
رشد ۶۰ درصدی تحریم و بایکوت دانشگاهها و اساتید اسرائیلی

به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری دانشجو، نبرد غزه و ادامه اقدامات نظامی در این باریکه علاوه بر آن رهبران برخی کشورها را به سمت اعمال سیاستهای تحریمی و محدودکننده علیه اسرائیل سوق داد، موجب شد تا افکار عمومی جهان به ویژه کشورهای غربی نیز به این مسئله واکنش نشان دهند. در این راستا درخواست تحریمهای آکادمیک را میتوان یکی از شاخصترین محورهایی دانست که افکار عمومی غرب بر آن شد تا علیه اسرائیل تحمیل کند.
طبق آخرین گزارش کمیته رؤسای دانشگاههای اسرائیل، تحریمهای آکادمیک علیه مؤسسات علمی و دانشگاهی اسرائیلی در بازه زمانی سپتامبر ۲۰۲۴ تا پایان فوریه ۲۰۲۵ بیش از ۶۰ درصد افزایش داشت. بر اساس این گزارش، آمریکا، بلژیک، اسپانیا و انگلیس کشورهایی هستند که بیشترین بایکوت دانشگاهی علیه مؤسسات اسرائیلی در آنها به ثبت رسیده است. پس از آنها هلند، ایتالیا و کانادا قرار دارند. نکته مهم اینکه با ثبت ۶۰ شکایت بابت تحریم علمی از سوی نهادهای آمریکایی، این کشور در صدر فهرست مذکور قرار دارد. [۱]در این رابطه محققان اسرائیلی مدعی شدهاند از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بارها مجلات علمی از انتشار مقالات آنها خودداری کردهاند و همکارانشان در سراسر جهان از نوشتن توصیه نامههای علمی برای آنها سرباز میزنند.
همچنین لغو همکاریهای تحقیقاتی، رد مقالات محققان، فشار بر دانشجویان و کارشناسان اسرائیلی و محرومیت آنها از حضور در دورههای پژوهشی، تحریم کنفرانسهای علمی که اسرائیلیها در آن شرکت میکنند و حتی امتناع محققان خارجی برای بازدید از دانشگاههای اسرائیلی از دیگر موارد تحریمهای آکادمیک است.
افزون براین، در توانایی مؤسسات آموزش عالی اسرائیل برای جذب دانشجویان بینالمللی نیز مشکلاتی رخ داده است. براین اساس در بازه زمانی بین ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا ۷ اکتبر ۲۰۲۴، تعداد ۳۰۰ مورد دیگر از این قبیل موارد گزارش شد. [۲]، اما به یکباره این تعداد به ۵۰۰ مورد تحریم آکادمیک در بازه شش ماهه رسید که در مقایسه با شش ماه نخست شروع جنگ، ۶۶ درصد افزایش داشت. [۳]این اتفاقات بسیار در جامعه علمی اسرائیل نگران کننده است، چرا که طبق اطلاعات منتشر شده در کانال خبری ۱۳، گفته میشود ۳۸ درصد از تحقیقات اسرائیل با همکاری دانشگاهیان اروپایی انجام میشود که سال ۲۰۲۳ به بالاترین سطح همکاری در تاریخ اسرائیل رسید، اما با جنگ غزه، بودجه سرمایهگذاریهای تحقیقاتی مشترک و تبادلات دانشگاهی اسرائیلی و اروپایی کمتر و همچنین دسترسی اسرائیلیها به آزمایشگاهها و زیرساختهای تحقیقاتی در اروپا محدودتر شد. [۴]در همین رابطه گزارشی توسط مؤسسه «شموئل نعمان» در دسامبر ۲۰۲۴ منتشر شد که نشان میداد تقریباً ۵۰ درصد از تحریمهای دانشگاهی و آکادمیک علیه اسرائیل به صورت «مخفیانه و بدون بیان آشکار انگیزههای آنها» انجام میشود. بر اساس یافتهها، از زمان وقایع ۷ اکتبر ۲۰۲۳ افزایش قابل توجهی در فعالیت جنبش BDS در دانشگاههای سراسر جهان به ویژه در ایالات متحده و اروپا مشاهده شده است.
این گزارش نگرانیها را در مورد پیامدهای آتی این اقدامات برای توانایی محققان اسرائیلی با هدف شرکت در کنفرانسهای بینالمللی، انتشار مقالات علمی و حفظ ارتباطات جهانی مطرح میکند.
با این حال مطالعه مذکور تأکید دارد تحریم دانشگاهی هنوز تأثیر قابل توجهی بر توانایی مؤسسات علمی اسرائیلی برای انجام تحقیقات با کیفیت و همکاری در سطح جهانی نداشته است، اما این ترس وجود دارد که روند شکل گرفته در نهایت منجر به اثرات منفی قابل توجهی در سطح فردی شود.
براین اساس تقریباً نیمی از موارد گزارش شده از تحریمهای آکادمیک به صورت «پنهانی» انجام میشود که شناسایی پدیده و یافتن راه حلهای عملی برای مقابله با این تحریمها را دشوارتر میسازد. زیرا در «تحریم پنهان» شخص مقابل، دلیل امتناع خود از همکاری را به صراحت بیان نمیکند، بلکه سعی میکند انگیزههای واقعی خود را مخفی سازد. [۵]با توجه به شروع دوباره جنگ غزه و پایان آتش بس، امیدی به کاهش تحریمهای آکادمیک وجود ندارد. به ویژه اینکه بایکوت علمی در حال حاضر تنها ابزار جامعه نخبگانی غرب است تا به این وسیله بر کابینه اسرائیل برای خاتمه درگیریها فشار بیاورد. این ابزار قابلیت کنترل هم ندارد؛ زیرا دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی قادر هستند با دلایل مختلفی بدون آنکه تحت فشار دولت خود قرار بگیرند، اسرائیل را تحریم کنند.
پانوشت:
[۱]. https://www.makorrishon.co.il/news/۸۱۸۱۴۷/
[۲]. https://www.haaretz.co.il/news/education/۲۰۲۵-۰۲-۲۴/ty-article/.premium/۰۰۰۰۰۱۹۵-۳۷۲۰-d۸۷۱-a۵bf-b۷۲۵۳۷d۷۰۰۰۰
[۳]. https://www.hidabroot.org/article/۱۲۰۷۰۶۶
[۴]. https://www.timesofisrael.com/israeli-researchers-see-major-drop-in-international-cooperation-since-october-۷/
[۵]. https://www.hayadan.org.il/academic-boycott-against-israel