گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو: با پایان یافتن سال ۲۰۲۴، رخدادهایی که در صحنه هنری جهان به وقوع پیوستند، همچون آینه‌ای برای بحران‌های سیاسی و مسائل حقوق بشری جهان عمل کردند. حمایت از فلسطین به یکی از موضوعات اصلی بحث و جدل در بسیاری از نهادهای هنری در سراسر دنیا تبدیل شد. این موضوع باعث شد فشارها و سانسورهایی بی‌سابقه در این حوزه ایجاد شوند. از سرکوب هنرمندان و لغو نمایشگاه‌ها گرفته تا مقاومت شجاعانه برخی از آن‌ها، هنر همچنان به‌عنوان شاهدی بر مبارزه برای آزادی باقی ماند.
سانسور آثار هنری
هنر دیگر از سیاست جدا نیست؛ این نکته‌ای است که حوادث پی‌درپی سال ۲۰۲۴ آن را اثبات کرد. هنرمندان و مؤسسات هنری در طول سال بارها تحت تأثیر فشارها و محدودیت‌های سیاسی قرار گرفتند. در ایالات متحده، مؤسسه Oolite Arts که در میامی بیچ واقع شده، اثری از هنرمند ویتنامی فو هو آنگ نگوین را حذف کرد. این اثر با استفاده از تصاویر و متون، مفهومی را با عنوان «از رود تا دریا» به نمایش می‌گذاشت. این مؤسسه حذف این اثر را به دلیل فشارهای اجتماعی توجیه کرد؛ گروه‌هایی این عبارت را دعوت به خشونت تلقی کردند، هرچند که این اثر درواقع به موضوعاتی چون مهاجرت و تغییرات اقلیمی پرداخته بود.
این مسئله فقط به ایالات متحده محدود نشد. در آلمان، موزه فولک‌وانگ بخشی از نمایشگاه «ما آینده هستیم» را به دلیل پست‌های شبکه‌های اجتماعی شرکت‌کنندگان که در حمایت از فلسطین بودند، لغو کرد. این اقدام موزه بر اساس قانونی که در سال ۲۰۱۹ در آلمان به تصویب رسید، انجام شد؛ این قانون، جنبش تحریم اسرائیل (BDS) را ضدیهودی اعلام کرده است. این نمونه‌ای روشن از تأثیر سیاست‌های دولتی بر آزادی‌های هنری است.
یک مسئله کلیدی دیگر در این میان، وابستگی بسیاری از مؤسسات هنری کشورهای غربی به منابع مالی پیچیده است که شامل حمایت‌های دولتی و کمک‌های خصوصی می‌شود. این وابستگی آن‌ها را در برابر فشارهای سیاسی و مالی آسیب‌پذیر می‌کند و موجب می‌شود تصمیماتی اتخاذ کنند که گاهی در تضاد با ارزش‌های ادعایی خودشان است.
واکنش‌های هنرمندان به سانسور
در کانادا، مؤسسه Art Canada Institute در لحظات آخر از هنرمندان خواست که آثارشان را در نمایشگاه Lands Within بازبینی کنند تا «حساسیت مخاطبان» در نظر گرفته شود. این اقدام، به انصراف جمعی هنرمندان تنها چند ساعت پس از افتتاح نمایشگاه انجامید. هنرمندان این کار را واکنشی به سانسور پنهان دانستند.
در کالیفرنیا، هفت هنرمند از یک نمایشگاه در مؤسسه هنر کالیفرنیا خارج شدند، زیرا از یکی از هنرمندان خواسته شده بود که از بیانیه خود عبارت «نسل‌کشی در فلسطین» را حذف کند. هنرمندان حاضر به انجام این کار نشدند و تأکید کردند که حمایت از فلسطین بخشی جدایی‌ناپذیر از پیام هنری آن‌هاست.
