روابط تجاری تهران و دمشق خوب نیست/ ای کاش سفری در حد رئیس جمهور به سوریه انجام می‌شد + فیلم

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، زهرا مهران راد؛حسن دانایی‌فر در سال ۱۳۴۱ در شهر شوشتر، استان خوزستان زاده شد و دوران کودکی و نوجوانی تا دریافت مدرک دیپلم متوسطه را در شهر اهواز سپری کرد. او فارغ التحصیل رشته مهندسی عمران از دانشگاه امام حسین علیه السلام بوده، و سمت‌های متعددی را تجربه کرده است، از جمله پس از حسن کاظمی قمی، از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ سفیر ایران در عراق بوده است.

حسن دانایی فر سابقه حضور در جبهه در سال‌های دفاع مقدس را دارد و در زمان دریادار علی شمخانی به عنوان معاون نیروی دریایی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حاضر بوده است و مدتی به عنوان فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء نقش آفرینی کرده است، همچنین وی در سال ۱۳۶۹ به عنوان رئیس دانشکده دافوس منصوب شد.

او همچنین مدتی مسئولیت معاونت اداری- مالی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام را به عهده داشته است و پیش از به عهده گرفتن مسئولیت سفارت ایران در عراق به مدت ۳ سال دبیر ستاد توسعه اقتصادی ایران و عراق در نهاد ریاست جمهوری بوده است، و در همان دوران ریاست ستاد بازسازی عتبات عالیات را به عهده داشته است.

دانایی فر نقش موثری در تخلیه اردوگاه اشرف در عراق و اخراج مجاهدین خلق از این کشور داشت و همچنین سرپرست هیئت ایرانی در مذاکرات ایران و آمریکا در بغداد دربارهٔ مسائل امنیتی عراق در سال ۱۳۸۶ بود.

او هم اکنون دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با سوریه و عراق است از این رو خبرگزاری دانشجو برآن شدیم تا با محوریت مسائل اقتصادی مربوط به موضوعات مرتبط با سرمایه گذاری در سوریه به طور اخص به گفتگو با دانائی فر بپردازیم که مشروح گفتگو به شرح ذیل است:

دانشجو: ظاهرا شورای عالی امنیت ملی مصوبه‌ای در خصوص ممنوعیت رفت و آمد ایرانیان به خاک سوریه به تصویب رسانده که بسیار بحث برانگیز بوده است. شما به عنوان دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه در خصوص تسهیل این روابط برای تجار چه کرده‌اید؟

*هیچ مصوبه ای تاکنون در خصوص منع امدوشد تجار به سوریه در شورای امنیت به تصویب نرسیده است

دانایی فر: اساساً تا این لحظه هیچ گونه مصوبه‌ای در خصوص اینکه تجار از ایران نمی‌توانند به سوریه سفر کنند وجود ندارد و به تصویب نرسیده است، حتی قبل از شیوع همه گیری کرونا هم علی رغم اینکه مشکلات امنیتی وجود داشت، اما تعداد قابل توجهی زائر هر هفته از ایران به سوریه سفر می‌کردند و محدودیت‌هایی در این زمینه وجود ندارد.

البته مشکل تعداد کم پرواز وجود داشت و هنوز نیز وجود دارد و در حال حاضر فقط خط  هوایی ماهان است که یک روز در هفته و اخیرا یک خط سوری به نام اجنحه شام هم راه‌اندازی شده و در یک ماه اخیر تقریبا در هر هفته دو پرواز به سوریه داشتیم و امیدواریم شرکت‌های دیگر هواپیمایی نیز وارد این مسیر شوند، چون مشکلی برای ورودشان به این بخش وجود ندارد، اما شرکت‌های هواپیمایی بیشتر صرف و صلاح اقتصادی خود را در نظر می‌گیرند و این صرفه اقتصادی فعلا به نحوی است که استقبال چندانی از ورود به این عرصه نشده است.

*بهمن 99 رئیس  اتاق مشترک تازه تاسیس ایران و سوریه سفری به دمشق داشت

دانشجو: در خصوص چشم انداز همکاری‌های اقتصادی با سوریه تاکنون چه اقداماتی انجام شده است؟

دانایی فر: سوریه می‌تواند یکی از بازار‌های مهم ما باشد و در زمینه همکاری و اقدامات مشترک بین دو کشور به ویژه در بخش اقتصادی می‌تواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد نگاهی به زیرساخت‌ها نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی تقریبا  بیش از ۵۰ اتاق بازرگانی مشترک با سایر کشور‌ها داریم، اما تا زمستان گذشته هیچ اتاق مشترکی با سوری‌ها نداشتیم که خوشبختانه در اسفند ماه ۹۸ اتاق بازرگانی بین ایران و سوریه تشکیل شده و نیمه اول بهمن ماه ۹۹ نیز آقای کاشفی به عنوان رئیس مشترک اتاق ایران و سوریه سفری به دمشق داشتند و دیدار‌هایی با وزرا و مسئولان مختلف سوری انجام دادند.

