ارائه آمار مصرف آب از سوی وزارت نیرو کار سختی نیست / شفافیت مدیریت آب برای مسئولان دردسرساز است

پدرام جدی، کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرنگار استان‌های خبرگزاری دانشجو، با اشاره به اینکه شفافیت مدیریت آب در وزارت نیرو مولفه‌های زیادی ندارد، اظهار کرد: کار در این وزارتخانه گسترده است، چون کشور پهناوری داریم و ثبت میزان بارش در نقاط مختلف کشور کار گسترده‌ای است، اما ثبت می‌شود با این حال اینطور نیست که آمار وجود نداشته باشد، این اطلاعات به صورت روزانه ثبت می‌شود.

جدی بیان کرد: اطلاعات درباره همه بارش‌ها موجود است و تا مدتی قبل این آمار در سایت وزارت نیرو قابل مشاهده بود. میزان ورودی آب به حوضه‌های آبخیز در همه استان‌ها ثبت می‌شد و این آمار به صورت تفکیک شده روزانه، ماهانه و فصلی قابل مشاهده بود.

این کارشناس محیط زیست با بیان اینکه این آمار برای کارشناسان، پژوهشگران و رسانه ها، مورد استفاده بود، گفت: بنابراین اطلاعات ورودی منابع آبی مشخص است. ممکن است ضریب خطا داشته باشد، اما این آمار وجود دارد.

وی به اطلاعات مصرف آب اشاره کرد و گفت: مصرف آب شرب مشخص است و اداره آب و فاضلاب هر شهری این داده‌ها را دارد. ممکن است مقداری هدررفت از منبع تأمین تا محل مصرف وجود داشته باشد که حتی این آمار هم مشخص است. آمار مصرف آب در برخی شهر‌های کوچک یا روستا‌ها هم ممکن است دقیق نباشد، اما مصارف در این مناطق در برابر شهر‌های بزرگ ناچیز است.

جدی ادامه داد: مقدار مصرف آب در صنایع هم تا حدودی مشخص است. صنایع مانند شهر‌ها و روستا‌ها پراکنده نیستند، به همین دلیل جمع آوری داده‌های مربوط به مصرف آب در صنایع ساده‌تر است. مقدار آبی که از آب و فاضلاب به صنایع می‌رود معلوم است مگر اینکه صنایع چاه‌هایی را در محوطه کارخانه حفر کنند و از این طریق آب بردارند که آمار اینگونه مصارف مشخص نیست. با این حال همه صنایع از آب چاه استفاده نمی‌کنند.

وی به مصرف کشاورزان از آب اشاره کرد و گفت: در این زمینه اختلاف نظری وجود دارد. وزارت نیرو مقدار آب مصرفی از جایی که آب را رها می‌کند، به حساب کشاورزان می‌نویسد، درحالیکه باید از جایی که آب تحویل کشاورز می‌شود، محاسبه شود. با این حال حتی اگر مبنا آبِ رها شده از سد باشد، باز هم آمار آن مشخص است.

این کارشناس محیط زیست درخصوص حقابه محیط زیستی گفت: این حقابه را هم وزارت نیرو از محل سد محاسبه می‌کند نه مقدار آبی که به تالاب، دریاچه، برکه یا مرداب می‌رسد. این در حالی است که آب در طول این مسیر مورد استفاده قرار می‌گیرد. مسئولان محیط زیستی یا جهاد کشاورزی هر منطقه این موضوع را می‌دانند، اما عملا کاری نمی‌توانند انجام دهند، جامعه محلی است و در شهر‌های کوچک مسئولان و مردم یکدیگر را به خوبی می‌شناسند، تعارضات وجود دراد و امکان ایجاد چالش نیست.

وی در ادامه با تأکید براینکه اطلاعات و آمار وجود دارد، اما مسئولان شفاف سازی نمی‌کنند، گفت: یکی از دلایل عدم شفاف سازی مصرف آب این است که اگر مردم منطقه‌ای بدانند چه مقدار آب پشت سد وجود دارد و چه مقدار در حوضه آبریز، همین محل مطالبه می‌شود.

جدی توضیح داد: بخشی از این آب به نقاط دیگر منتقل می‌شود؛ مثلا از شهر‌های غرب و جنوب کشور مانند لرستان، چهارمحال و بختیاری یا کهکیلویه و بویراحمد به فلات مرکزی و زاینده رود، یزد و فارس یا قم آب می‌رود. یا آب کرج که به تهران می‌رود، از طالقان به کرج منتقل می‌شود. اگر این مسائل مشخص و شفاف سازی شود، نخبگان، مردم، صاحبنظران و رسانه‌ها پیگیر شده و مطالبه می‌کنند و مسئولان برای اینکه برای خود دردسر ایجاد نکنند، آمار را ارائه نمی‌دهند.

وی تصریح کرد: این رویه غلطی است و منشأ ظلم به مردم می‌شود. چرا مردم را محرم نمی‌دانند؟ منع قانونی برای شفافیت حکمرانی آب وجود ندارد، ممکن است شورای امنیت ملی دستوری در این زمینه داده که اعلام نشده باشد. اما چون موضوع برخلاف منافع مردم است، دادستانی می‌تواند به موضوع ورود کرده و به صورت قانونی از وزارت نیرو بخواهد آمار را بهصورت شفاف اعلام کند.