
اکسپو 04 و مرغ همسایه که غاز است
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- رضا کلیوندی در یادداشتی نوشت: این نمایشگاه از تاریخ 8 تا 12 اردیبهشت با حضور ۸۰۰ شرکت ایرانی و بیش از ۳ هزار هیئت تجاری از ۱۱۱ کشور خارجی ۱۴۰۴ در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران برگزار شد. نمایشی از توانمندی جوانان و تلاش آنها برای غلبه بر تحریمهای اقتصادی و آشفتگیهای مدیریتی در عرصههای مختلف. ولی این همهی ماجرا نیست. 800 شرکتی که در نمایشگاه حاضر هستند را باید نوک کوه یخی در نظر گرفت که بزرگیاش مدفون است و دیده نشده است. پشتوانه این 800 شرکت، در اصل 10140 شرکت دانشبنیان است که در ردههای مختلف و عرصههای تخصصی فعالیت میکنند. از این تعداد، 6725 شرکت نوپا هستند به این معنا که تازهتأسیس بوده و کمتر از سه سال از ایجادشان میگذرد؛ 2353 شرکت نوآور هستند، به وضعیت ثبات اقتصادیو درآمد و ارائه کالا یا خدمات رسیدهاند و 1061 شرکت فناور است. شرکت فناور به این مفهوم که در ایجاد شغل دائم و درآمد روبه جلو بوده و توانسته است کالا یا خدمات خود را در بازار به دست مشتریان برساند. وجود 10141شرکت دانشبنیان بدون شک دستآویز اصلی وزارت اقتصاد و وزارت صنعت، معدن، و تجارت در راستای تحقق اهداف تعیین شده در سند هفتم پیشرفت خواهد بود.
سفره مردم در تمنای غاز همسایه
10141 شرکت و حتی این نمایشگاه از توامندیهای صادراتی و 800 شرکت سرآمد آن با سفره مردم بیگانهاند یا بیگانه تصور میشوند. حوزه فعالیت این شرکتها از مرغ و برنج و روغن تا دارو و برق و گاز و فولاد و هر چیزی که تصور کنید را شامل میشود. شرکتهای دانشبنیان در 9 حوزه فناوری تقسیمبندی میشوند. حوزههای که همپوشانی زیادی با محورهای برگزای نمایشگاه اکسپو 04 هم دارد. در حوزه فناوری زیستی، کشاورزی و غذایی، بیش از 500 شرکت فعالیت دارند. از تولید مستقیم گرفته تا اصلاح بذر و خدمات داشت و برداشت کشاورزی همهی مواد غذایی روزمره ما را به این شرکتها گره میزند. دارو و صنایع پزشکی، محصولات شیمیایی، تجهیزات و ماشینآلات کشاورزی، برق و مخابرات، و فناوری اطلاعات و در آخر هم صنایع فرهنگی. سفره ما ایرانیها به خودمان متکی است. هر کدام به نسبت وسعمان بهرهمندیم، شرایط اقتصادی و تورم سختیهای زیادی را تحمیل کرده ولی ندیده گرفتن این اتکای به خود و توانمندی در برطرف کردن نیازها کملطفی است. برطرف کردن نیاز داخلی که دیگر صیغه و صرف فعل گذشته است. اقتصاد و صنعت ایران به فکر صادرات هم هست.
اکسپو 04 همهی ماجرا نیست
نمایشگاه توانمندیهای صادراتی ایران از سال 1392 و به صورت سالانه برگزار میشود. این نمایشگاه با همکاری وزارت صمت و اقتصاد و پشتیبانی سازمان توسعه تجارت ایران برگزار شده و جز تعطیلی در سالهای 99، 1400 و 1401 به خاطر شیوع ویروس کرونا همواره برگزار گردیده و بستری منحصربهفرد برای تبادل فرهنگی، تجاری و فناوری و حتی سیاسی با جهان به شمار میآید. این بستر مهم، در سخنرانی آغازین این نمایشگاه در سالن اجلاس سران مد نظر مسعود پزشکیان، رییس جمهور، هم قرار گرفته و آن را نمادی از خواست ایران برای تبادل در همهی زمینههای همکاری انسانی معرفی کرد. این نمایشگاه نه میتواند همهی توانمدیهای ایران در این حوزهها باشد و نه واقعاً بازتاب همهی توانمندیهاست. اکسپو 04 به هیج عنوان بازتاب همهی پیشرفتهای ایران در حوزههای گوناگون نیست. کشوری که کمکم خودش را از وابستگی به نفت رها میکند و مطابق سند هفتم پیشرفت دولت آن موظف است سالانه 25 درصد به صادرات غیرنفتی خودش اضافه کند. صادراتی که در سال گذشته با رشدی 15 درصدی به رقمی بالغ بر 50 میلیارد دلار رسیده است.
«ما میتوانیم»
ما میتوانیم شعار زیبایی است. شعاری که در هر سال و ماه و روز از تاریخ چهل وچند سالهی انقلاب گفته شده و آمار و ارقام نشان میدهد در بسیاری از شاخههای گوناگون مانند توسعه انسانی، آموزش و پرورش، صنایع اقتصادی و صنعتی نظامی به این وعده خودش جامه عمل پوشانده. ایران و ایرانی از مصرفکننده صرف بودن و تولیدات نمایشی در عصر پهلوی به بیش از 10000 شرکت دانشبنیان رسیده که همگی در مرز علم و تکنولوژی حرکت میکنند. ما میتوانیم یک چیز است و ما توانستهایم چیز دیگر. در اصل زمانی میشود «ما میتوانیم» را قبول کرد که از توانمندیها و «شدن»ها آگاهی پیدا کرد. اکسپو یا نمایشگاه توانمندیهای صادراتی ایران ویترینی است مختصر از صرف کردن این توانستن توسط جوانان ایرانی. اکسپو 04 صرفاً نمایش توانمندیهای تهران و چند شهر بزرگ هم نیست. از خراسان در شرق تا ایلام در غرب در این نمایشگاه حاضر بودهاند. اکسپو 04 یک ویترین از توانمندیهای همهی ایران است.
در هوای آن ور آب
خالی بودن شکم و تصور خالی بودن آن دومقوله متفاوت است. گاهی اوقات به نشانه اعتراض و نمایش نقد به وضع موجود در تورم و اوضاع نابهسامان مدیریت اقتصاد، دست به گلایه و شکایت میبریم. و از شرایط دیگر کشورها پتک ساخته بر سرمسئولا میکوبیم. اینکه بانی وضع موجو چه کسی بوده هم اهمیت زیادی ندارد. وظیفه دولت و حکومت است که مشکلات را برطرف کند. مسئله زمانی ریشهدار و مشکلآفرین میشود که در راستای این اعتراض هیچ خوبی و پیشرفتی در شرایط کشور دیده نشود. چشم بر توانمندیهای داخلی و جوانان بسته شود و ایرانی و ایرانی جای بالندگی به توانمندیهایش در عرصههای مختلف، مدام صابون غاز و اردک چرب و چیل آن ور آبی را به دلش بزد.
اکسپو 04 جمعه 12 اردیبهشت به کار خود پایان داد. ولی نه شناخت توانمندیها پایان یافته و نه تلاش برای شناساندن این توانمندیها. توجه بیشتر به فرایند رو به رشدی که شرکتهای دانشبنیان در دهه اخیر آغاز کردهاند میتواند شمهای از تلاش برای شناختن و شناساندن توانمندیهای ایران در غلبه بر تحریم و صرف فعل خواستن باشد.
*انتشار یادداشتها به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروهها و فعالین دانشجویی است.