بر همین اساس یکی از اقداماتی که در سوریه اتفاق افتاد خرید یک ساختمان ۱۱ طبقه توسط  اتاق بازرگانی ایران در سوریه بود تا به این ترتیب جایی برای حضور شرکت‌های ایرانی فراهم شود، چون یکی از مشکلات زیرساختی ما در سوریه این است که روابطی بین تجار ایرانی و سوری وجود ندارد و حجم کار‌های اقتصادی ما از گذشته‌های دور با سوریه از طریق دولت‌ها بوده و به تعبیری بخش خصوصی در کار نبوده است. 

در همین راستا بخش خصوصی نیازمند اتاق مشترک، مراکز تجاری مشترک، سفر‌های مکرر بین دو کشور و ... دارد که البته زمان بر است، اما در این راستا اقداماتی در حال انجام است.

دانشجو: در خصوص رفت و آمد تجار آیا مانع خاصی وجود دارد یا مثلا موضوعات امنیتی کاملاً حل و فصل شده است؟

دانایی فر: موضوع امنیت در سوریه هنوز به طور کامل حل نشده است و امنیت نظامی کامل در این کشور برقرار نیست. این در حالی است که به محض ایجاد امنیتی نسبی در سوریه که زمینه تحرک ما و فعالیت اقتصادی ما را زیاد کرد شاهد این مدعا سفر سال ۹۷ معاون اول رئیس جمهور به سوریه است که متاسفانه مدت زمانی نگذشت که ماجرای کرونا پیش آمد و مرز‌های دو کشور بسته و تردد‌ها متوقف شد و در این شرایط افت شدید و قابل توجهی در روابط بین دو کشور به وجود آمد. 

* سوریه هنوز وارد دوره بازسازی نشده / جمهوری اسلامی می تواند به مرحله پسا امنیتی در سوریه ورود پیدا کند

دانشجو: آیا جمهوری اسلامی و بخش اقتصادی کشور برنامه‌ای برای ورود به دوره بازسازی سوریه دارد؟

دانایی فر: ما فکر می‌کنیم روندی که در حال حاضر آغاز شده و روابط تجار رو به افزایش است، جمهوری اسلامی بتواند به مرحله پسا امنیتی وارد شود، چون اساسا سوریه هنوز وارد دوره اقتصادی نشده است و بعد از تحریم‌های ظالمانه آمریکا تحت عنوان قانون سزار علیه سوریه که خرداد سال ۹۹ توسط ترامپ ابلاغ شد شرایط اقتصادی سوریه شدیدا وخیم شد و ورود این کشور به دوره بازسازی به تعویق افتاد.  با این حساب سوریه هنوز وارد دوره بازسازی نشده و طبق برآورد‌های انجام شده ۲۰۰ میلیارد دلار برای بازسازی این کشور مورد نیاز است.

با این شرایط اقتصاد سوریه بر اثر جنگ هشت ساله داخلی و تحریم‌های اخیر ایالات متحده لطمه جدی دیده است و برای اینکه بگوییم سوریه وارد مرحله بازسازی شده باید قدری تامل کرد و این موقعیت را پذیرفت که سوریه هنوز وارد مرحله بازسازی نشده است.

دانشجو: تحرکات ترکیه در سوریه حکایت از آن دارد که ترک‌ها در خصوص ورود به بازار سوریه خیلی زودتر از جمهوری اسلامی دست به کار شدند نظر شما در این خصوص چیست؟

دانایی فر: خوبی کار در اقتصاد این است که با عدد و رقم سر و کار داریم یعنی نمی‌توان در این عرصه به هر ادعایی صحه گذاشت و آن را پذیرفت در خصوص عملکرد رسمی ترکیه از مبادی قانونی آمار چنین چیزی را نشان نمی دهد.

* قرارداد رسمی تجاری بین روسیه و سوریه وجود دارد ؛همانطور که بین ما و سوری ها وجود دارد

دانشجو: در خصوص حضور روسیه در سوریه به منظور مشارکت در پروژه‌های اقتصادی این کشور چه شرایطی در حال حاضر حاکم است؟

دانایی فر: ما نمی‌دانیم روس‌ها چه میزان عدد و رقم با سوری‌ها منعقد کرده‌اند، اما اساسا بین دو کشور قرارداد رسمی وجود دارد همان طور که بین ما و سوریه وجود دارد و ما اکنون تنها کشوری هستیم که با سوریه تجارت آزاد داریم، موافقت نامه آزاد تجارت اقتصادی در سال ۲۰۰۹ بین ایران و سوریه امضا شد و این موافقت نامه شامل همه کالا‌ها به استثنای ۸۸ قلم کالاست که طرفین به خاطر حمایت از تولیدات داخلی در کشورشان آن را اجرایی نکرده‌اند.

*روابط تجاری رسمی ایران با سوریه در حال حاضر اصلا مورد رضایت نیست

در همین راستا ما باید تلاش کنیم تا در بازار سوریه و منطقه حضور پیدا کنیم البته تصمیمات و شرایطی که در کشورمان وجود دارد هم نباید نادیده گرفته شود به عنوان مثال صادرکننده امروز قراردادی برای صادرات تخم مرغ به سوریه امضا می‌کند، اما هنوز این پروسه شروع نشده بخش نامه‌ای ابلاغ می‌شود که صادرات تخم مرغ به دلیل کمبود داخل ممنوع است و این تاجر و صادر کننده ایرانی را با مشکل و سرخوردگی مواجه می‌کند.

به هر حال در مجموع روابط تجاری رسمی ما با سوریه در حال حاضر اصلا مورد رضایت نیست و باید تلاش کنیم تا با حضور فعالتر بخش خصوصی در بازار سوریه این موضوع حل و فصل شود. 

دانشجو: در خصوص رسیدن به این موضوع یعنی افزایش صادرات رسمی بین ایران و سوریه تاکنون چه اقداماتی صورت گرفته یا بهتر است صورت پذیرد؟
دانایی فر: این موضوع نیازمند سیستم‌های تشویقی نیز هست که امیدواریم با مذاکرات صورت گرفته و قول‌های دریافت شده از بانک مرکزی و سایر نهاد‌های اقتصادی نوعی مشوق‌ها برای صادرات کالا به سوریه و کار اقتصادی با این کشور انجام شود.

*در تلاش هستیم تا خلع موجود بین بخش خصوصی ایران و سوریه را کاهش دهیم

دانشجو: نیاز‌های اقتصادی موجود در سوریه در شرایط فعلی با چه ساز و کاری شناسایی و با چه ساز و کاری به تاجر ایرانی منتقل می‌شود؟
دانایی فر: نهاد‌های مختلفی از جمله کل اتاق بازرگانی ایران، اتاق بازرگانی مشترک و مرکز تجارت ایرانیان در دمشق و هم چنین وجود دفاتر اقتصادی از جمله دفتر ستاد اقتصادی روابط ایران و سوریه، بخش اقتصادی سفارت کشورمان در سوریه همگی به دنبال سرو سامان دادن این مسئله است و تلاش می‌شود فاصله و خلعی که بین دو بخش خصوصی ایران و سوریه وجود دارد پر شود.

دانشجو: پیگیری مسائل و مشکلات تجار پس از سفر به سوریه توسط کدام نهاد پیگیری می‌شود؟ متاسفانه برخی از تجار از حضور واسطه و دلال برای برقراری رابطه باتجارسوری گلایه داشتند

دانایی فر: چند نهادی که به آن اشاره کردم یعنی سفارت ایران در سوریه، ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه، اتاق بازرگانی، مرکز مربوط به فناوری ریاست جمهوری همگی نهاد‌هایی هستند که متولی پیگیری مسائل مربوط به حضور تجار و سرمایه گذاران در سوریه محسوب می‌شوند.

در خصوص ایجاد مانع در ارتباط تجار ایرانی و سوری نیز من تقاضا می‌کنم اگر چنین اتفاقی به صورت مصداقی سراغ دارید آن را صراحتا به ما در ستاد توسعه روابط اقتصادی اطلاع دهید تا از طریق سفارت، اتاق بازرگانی یا سایر نهاد‌ها پیگیری شود.

