گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سعید ترکاشوند؛ دولت جدید ایالات متحده آمریکا به رهبری«جوزف رابینت بایدن» رئیس جمهور ۷۸ ساله پس از ماه ها از تشکل کابینه رویکرد متفاوت تری نسبت به «دونالد ترامپ» در سیاست خارجی خود اتخاذ کرده است. اکنون ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفته است که با رقیبان سر سخت خود یعنی روسیه و چین طوری دیگر رفتار کند. راهبردی که شاید بتوان ریشه اصلی و نمونه هایی از آن را در سیاست خارجی «باراک اوباما» در قبال این دو کشور جست و جو کرد.
حقیقت این است که روسیه و چین در مقطع فعلی آن کشور هایی نیستند که وی در زمان معاونتش برای باراک اوباما با آنها در تعامل بود. اکنون بایدن، رئیس جمهور سالخورده آمریکا به همراه «آنتونی بلینکن» رئیس دستگاه دیپلماسی خود تصمیم گرفته است که جبهه جنگ خود با چین و روسیه در نزدیک ترین محل به دشمن خود قرار دهد ؛جایی در پشت دروازه های روسیه و چین.
«اوکراین» نقاط استراتژیک آمریکا وآخرین سنگر برای مهار قدرت روسیه
بسیای از کارشناسان وتحلیلگران حوزه روابط بین الملل بر این باورند که بایدن به نوعی میراث دار سیاست های اوباما است با این تفاوت که وی این سیاست ها را با کمی تغییر به اجرا گذاشته است. اکنون وی تصمیم گرفته از طریق اتحادیه اروپا و اوکراین برای روسیه چالش ایجاد کند؛ دقیقا همان کاری که در سال ۲۰۱۴ همگام با نا آرامی های اوکراین و نتیجه ای جز عزل «ویکتور یانکویچ» طرفدار روسیه به همراه نداشت.
با چنین وضعیتی اکنون آتش تنش هایی روسیه و اوکراین دوباره جان گرفته وایالات متحده آمریکا برای به چالش کشیدن روسیه در این میان از اوکراین حمایت می کند. البته در مقطع فعلی آمریکا چند قدمی نسبت به وقایع سال ۲۰۱۲ جلوتر است؛ در مقطع فعلی آمریکا نیاز به یک براندازی یا یک نا آرامی ندارد بلکه با همراهی با رئیس جمهور فعلی اوکراین و کشور های اروپایی زخم خورده از دوران ترامپ با تمام قوا با تقابل روسیه ای می روند.
دمیدن بر آتش اختلاف در آب های چین جنوبی
اما سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا معطوف به روسیه نیست و صد ها کیلومتر آن طرف، آمریکا در دریای چین جنوبی به تقابل با رقیب سرسخت اقتصادی خود یعنی جمهوری خلق چین می پردازد. اختلافات در دریای چین جنوبی تبدیل به مسئله ای شده است که اکنون ایالات متحه آمریکا با استفاده از چنین اختلافی سعی در ضربه زدن به جمهوری خلق را دارد.
در میان کشورهای ساحلی دریای جنوبی چین، ویتنام تنها کشوری است که نه تنها مرز زمینی با چین دارد بلکه پرتنش ترین روابط را در دوره معاصر با پکن داشته است. این در حالی است که ویتنام در چارچوب اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا «آ.سه.آن» روابط تجاری گسترده‌ای با چین دارد. ارزش معاملات تجاری ویتنام و چین به بیش از یکصد میلیارد دلار در سال می‌رسد.
اختلافات دریایی میان چین و ویتنام بسیار بیشتر و برای هر دو کشور مشکل آفرین است. زیرا آنها نتوانسته‌اند برسر مبنای حقوقی الزام‌آور در تعیین حق حاکمیت شان در دریای جنوبی چین، به توافق برسند. اگر چه مرز زمینی چین و ویتنام در قراردادی بین چین و فرانسه در سال ۱۸۸۶ تعیین و در یازده سال پس از آن، در مراحل مختلف تثبیت شده بود. بخش عمده اختلافات مرزی بین چین و ویتنام به خلیج تونکین و دریای جنوبی چین مربوط می‌شود.
اندونزی یکی دیگر از کشورهایی است که با چین بر سر مالکیت دریای جنوبی چین اختلاف دارد؛ اختلاف اندونزی با چین بر سر جزایر«ناتونا» و آب‌های پیرامونی آن است. مجمع‌الجزایر ناتونا شامل ۲۷۲ جزیره در دریای جنوبی چین، در سواحل شمال غربی جزیره بورنئو بین شبه‌جزیره مالزی و برونئی است. ناتونا دارای ذخایر بزرگ گاز طبیعی است. این جزایر در حال حاضر به عنوان یک پایگاه دریایی مورد بهره‌برداری اندونزی قرار می‌گیرد.
اندونزی هر چند مشکلات و اختلافات خود در دریای جنوبی چین را با پکن آشکار نمی‌کند اما چراغ خاموش، استراتژی دریا محور خود را دنبال می‌کند تا به یک قدرت دریایی در این منطقه تبدیل شود. استیلا و اعمال قدرت جمهورب چین در دریای جنوبی همواره برای نخبگان این کشور از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. چنان چه در مقطعی که تنش بین چین و اندونزی بالاگرفت با تغییر نام دریای چینی جنوبی توسط دولت اندونزی، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در واکنش به چنین اقدامی از سوی دولت اندونزی، اعلام کرد «نام دریای جنوبی چین در دنیا شناخته شده است و این دریا مرزهای مشخص جغرافیایی دارد.
با تشدید اختلافات میان چین و امریکا، بخصوص در دوران ترامپ، واشنگتن وارد اختلافات کشورهای مجاور دریای جنوبی چین با چین شده است و به آن دامن می زند. چین نیز با وضع مقررات جدید و ایجاد محدودیت در دریای جنوبی چین، سعی در خنثی کردن مداخلات آمریکا در منطقه دارد. شاید اوج تنش های میان ایالات متحده آمریکا و جمهوری خلق چین در زمان ترامپ و در مباحث اقتصادی بوده است اما اکنون بایدن رئیس جمهورآمریکا است. دموکرات ها همیشه با اتکا بر قدرت نرم خود و توانایی اجماع سازی که دارند می خواهند دشمنان خود را از میان بردارند. یقینا سیاست خارجی ترامپ یکی از پر تنش ترین دوره هایی است که در تاریخ سیاسی ایالات منحده آمریکا ثبت شده است؛ حال باید دید ایالات متحده آمریکا تحت رهبری بایدن سالخورده چطور می تواند رقبای قدرتمند خود را بدون هیچ گونه تنشی مهار کند.
سعید ترکاشوند - کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.