از راسک تا جاسک برای یک میلیون نفر فقط «یک بیمارستان»! / عمر اهالی سیستان بلوچستان از میانگین کشوری کمتر است + فیلم

به گزارش خبرنگار گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، محمدحسین لک؛ مسئله پایین بودن سطح خدمات بهداشتی و درمانی در مناطق محروم ناشی از نابرابری‌های اجتماعی و کمبود امکانات وجود دارد و در بخش‌هایی از کشور مخصوصا نواحی جنوب شرقی مانند جنوب استان کرمان، سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از استان هرمزگان شاهد این امر هستیم.

بحث نابرابری امکانات بهداشتی و درمانی در استان سیستان و بلوچستان سال‌هاست از سوی مسئولین استانی و کشوری و فعالین مطالبه گر مطرح می‌شود و تاکنون نیز طرح‌های مختلفی از سوی دولت سیزدهم مانند برداشتن سقف کارانه پزشک در مناطق محروم یا حذف هرگونه پرداخت پول از سوی مراجعین در بیمارستان‌های دولتی برای جبران این کمبود‌ها در مرحله اجرا قرار دارد.

اما نکته اصلی این است که آیا این طرح‌ها به خودی خود میتواند بر کیفیت و کمیت مسائل بهداشتی و خدمات درمانی در مناطق محروم اثرگذار باشد؟ به همین بهانه به سراغ مجتبی جهانتیغ، پزشک و فعال اجتماعی از زاهدان رفتیم تا درباره وضعیت خدمات بهداشتی و درمانی و علت به وجود آمدن این وضعیت گفتگویی داشته باشیم.

مجتبی جهانتیغ، پزشک و فعال اجتماعی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو با اشاره به وضعیت بهداشتی و درمانی استان سیستان و بلوچستان گفت: مناطق جنوب شرق و کمربند مرزی ایران به طور کلی عقب افتادگی تاریخی در زیرساخت‌ها دارند که یکی از حوزه‌ها زیرساختی بحث بهداشت و درمان است البته که بیشتر باید لفظ سلامت را به کار برد، زیرا که بحث بهداشت و درمان تخصصی‌تر می‌شود و معمولا بحث درمان بر بهداشت غلبه پیدا می‌کند.

وی افزود: این در حالی که وزارت بهداشت باید حامی منافع ملی در حوزه سلامت باشد و با همه نهاد‌ها در حوزه سلامت مردم وارد گفتگو و احقاق حق شود؛ صرف بحث بهداشت و درمان نتیجه این شده است که شاهد تمرکز ذهنی و مالی بر روی حوزه درمان داشته باشیم و این باعث شده است که بحث سلامت در مناطق محروم آسیب ببیند.

این فعال اجتماعی بیان کرد: مسئله در حوزه سلامت بیشتر نابرابری است تا محرومیت؛ سیستان و بلوچستان در قبل از انقلاب اصلا چیزی از زیرساخت نداشت و وضعیت اکنون این استان با قبل از انقلاب اصلا قابل مقایسه نیست، در زمان‌های قدیم بیماری در سیستان و بلوچستان مساوی با مرگ بود و زندگی‌ها بسیار کوتاه بود و یکی از بیماری‌های شایع استان مالاریا بوده که الان بیماری نادری در استان است؛ اما شکاف مسئله من هست و توسعه نابرابری که اتفاق افتاده است.

مجتبی جهانتیغ درباره مشکلات توزیع پزشک در سیستان و بلوچستان عنوان کرد: مشکلات سیستان و بلوچستان در بحث کمبود پزشک همان مشکلی است که ما در کشور با آن مواجهیم یعنی توزیع نابرابر پزشکان که رابطه مستقیمی با زیرساخت‌ها دارد یعنی در زاهدان میزان تخت، امکانات و پزشک نزدیک میانگین کشوری است، ولی در قسمت بلوچستان به خاطر پهناوری و وجود ۳۶ شهرستان و ۸۰۰۰ روستا که بیشترین جمعیت روستایی کشور را دارد و به شدت پراکندگی جمعیت وجود دارد، این زیرساخت‌ها توسعه کمی و کیفی کمتری دارد.

