رویکرد غیرفرهنگی در مدیریت جدید مشهد / آیا مشهد در ۲ سال آینده تبدیل به کارگاه بزرگ ساختمانی می‌شود؟

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، وزیر کشور، حکم محمدرضا قلندر را صادر کرد و او حالا نه شهردار منتخب، که شهردار مشهد است و بر کرسی مدیریت شهری دومین کلان شهر ایران تکیه زده است.

اهمیت مدیریت شهری مشهد، بیشتر از آن جهت است که راه اشتباه تهرانی‌ها را نرود و توسعه شهر را بی ضابطه برنامه ریزی نکند. حالا که طرح تفصیلی شهر مشهد هم به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسیده، به نظر می‌رسد دنبال کردن قوانین، بررسی ایردات آن‌ها و اصلاح امور، مهم‌ترین کاری باشد که مدیران شهری باید طی چند سال آینده دنبال کنند. مساله آنجا اهمیت بیشتر پیدا می‌کند که می‌دانیم شهر فروشی چه بلایی بر سر زندگی و زنده ماندن شهر می‌آورد و از طرف دیگر می‌دانیم که بی اعتنایی به مسائل اجتماعی و فرهنگی شهر، همه طرح‌های تفصیلی را بی اثر کرده و در نتیجه شهر بدقواره می‌شود؛ چه در سیما و منظر و چه در فرهنگ و اجتماع.

قلندر در ۲۱ فروردین به عنوان شهردار مشهد انتخاب شد. سابقه مدیریت شهری او مربوط به مدیریت شهرداری مناطق پرتراکم و قدیمی مشهد. مدیرکلی راه و شهرسازی استان‌های قم و خراسان رضوی هم در کارنامه اش دیده می‌شود.

او در جلسه ارائه برنامه هایش برای تصدی گری شهرداری در جلسه شورای شهر عنوان برنامه‌های خود را توسعه پایدار با منابع پایدار نام داده بود. او این عنوان را بیشتر برای توسعه پایدار به ویژه در حاشیه شهر مطرح کرد.

قلندر اگرچه در آن جلسه گفته بود که به دنبال اعتمادسازی در حوزه‌های اقتصادی است و برای این منظور می‌خواهد برنامه‌هایی برای سنددار کردن اراضی قولنامه‌ای در حاشیه شهر اجرا کرند یا بخش‌های غیررسمی اقتصادی را شناسایی کند و بودجه و منابع انسانی شهرداری را به صورت شفاف معرفی کند و ... با این حال، آنچه از حرف‌های او در روز‌های بعد می‌بینیم، اثری از برنامه مشخص برای این منظور نمی‌بینیم.

برخی کارشناسان می‌گویند فعلا باید صبر کنیم و ببینیم که قلندر در روز‌های آینده چه می‌کند و برنامه هایش را به چه سمت و سویی جهت می‌دهد، اما می‌توان گفت که از همان حرف‌های پیشین او، می‌توان نمایی از سمت و سوی فعالیت شهرداری در یکی دو سال آینده را دید.

هادی ذالکی، فعال رسانه‌ای مشهدی، مهم‌ترین نگرانی خود را در مدیریت پیش روی شهری مشهد، تبدیل شدن مشهد به یک کارگاه عمرانی بزرگ عنوان می‌کند و می‌گوید: به نظر می‌رسد شورای ششم در حوزه عمرانی، از ۲ سال آخر شورای پنجم و همزمان با دوره مدیریت کلایی الگو می‌گیرد که چند پروژه عمرانی را معاون عمرانی وقت شهرداری شروع کرد و می‌خواست کل شهر را متحول کند، اما نتیجه این شد که شهر پر از فضا‌های عمرانی و کارگاه‌های ساختمانی بود.

او معتقد است که نگاهی که به شهردار جدید مشهد وجود دارد، همین موضوع را تداعی می‌کند که شهر تبدیل به یک کارگاه بزرگ ساختمانی شود و همین امر این نگرانی را ایجاد می‌کند که مدیریت جدید شهری مشهد نسبت به پروژه‌های فرهنگی بی اعتنا باشد.

ذالکی می‌گوید: شهردار جدید آمادگی دارد که امورات را کاملا غیرفرهنگی پیش ببرد. احتمالا در این دوره تلاش می‌شود که روی رویکرد‌هایی غیر از فرهنگی تمرکز شود که این رویه مشهد را که در یک نبرد فرهنگی ترکیبی است، در موقعیت خطرناکی قرار می‌دهد.

این فعال رسانه‌ای مشهدی نگرانی دیگر خود را به نزدیک بودن انتخابات مربوط می‌داند و توضیح می‌دهد که شرایط فعلی در مدیریت شهری مقداری سیاسی شده است.

او می‌گوید: ممکن است شهردار بخواهد گارد خود را برای تعامل با دیگر ارگان‌ها باز بگذارد و این هم با یک نگاه مثبت می‌تواند تحلیل شود و هم با نگاه منفی. با نگاه منفی اینطور تحلیل می‌شود که، چون نزدیک انتخابات است، شاید هزینه‌های انتخاباتی برخی سازمان ما از طریق ارتباط با شهرداری تأمین شود.

ذالکی ادامه می‌دهد: آسیبی که متوجه شهر می‌بینم، این است که آقای قلندر در ادامه کار وارد تعاملات مالی و سیاسی با نهاد‌های مختلف بشود و به نوعی فنر تعامل شهرداری با ارگان‌ها رها شود.

مدیریت شهری مشهد گذر بر لبه تیغ است که خطا در هر مسیر چالش‌های زیادی را برای شهر به بار می‌آورد. در سال‌های گذشته دیدیم که تصمیمات سودجویانه برخی مدیران شهری چه بلایی بر سر بافت پیرامونی حرم مطهر آورد که اثرات آن و بار حقوقی که آن تصمیمات اشتباه به بار آورده بود، تا سال‌ها مدیران شهری و استانی را درگیر کرده بود همچنان این چالش‌ها وجود دارد.

از طرفی مشهد هم با افزایش جمعیت مواجه است و هم با گسترش فیزیکی شهر. این گسترش فیزیکی شهر ضرورت هرچه سریعتر بازآفرینی بافت‌های فرسوده را نمایان می‌کند؛ به ویژه در مناطقی که قبلا سکونتگاه غیررسمی و حاشیه‌ای نامیده می‌شدند و حالا به بافت اصلی شهر پیوسته اند.