توسعه استعماری و سکولار

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سیده فائزه خاضع؛ سند ۲۰۳۰ در ایران، از مسیر خوب و صحیحی مطرح نشد. زیرا حدود ۴ سال پیش در فضای انتخاباتی بیان شد که این فضا، فضای سالمی نیست. ما باید این سند را به درستی بشناسیم؛ فارغ از اینکه در چه دولتی و با چه انگیزه‌های سیاسی، سراغ این سند رفتند. سند آموزش ۲۰۳۰، سندی است که برای توسعه نوشته شده است. به یک باره متولد نشده و دارای پیشینه ای است. در سال ۲۰۱۵، یونسکو با برگزاری نشست‌های مختلف با کشور‌های جهان، به بیانیه اینچئون و برنامه چارچوب عمل پاریس دست یافت. در نهایت با ادغام این دو، سند آموزش ۲۰۳۰ منتشر شد.

سند آموزش ۲۰۳۰ برای برخورداری از آموزش باکیفیت، برابر، فراگیر و مادام العمر برای همه با هدف توسعه پایدار است. توسعه در نگاه بین الملل، ایده ایست که اقتصاد، فرهنگ، سیاست، سلامت و تربیت را اداره می‌کند. توسعه، حیات اجتماعی بشر را ترسیم می‌کند و سبک زندگی جدیدی می‌سازد. ویژگی مهم توسعه، جهت دهی به جهان امروز است.

نخستین مشکل ما درباره توسعه این است که سوالات اساسی و اولیه را مطرح نکردیم: ما به کجا باید برسیم؟ آیا می‌توانیم به آن جا برسیم؟ مقصد چه ویژگی‌هایی دارد؟ آیا توسعه یافتگی فقط آن چیزی است که سازمان ملل می‌گوید؟ ما چه تصوری از توسعه یافتگی داریم؟

ایده اصلی ما در مواجهه با توسعه، پا جای پای غرب گذاشتن بود. فصل مشترک همه ایده‌های توسعه که در جهان پیگیری می‌شود، رشد اقتصادی است. این غایت خودش را در همه حوزه‌ها نشان می‌دهد و به نوعی سازمان دهی می‌کند که به رشد اقتصادی برسیم. آموزش و تعلیم و تربیت را برای چه می‌خواهیم؟ رشد اقتصادی!

مدرسه، نماینده ساختار رسمی دولت هاست. یعنی اگر دولت‌ها اگر بخواهند در حوزه آموزش ورود پیدا کنند، به مدرسه نیاز دارند. در نتیجه مدرسه، خانواده و جامعه به این باور رسیده اند که وظیفه مدرسه فقط سواد و علم آموزی است و تربیت اخلاقی، معنوی، هنری و... در آن جایی ندارد.

ایده توسعه است که مشخص می‌کند تمرکز تربیت متوجه چه مواردی باشد و این گونه تعلیم و تربیت، تحریف می‌شود. ما از این قضیه غافلیم! اگر غایت توسعه، تربیت انسان باشد آن وقت رشد اقتصادی یک ابزار است. در آن صورت اخلاق، معنویت، هنر، تربیت بدن و ... مهم می‌شوند. وقتی معنای ما از توسعه عوض شود، کارکرد مدرسه تغییر می‌کند.

ایده توسعه با هدف رشد اقتصادی در مدارس ما حکومت می‌کند و ما (نظام حکمرانی جمهوری اسلامی) حواسمان نیست. در سند آموزش ۲۰۳۰، اثری از اخلاق، معنویت، هنر و ... نیست. سبک زندگی ذیل ایده توسعه مطرح است. به همین دلیل می‌گوییم این سند، سندی استعماری و سکولار است. مسائل ما با مسائل موجود در سند متفاوت است؛ در نتیجه راهکار‌های سند برای ما قابل اجرا نیست. برخی اهداف این سند با سیاست‌های اصولی جمهوری اسلامی در تضاد آشکار است.

برای مثال، آموزش صلح به کودک، ۱۷ بار در سند ذکر شده، اما سخنی از آموزش‌های دفاعی نشده. وقتی به بچه‌ها ایثار را یاد می‌دهیم، باید دفاع از حق خویش را نیز بیاموزد. همیشه که تکلیف نیست. حق و تکلیف با هم هستند. یکی از برنامه‌های ۲۰۳۰ به اصطلاح حذف خشونت در درس‌های دانش‌آموزان است؛ اما این مورد با تعریف غربی‌ها باید مطابقت پیدا کند. حذف درس‌هایی مانند شهید فهمیده در برخی از کتاب‌های درسی و استفاده نکردن از کلماتی مانند ایثار، شهادت، جهاد از جمله اهداف خزنده و پنهان سند ۲۰۳۰ است.