این پزشک زاهدانی با اشاره کمبود امکانات در بلوچستان اظهار کرد: در حوزه جنوب بلوچستان بدترین اوضاع سلامت و بهداشت را داریم و از راسک تا جاسک حدود جمعیت یک میلیون نفری زندگی می‌کنند و فقط یک بیمارستان وجود دارد؛ میانگین پزشک در کشور ۱۳ در ده هزار است، در تهران ۳۸ در ده هزار است یعنی یه تراکم بسیار شدیدی از پزشک در تهران داریم در حالی که این رقم در سیستان و بلوچستان ۷ پزشک در ده هزار است و این رقم در جنوب استان بسیار کمتر است.

مجتبی جهانتیغ درباره عدم اقبال پزشکان به کار در جنوب استان سیستان و بلوچستان گفت: باز هم این موضوع به بحث سلامت برمیگردد یعنی اگر ما هدفمان افزایش سلامت باشد، علل سلامت نیز فقط به حوزه بهداشت و درمان مربوط نمی‌شود و مسائل بیشتر مسئله سیاستگذاری است، مسئله سوء مدیریت است مثلا در خود بلوچستان وقتی با پزشکان صحبت می‌کنیم که چرا اقبالی ندارند به آنجا بروند می‌گوید که به شدت از نظر پرداخت ما را اذیت می‌کنند، از نظر زیرساخت کمبود داریم، راه‌ها به شدت شلوغ است و تصادفات و مرگ در جاده‌ها زیاد است و همه این‌ها باعث می‌شود جذابیت کار در مناطق محروم کم بشود.

وی ادامه داد: در جنوب بلوچستان ۱۶۰۰ تخت کمبود امکانات داریم و وقتی بیمارستانی نباشد اتاق عمل و پزشک جراح و متخصصی وجود نخواهد داشت.

جهانتیع با اشاره به حق سلامت مردم بیان کرد: سوال اصلی این است که آیا سلامت بالاخره حق اصلی مردم است یا نه؛ طبق اصل ۴۳ قانون اساسی این اصل هولناک بازاری سازی حق سلامت چه معنی دارد؟ بیمارستان خصوصی ساختن در مناطق محروم چه معنی دارد؟ مطب داری در مناطق محروم چه معنی دارد؟ دولت کوچک و حداقلی که احداث بیمارستان و جذب پزشک و پرستار را به چشم هزینه ببیند و نتیجه این می‌شود که یک بازار سلامت هولناکی را در مناطق محروم شاهد هستیم و از آن طرف به خاطر فقر مردم مراکز دولتی بسیار شلوغ، با صف‌های طولانی و نوبت‌های چندماهه را شاهد هستیم.

وی افزود: این اتفاقات ظلم به مردم سیستان و بلوچستان است و به خاطر این مسائل عمر مردم این استان از میانگین کشوری کمتر است، آزادسازی قیمت‌ها، شوک درمانی‌ها و تورم دو رقمی باعث کوتاه‌تر شدن عمر مردم می‌شود مثلا اتفاقی که در روسیه پس از فروپاشی شوروی اتفاق افتاد و شوک درمانی عمر مردم را کوتاه کرد؛ قرارداد‌های موقت، مشاغل غیررسمی و محیط شغلی خشن عمر مردم را کوتاه می‌کند و نتیجتا به همین دلایل حدود ۷۰ درصد عوامل سلامت، عوامل انسانی و اقتصادی و سیاستگذاری است.

مجتبی جهانتیغ، پزشک و فعال اجتماعی در پایان با اشاره به نقش وزارت بهداشت در سیاستگذاری کشور اظهار کرد: وزارت بهداشت باید وزارتخانه‌ای باشد که با بقیه نهاد‌ها مشورت دهد که به عنوان مثال به نهاد‌هایی که قرارداد موقت را در کشور سیاستگذاری می‌کنند بگوید که قرارداد موقت استرس زیادی به کارگران تحمیل می‌کند و باعث کوتاهی عمر می‌شود، تورم دو رقمی باعث می‌شود که مراجعه مردم به پزشک کمتر بشود مثلا در همین سیستان و بلوچستان، پس از آزادسازی قیمت بنزین و گرانی کرایه‌ها باعث شد که بیمار دیابتی به جای اینکه ماهی یکبار ویزیت شود هر سه ماه یکبار به پزشک مراجعه کند و در همه این موارد ما به وزارت بهداشتی نیاز داریم که حافظ سلامت مردم باشد.

فیلم کامل گفتگو: