گروه استانهای خبرگزاری دانشجو، حسین اکبری؛ * برنامههای متعدد فرهنگی و سیاسی در جریان است؛ سخنرانهای مختلف با دیدگاههای سیاسی گوناگون به صورت پیوسته وارد دانشگاهها میشوند و دانشجویان نیز پای صحبت آنان مینشینند؛ دانشجویانی که نظرات مختلفی با این جریان سیاسی هستند، درصدد برمی آیند تا برنامهای دیگر اجرا کنند و نظرات خود را به گوش سایر دانشجویان برسانند و این روند باعث پویایی هر چه بیشتر دانشگاهها شده است!
این گوشهای از شرایط دانشگاههای خراسان شمالی پیش از شیوع کرونا بود. اما کرونا باعث شد وقفهای حدودا ۲ ساله در فعالیت تشکلهای دانشجویی و کانونهای فرهنگی رقم بخورد که هنوز که هنوز است، شرایط به حالت قبلی باز نگشته است.
شروع سال تحصیلی جدید در دانشگاههای خراسان شمالی، همانند بسیاری از دانشگاههای دیگر همراه با تجمعات و تحرکات مثبت و منفی دانشجویان بود؛ هرچند تعطیلی ۲ ساله تشکلها و کانونهای مختلف باعث شده بود تا تحرک دانشجویان به سختی اتفاق بیفتد، اما این اعتراضات و گاهی اغتشاشات باعث شد امیدها برای زنده شدن سریعتر تشکلها افزایش یابد.
۲ دانشگاه خراسان شمالی درگیر این اعتراضات بودند؛ دانشگاه دولتی بجنورد و علوم پزشکی شاهد تجمعاتی شدند؛ کنش و واکنشهای آن روزها نوید روزهای پر نشاط تری را در دانشگاهها میداد؛ اما تصورات غلط از آب در آمد.
تصور ابتدا بر آن بود که اتفاقات تابستان ۱۴۰۱ دانشجویان تشکلی را وادار به اجرای برنامههای متنوع و متعدد میکند، اما در دانشگاههای بجنورد این اتفاق رقم نخورد. دانشگاه دولتی بجنورد که نام دانشگاه مادر استان را نیز یدک میکشد، تنها با تشکل بسیج دانشجویی ادامه فعالیت میدهد و بعد از کرونا تشکل انجمن اسلامی آن طور که باید و شاید احیا نشد.
همین امر سبب شد برنامهها تک سو شود؛ این تشکل نیز البته نتوانست آن طور که انتظار میرفت نقش آفرینی داشته باشد به طوری که پس از پایان ۲ ترم عملا شاهد هیچ کرسی آزاداندیشی، تریبون آزاد، مناظره و یا دعوت سخنران نبودیم. سایر کانونهای فرهنگی و هنری نیز اقداماتی ابتدایی و غیر قابل توجه رقم زدند که در قیاس با دوران پیش از کرونا ناچیز بود.
دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی نیز تقریبا از چنین وضعیتی رنج میبرد؛ تشکل بسیج دانشجویی تنها چند برنامه معدود اردوی جهادی دایر کرد و خبری از برنامههای روشنگرانه نبود. در این دانشگاه نیز انجمن اسلامی همانند پیش از کرونا فعال نشد و عملا نشانی از حیات آن پیدا نمیشد.
در این بین تاسیس تشکل جنبش عدالت خواه دانشجویان علوم پزشکی خراسان شمالی یکی از موارد قابل توجه در استان بود؛ این تشکل که برای نخستین بار در استان تاسیس شده بود، چند کنش و واکنش در خصوص مسائل روز استان از خود نشان داد که با توجه به تازه تاسیس بودن آن و عدم تکمیل جذب نیرو، انتظار اجرای برنامههای بزرگ تری از آن نداشتیم.
البته دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در بین سایر دانشگاههای استان از منظر برنامههای فرهنگی یک سر و گردن بالاتر بود؛ اجرای انواع برنامههای فرهنگی و علمی مانند اردوهای راهیان پیشرفت به صورت منظم و دورهای از جمله مواردی بود که تاکنون در استان مشاهده نکرده بودیم.
اگر به سایر دانشگاهها نیز رجوع کنیم، عملا برنامه خاصی را مشاهده نمیکنیم؛ دانشگاه کوثر، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور، دانشگاه فنی و حرفهای و دانشگاه اسفراین نیز نتوانستند دانشجویان را در برنامههای فرهنگی و سیاسی دخیل کنند.
مهدی شمس، دبیر شورای تبیین بسیج دانشجویی خراسان شمالی در تحلیل فضای رکود فعالیتهای دانشجویی در دانشگاههای این استان، اولین نکته را بی مساله بودن دانشجویان میداند.
او به خبرنگار ما میگوید: بی مسالگی دانشجویان تنها به حضور فکری و عملیاتی آنان در مسائل شهر، استان، کشور یا حتی بین المللی محدود نمیشود، این موضوع در فضای درسی آنان هم تأثیرگذار بوده است.
شمس معتقد است که بی مساله بودن دانشجویان و رخوت فضای فعالیت دانشجویی، عدم کنش موافق یا مخالف با شرایط جامعه در سطح دانشگاه و ... به مسائلی مانند تغییر نسل و نوع تربیت جوانان بازمی گردد و جوانان امروز با توجه به مسیری که طی کرده اند، دچار چنین آسیبی شده اند.
دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی خراسان شمالی مساله دیگر را به نبود ارتباط موثر بین دانشجویان و مدیران مرتبط میداند و میگوید: دانشجویان فاصله بین خود و مدیران را زیاد میبینند. این فاصله همیشه به معنای نبود جلسات و دیدارها نیست، به معنای این است که دانشجویان ما به ازای ملموس حرف خود را در عمل مدیران نمیبینند.
او توضیح میدهد: ممکن است برخی بگویند که چنین نبوده، اما اینکه مدیر یا مسئولی پیش دستی کند و از دانشجویان، جوانان و نخبگان تقاضای حل مسالهای داشته باشد، فقط در رویا بوده است. در واقعیت جلساتی بین دانشجویان و مسئولان برگزار میشود، اما همین جلسات دچار آسیب کلیشهای شده است. یعنی دانشجویان پس از این نوع جلسات، ما به ازای مثبتی از نتیجه جلسه دریافت نمیکنند که البته این هم تاحدودی به بی مسئولیتی یا کم مسئولیتی خودشان بازمی گردد.
شمس درباره مساله دیگر رخوت فضای فعالیت دانشجویی میگوید: هر دانشجویی وارد فضای جدیدی که میشود، طبیعتا باید با این محیط جدید وفق پیدا کند. این محیط هم ساخته و پرداخته تشکلها و معاونت فرهنگی است. جریانی که فضای دانشگاه را شکل میدهد، دچار رخوت است. این موضوع بازمی گردد به اینکه متاسفانه برنامههای دانشجویی تهی از محتوا و پر از کلیشه شده است و این امر در برنامههای همایشی و نمایشی تا نداشتند کرسی آزاداندیشی، برنامههای مطالعاتی و نداشتن تریبون آزاد، به خوبی مشاهده میشود.
او ادامه میدهد: برگزاری این برنامهها مطالبه رهبر انقلاب است که میتواند یک خون نویی در رگهای دانشگاه و دانشجو وارد کند و وقتی دانشجو وارد دانشگاه میشود، خود را در فضای مطلوب فعالیت دانشجویی میبیند.
دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی خراسان شمالی میگوید: شرایط دانشگاه به ویژه پس از شیوع کرونا، نبود نشستهای تحلیلی و تخصصی و ... باعث میشود که دانشجویان گرفتار همان سبک زندگی بی دغدغه شوند.
او مساله دیگر را ملموس نبودن آنچه دانشجویان در دانشگاه میآموزند با آنچه در کف جامعه میبییند، میداند. شمس میگوید: یعنی دانشجو درسی را نمیخواند یا تمرین نمیکند که باعث حل مشکلات کشور شود. ارتباط و خلأ بین مبانی علمی و کارکردهای علم با تئوریها دارند.
شمس با بیان اینکه ما آرمان گرایی و آرمان خواهی را نفی نمیکنیم، میگوید: با این حال یکی از آسیبهای مطالبه گری در فضای دانشگاهها این است که برخی توقع دارند با زدن دکمهای تمام مسائل و مشکلات مدیریتی کشور حل شود.
بیشتر بخوانید:
در همین شرایط خموده دانشگاه ها، حضور حجت الاسلام اژه ای، رئیس قوه قضائیه در دانشگاه بجنورد تا حدودی شور و نشاط قابل توجهی را به فضای دانشجویی استان تزریق کرد. دانشگاههای خراسان شمالی پس از مدتها شاهد برگزاری برنامهای قابل اعتنا بودند؛ دانشجویان و اساتید نیز مطالبات خود را مطرح کرده و فضایی با نشاط همراه با بیان دغدغهها را فراهم ساختند. پس از برگزاری این مراسم نیز انتظار میرفت موتور حرکت دانشجویان و تشکلها روشن شود، اما باز هم خبری از اجرای برنامههای تبیینی نبود.
با این حال نباید از اجرای برخی برنامههای مثبت و شاخص دانشگاهها و دانشجویان غفلت کرد؛ به عنوان نمونه برگزاری نمایشگاه صنایع دستی و هنرهای دانشجویان دانشکده دخترانه انقلاب از جمله این برنامهها بود؛ برنامهای که نشان میداد دانشجویان با استعداد و هنرمند متعددی در دانشگاهها خصوصا در رشتههای فنی و حرفهای حاضر هستند که ظرفیت بزرگی برای ایجاد اشتغال در حوزههای هنری و صنایع دستی دارند.
همچنین پیگیریهای تخصصی و قابل اعتنا بسیج دانشجویی خراسان شمالی در مسائل استانی و ملی را نمیتوان نادیده گرفت. از جمله این موارد پیگیریهای متعدد این تشکل در ماجرای جانمایی بیمارستان مادر و کودک بجنورد بود؛ پیگیریهایی که منجر به انتشار بیانیهای رسمی از سوی شورای تبیین مواضع استان شد که واکنشها متعددی را در پی داشت.
این تشکل دانشجویی همچنین در حوزه مسکن، تلاطمهای بازار ارز و... مطالبات تخصصی را انجام داد که برخی از آنان با اقبال تشکلهای کشوری رو به رو شد و در این حوزه به بسیج دانشجویی خراسان شمالی پیوستند.
به صورت کلی میتوان گفت عموم تشکلهای دانشجویی و کانونهای فرهنگی و هنری با محوریت فعالیت دانشجویان، پس از دوران کرونا همچنان در اغما قرار دارد؛ یک سال از بازگشایی دانشگاهها گذشت، اما همچنان جای کار بسیاری برای دانشجویان دغدغهمند وجود دارد که با برنامه ریزی مناسب از همین حالا، برای ترم آتی میتوانند اقدامات متناسب و مناسبی را رقم بزنند.