*سفر مسئولین تراز اول کشور به سوریه تاثیر به سزایی در نزدیکی روابط اقتصادی دو کشور خواهد داشت

دانشجو:انتقادی که در خصوص روند ارتباط ایران و سوریه وجود دارد این است مثلا پوتین رئیس جمهور روسیه پس از پایان داعش در منطقه شخصا سفری به سوریه داشت، چرا رئیس جمهور ایران تاکنون چنین سفری  انجام نداده است؟

دانایی فر: این سفر‌ها بسیار تعیین کننده است و نشان دهنده نگاه دوکشور ایران و سوریه نسبت به یکدیگر است. نوع نزدیکی نگاه جمهوری اسلامی به سوریه موضوعی است که حتی همه کشور‌ها نیز متوجه آن هستند و جایگاه روابط ایران و سوریه و اثرگذاری ایران در موضوع سویه کاملا واضح و آشکار است.

برهمین اساس اینکه مسئولین تراز اول کشور ما به سوریه سفر کنند تاثیرات زیادی در این مناسبات خواهد داشت که البته ناگفته نماند آقای جهانگیری معاون اول سفری در راس هیئتی بلند پایه قبل از شیوع کرونا به این کشور داشته است و گفتنی است این سفر در حالی انجام شد که هنوز موضوعات امنیتی در سوریه حل و فصل نشده بود.

البته این موضوع هم مطرح است که‌ ایکاش سفری در حد آقای رئیس جمهور به سوریه صورت می‌گرفت و نمی‌توان آن را انکار کرد، اما رفت و آمد‌ها در سطوح مختلف بین دو کشور ایران و سوریه به طور جدی و روزانه وجود دارد.

همین انتقاد در رابطه با عراق و عدم سفر رئیس جمهور به این کشور مطرح بود که این سفر نیز انجام شد البته عده‌ای گفتند چرا آقای روحانی با تاخیر این سفر را انجام داد، اما مهم این بود این سفر انجام شد و در مورد سوریه نیز احتمال وجود چنین سفری بعید نیست.

*روس‌ها هیچ ارتباطی به لاذقیه ندارند/ اداره این بندر به عهده یک شرکت اروپائی است

دانشجو: بندر لاذقیه در سوریه و بحث واگذاری آن به ایران به کجا رسید؟ در مقطعی خبر رسید که روس‌ها مخالف این واگذاری به ایران هستندآیا این خبر صحت دارد؟
دانایی فر: خیلی از موضوعات ممکن است تصمیم گیری شود، قول و قرار‌هایی گذاشته شود، اما به دلایلی طرفین در آن تغییراتی ایجاد کنند، اما مهم اراده همکاری طرفین است و اینکه آن‌ها علاقه‌مند به کار باشند که این موضوع در مورد دو کشور وجود دارد. این که مثلاً لاذقیه یا طرطوس را ایرانی‌ها یا روس‌ها بخواهند اداره کنند، بحثی است که ممکن است در طول زمان دچار تغییرات و بحث‌های کارشناسی شود تا جایی که اطلاع داریم روس‌ها هیچ ارتباطی به لاذقیه ندارند و در طرطوس مستقر هستند و اداره اجرایی بندر لاذقیه به عهده ایران یا روسیه نیست بلکه یک کشور اروپایی- غربی از گذشته در این بندر قراردادی داشته است که بنا بر این شد تا همان شرکت فعلا به کار خود ادامه دهد در خصوص بندر حمیدیه نیز در حال مذاکره هستیم.

*در سوریه مردم به شکل جدی از تولید داخل حمایت می کنند

دانشجو: ظرفیت‌هایی که تجار ایرانی در سوریه می‌توانند روی آن حساب کرده و سرمایه گذاری کنند چیست؟

دانایی فر: من قطعا حتی اگر مصداق نیز در ذهنم داشته باشم به خاطر مسئولیت اجرایی که در ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران و سوریه دارم از به زبان آوردن آن معذورم، اما طرف سوری بار‌ها اعلام کرده که علاقه‌مند به تهاتر است. این علاقه مندی نیز دلایل مختلفی دارد از جمله این که وضع نقدینگی در سوریه چندان مناسب نیست و اگر هم وضع نقدینگی مناسب باشد آن‌ها از تولید داخل به طور جدی حمایت می‌کنند و دولت هم اگر بخواهد در این خصوص به بخش خصوصی اجباری وارد کند موجب ایجاد بیکاری در کشور خواهد شد.

از این منظر به نظر می‌رسد محصولات در زمینه کشاورزی و نساجی در سوریه مورد نیاز است و همان طور که گفتم سوری‌ها علاقه‌مند به موضوع تهاتر هستند.

انتهای پیام/