علیرغم این فشارها، برخی از هنرمندان شجاعت استثنایی خود را در دفاع از اصولشان نشان دادند. در سان‌فرانسیسکو، گروهی از هنرمندان یهودی از یک نمایشگاه در موزه یهودی کالیفرنیا خارج شدند و شفافیت درباره منابع مالی موزه و قطع حمایت آن از نهادهای صهیونیستی یا اسرائیلی را خواستار شدند. در لندن نیز، دو هنرمند و چندین مجموعه‌دار از نمایشگاهی در مرکز باربیکن انصراف دادند؛ چراکه سخنرانی بانکاج میشرا، نویسنده برجسته، درباره استفاده ابزاری از هولوکاست برای توجیه حملات به غزه، لغو شد.
این نوع اعتراض‌ها هرچند در گذشته نیز وجود داشتند، اما در سال ۲۰۲۴ شدت بیشتری پیدا کردند. هنرمندان اکنون بیش از هر زمان دیگری آگاه شده‌اند که مشارکت در نمایشگاه‌هایی که تحت سانسور سیاسی قرار می‌گیرند، به معنای نادیده گرفتن پیام انسانی هنر است. این آگاهی باعث شد که آن‌ها تصمیمات جسورانه‌ای بگیرند که ممکن است برای مسیر حرفه‌ای‌شان هزینه‌بر باشد.
هنر به‌عنوان صدای مقاومت
این رخدادها نشان‌دهنده نقش انسانی هنرمندان به‌عنوان صدای جوامع تحت ستم است. هنر تنها یک موضوع زیبایی‌شناسانه نیست؛ بلکه وسیله‌ای برای بازتاب دردها و امیدهاست.
در واشنگتن دی‌سی، هنرمندان نیکولاس گالانین و میرت جانسون خواستار حذف آثار خود از نمایشگاهی در گالری ملی هنر شدند. آن‌ها دلیل این تصمیم را اعتراض به حمایت مالی دولت آمریکا از اسرائیل اعلام کردند. گالانین توضیح داد که هنر او بازتابی از بقا و مقاومت است و نمی‌توان آن را از مسائل بزرگ جهانی جدا کرد. آن‌ها در اینستاگرام نوشتند: «مایه تأسف است که باید درخواست کنیم آثارمان از گالری ملی حذف شوند، آن‌هم به دلیل حمایت مالی دولت آمریکا از حملات نظامی اسرائیل و نسل‌کشی علیه فلسطینیان. ما از دولت فدرال می‌خواهیم فوراً خواستار آتش‌بس، قطع کمک‌های نظامی به اسرائیل و رفع محاصره غزه شود.»
این اتفاقات تنش میان ارزش‌های هنرمندان و نیازهای مالی مؤسسات هنری را آشکار می‌کند. بسیاری از این مؤسسات به منابع مالی وابسته‌اند که گاه با سیاست‌های خاص همراه هستند. این وابستگی باعث می‌شود که این مؤسسات از پذیرش آثار جنجالی پرهیز کنند. این امر هنرمندان را بر سر دوراهی دشواری قرار می‌دهد: یا باید از مواضع خود عقب‌نشینی کنند یا فرصت نمایش آثار خود را از دست بدهند.
در مواجهه با سانسور، هنرمندان به دنبال فضاهای جدیدی برای بیان خود هستند. شبکه‌های اجتماعی به ابزاری قدرتمند برای به‌اشتراک‌گذاری آثاری که با محدودیت مواجه شده‌اند، تبدیل شده‌اند. علاوه بر این، گروه‌های هنری مستقل، نمایشگاه‌هایی را در فضاهای غیرمتعارف مانند انبارها و مکان‌های عمومی برگزار کردند تا هنرمندان تحت فشار بتوانند آثار خود را به نمایش بگذارند.
با افزایش سانسور و فشارها، مشخص است که آزادی هنری تنها یک مسئله فرهنگی نیست؛ بلکه بخشی از مبارزه گسترده‌تر برای آزادی بیان و حقوق بشر است. هنرمندانی که از ارزش‌های خود کوتاه نیامدند، نمونه‌ای الهام‌بخش از پایبندی به اصول اخلاقی ارائه دادند، حتی در مواجهه با فشارهای عظیم. هنر، فراتر از زیبایی‌شناسی، ابزاری برای بیان درد و امید است.