یکی از هدف‌های این سند، آموزش فراگیر است. یعنی همه باید آموزش متناسب با خود را ببینند تا کسی دچار فشار‌های روحی و روانی نشود. مثل اقلیت‌های قومی، مذهبی و ...؛ که این مورد شامل اقلیت‌های جنسی (هم جنس گراها) و یا اقلیت‌های مذهبی وهابیت و ... نیز می‌شود. ما، این‌ها را در قانون اساسی خود هم به رسمیت نشناخته ایم.

از دیگر مسائلی که با آن مشکل داریم، آموزش جامع جنسی به کودک و برابری جنسیتی (به جای عدالت) است. دز نهایت روح تقلید گرایی در مسئولان کشور، باعث پیروی از سند ۲۰۳۰ شد. (عدم خودباوری و غرب باوری) ما باید روی واژه‌ها حساس باشیم! هر جایی که با ادبیات خوب صحبت می‌کنند باید شک کنیم؛ مخصوصا اگر کسی باشد که سابقه توحش دارد.

ماهیت سند آموزش۲۰۳۰: جزوی از سند توسعه پایدار سازمان ملل، الزام آور بودن تمام موارد این سند (با پذیرش سند آموزش ۲۰۳۰، اجازه تغییر و یا حذف برخی موارد را نداریم)، طراحی نظام فکری، فرهنگی و عملی برای دنیا، نفوذ قدرت‌های بزرگ دنیا در سازمان ملل

از دلایل نادرستی سند آموزش ۲۰۳۰، میتوان به این موارد اشاره کرد که با پذیرش این سند، اجازه نفوذ فرهنگ و سبک زندگی معیوب ویرانگر فاسد غربی را به کشور داده ایم. نوشتن نظام آموزشی کشور توسط بیگانگان، مخالفت با استقلال فرهنگی کشور است. ما در کشورمان اسناد بالا دستی داریم که میتوانند راهنمای عمل ما باشند (سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نقشه جامع علمی کشور، قانون اساسی، سند چشم انداز بیست ساله).

نظر رهبر انقلاب راجع به سند آموزش ۲۰۳۰:
رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به موضوع پذیرش سند ۲۰۳۰ سازمان ملل و یونسکو از جانب دولت و با انتقاد شدید از این موضوع گفتند: این سند و امثال آن، مواردی نیستند که جمهوری اسلامی ایران تسلیم آن‌ها شود. امضای این سند و اجرای بی سر و صدای آن قطعا مجاز نیست و به دستگاه‌های مسئول نیز اعلام شده است.

سند ۲۰۳۰ یونسکو که بی سر و صدا در کشورمان به تصویب رسیده است، ایران را ملزم به رعایت ۱۷ سرفصل به ویژه در موارد آموزشی می‌کند. ایشان با گلایه از شواری عالی انقلاب فرهنگی گفتند: این شورا باید مراقبت می‌کرد و نباید اجازه می‌داد که کار تا جایی پیش برود که اکنون ما مجبور به جلوگیری از آن شویم. به چه مناسبت یک مجموعه به اصطلاح بین المللی که تحت نفوذ قدرت‌های بزرگ نیز قرار دارد، به خود حق می‌دهد که برای ملت‌هایی با تاریخ و فرهنگ و تمدن گوناگون، تکلیف معین کند؟

مقام معظم رهبری در دیدار با فرهنگیان با تذکر به برخی از مسئولان آموزش و پرورش اعلام کردند: لب کلام  در این سند ۲۰۳۰ که فصل مهمی مربوط به آموزش و پرورش دارد، این است که نظام آموزشی باید سبک زندگی و فلسفه حیات را بر اساس مبانی غربی به کودک بیاموزد؛ یعنی جنابعالی، انسان متدین و علاقه‌مند به کشورتان، علاقه‌مند به آینده‌تان، در کلاس درستان سرباز برای غرب درست کنید.

سیده فائزه خاضع - معاون علمی بسیج پردیس کوثر یاسوج

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.