گروه اجتماعی شبکه چهار سیما، با موضوع «عدالت در اندیشه امام خمینی (ره)» با اجرای محمدمهدی ابراهیمی نصر روی آنتن رفت.

فصل جدید برنامه تلویزیونی مصیر با هدف بازخوانی و نقد اندیشه متفکران اسلامی، به بررسی ابعاد فکری اندیشمندان بزرگی چون؛ آیت الله جوادی آملی، علامه طباطبایی، امام خمینی (ره) و… می‌پردازد و تا کنون به بررسی اندیشه‌های آیت الله مهدوی کنی، آیت الله مصباح یزدی، آیت الله هاشمی رفسنجانی، شهید سید مرتضی آوینی، آیت الله سید منیرالدین حسینی، شهید سید محمدباقر صدر و آیت الله سید محمود طالقانی پرداخته است.

مهمان این قسمت از برنامه، عماد افروغ، جامعه شناس و استاد دانشگاه درباره نگاه متمایز امام خمینی (ره) درباره عدالت گفت: امام خمینی (ره) کتاب مشخصی در حوزه عدالت ندارند، اما عبارات و سخنان ایشان نشان می‌دهد که نگاهشان به عدالت ذیل نگاه امام علی (ع) است. تئوری‌های رایجی وجود دارد؛ یک نگاه طبیعت گرایانه است که انسان‌ها همه باهم برابر نیستند. نگاه دوم انسان‌ها خلقت نابرابر دارند یا ندارند، ولی شایستگی‌هایی دارند و چیز‌هایی را به دست آورده اند. نگاه سوم بی تفاوتی دولت که دخالتی نکند. نگاه چهارم مساوات گرانه است که هر کسی بر اساس نیازش برداشت می‌کند و همه بهره مند می‌شوند. نگاه پنجم نگاه حق گرایانه است. نگاه امام علی (ع) جمع بین مساوات گرایی و شایسته گرایی است. ایشان برای جامعه اصالتی قائل هستند، اما از طرفی معتقدند که تلاش کار کسی را به پای دیگری ننویس.

افروغ درباره نگاه امام خمینی (ره) به مساله عدالت ادامه داد: وقتی نگاه امام خمینی (ره) را با نظام‌های سرمایه داری و اشتراکی مقایسه می‌کنیم، مسلم است که نظام سرمایه داری را رد می‌کند، اما نظام‌های اشتراکی را چطور؟ آنجایی که از محرومان و مستضعفین صحبت می‌کند، نگاه مساوات گرایانه دارد. امام با سیاست‌های سوسیالیستی به دو دلیل مخالف بودند، اول آنکه به سرمایه داری دولتی تبدیل شده بود دوم آنکه مخالف حق مالکیت خصوصی بود. مخالفت امام خمینی (ره) با نظام سرمایه داری برای مفهوم مالکیت خصوصی نیست بلکه به خاطر اصالت سرمایه است.

افروغ ادامه داد: نگاه امام خمینی (ره) به محرومان صرفا نگاه سیاسی و صرفا اقتصادی نیست و نگاه مبنایی تری است. نگاه ایشان دینی است. حقوق طبقه پایین دست از حقوق خداست. می‌گویند اسلام گفته است باید نگاهمان به فقرا باشد. در دوران سازندگی می‌گویند باید سازندگی برای محرومان باشد. اسلام هم از محرومان شروع شد. امام خمینی (ره) می‌گویند که طبقات مختلف به طبقات پایین ظلم نکند، حق فقرا و مستمندان باید داده شود، ملت در جمهوری اسلامی وظیفه دارد پشتیبانی دولتی را بکند که در خدمت ملت است و اگر دولتی را دید که خلاف می‌کند به او تو دهنی بزند. اگر دستگاه جابری را دید که ظلم میکند باید شکایت کند و دادگاه‌ها باید دادخواهی کنند.

افروغ درباره تفاوت دولت‌ها و نگاه امام خمینی (ره) گفت: ما چنین چیزی را در عمل هیچ دولتی نداشتیم و فقط در زبان بعضی داشته ایم. سیاست‌های اقتصادی بعد جنگ شبیه سیاست‌های نوسازی توسعه بود. همین تئوری منجر به انقلاب شد و نمی‌دانم چرا بعد از انقلاب دوباره انجام شد. در این سیاست‌ها ما بی توجهی‌های زیادی کردیم. ما در تمام زمینه‌ها شاهد فاصله با اندیشه امام خمینی (ره) هستیم. همه چیز از بالا دیده می‌شود و مردم حضور ندارند. همه چیز سیاست زده شده است تا مردم سیاست زدا شوند. مردم هم واکنش نشان می‌دهند. در حالی که سود و رفع نیاز مهم است. همه چیز حتی دین خادم انسان و مردم است.

افروغ در خصوص محرومیت زدایی در اندیشه امام خمینی (ره) بیان کرد:امام خمینی (ره) میگویند که محرومیت زدایی رسم ماست. اگر مرگ بر آمریکایی واقعی می‌گویید باید سراغ فقرزدایی بروید. اگر از مردم که بپرسید که دغدغه شما چیست، طبق آمار‌های رسمی، دغدغه اقتصادی مهمترین و بیشترین دغدغه است. اقتصاد ما نفتی است و بنابراین زمام اقتصاد در دست دولت است و با این شرایط دولت است که می‌تواند تغییر و تحولی ایجاد کند.

عمادالدین افروغ در پایان گفت: انسان قابلیت‌هایی دارد که یکی از آن‌ها عمل رهایی بخش است. انسان‌ها باید به قابلیت‌های خود رجوع کنند. به خداوند، به سنت‌های جهان و هدف غایی جهان و عمل فرایندی نگاه کنند و وارد عمل شوند. این شرایط ما را نباید به ناامیدی بکشاند. من فکر میکنم اگر شرایط هیچ تغییری نکند این اتفاق رخ می‌دهد.

در بخش‌های دیگر برنامه، معرفی کتاب، سخنان امام خمینی (ره) نیز پخش شد.