نوای سه‌تار و سنتور به جای صدای سینه‌زنی و گریه در عزاداری سیدالشهدا(ع)/مداح نباید صلواتی بخواند
در خصوص عزاداری و مجالسی که به نام حسین‌بن‌علی(ع) برپا می‌شود هیچ یک از دینداران نمی‌گویند که با این اسم، هر کسی هر کاری می‌کند خوب است. چه بسا علمای بزرگ و دانشمندان بسیاری که این کارها را ناروا دانسته و به نوبه خود ازآن جلوگیری کردند.
بنابراین در برپایی عزای حسینی و اهل بیت باید از سخنان سخنرانان و مداحان مخلص بهره برد.
فقط به مداحی و سینه‌زنی اکتفا نشود
آسیب دیگر، اکتفا به مداحی و سینه زنی و شور گرفتن است، البته زبان از توصیف ثواب این عمل عاجز و ناتوان است ولی این «شورها» باید با «شعور» گره بخورد تا ماندگار شود؛ نباید فقط به دعوت از مداح اکتفا کرد بلکه باید ذکر مناقب و تعلیم معارف دینی و بیان احکام دینی هم توسط عالمان دین شناس بیان شود.
مداح نباید صلواتی بخواند
در کتب شیعه آمده است که امام صادق(ع) از مداحان شهر دعوت می‌کردند که به حضور آن حضرت آمده و مدح حضرت سیدالشهدا را بخوانند و همواره به خاطر این عمل به آنان پول می‌دادند و این عقیده کاملآ غلط است که در راه امامان باید صلواتی مداحی کرد و دریافت حق‌الزحمه شبهه‌ناک است.
اما اینکه مداحان اهل بیت از صاحب مجلس پول نجومی درخواست کنند کمی دور از رویه اهل بیت(ع) است، لذا تآکید می‌شود که پول حق اوست و از هر حلالی حلال‌تر است، ولیکن باید با عدالت طلب مزد شود.
آسیب‌های محتوایی
یک سری از آسیب‌های عزاداری‌ها، آسیب‌های محتوایی است. یعنی در مجالس عزاداری، از ابعاد ملکوتی و آسمانی و مأموریت الهی آن‌ها سخنی به میان نمی‌آید و صرفاً سخن از توصیف چشم و ابروی اهل بیت(ع) به میان می‌آید.
در این باره رهبر معظم انقلاب فرموده اند: «چیز دیگری که بنده در بعضی از خوانندگان جلسات مداحی اطلاع پیدا کردم، استفاده از مدح‌ها و تمجیدهای بی‌معناست که گاهی هم مضر است. فرض کنید راجع به حضرت ابوالفضل(ع) صحبت می‌شود، بنا می‌کنند از چشم و ابروی آن بزرگوار تعریف کردن، مثلاً قربون چشمت بشم، مگر چشم قشنگ در دنیا کم است؟ مگر ارزش ابوالفضل به چشم‌های قشنگش بوده... این‌ها سطح معارف دینی ما را پایین می‌آورد. معارف شیعه در اوج اعتلاء است. ارزش ابواالفضل العباس(ع) به جهاد و فداکاری واخلاص و معرفت او به امام زمانش است، به صبر و استقامت اوست، به آب نخوردن اوست در عین تشنگی و بر لب آب بدون این که شرعاً و عرفاً هیچ مانعی وجود داشته باشد.»
این فرمایشات رهبر معظم انقلاب اشاره به اشعار سست و بی‌مقداری است که این سال‌ها در برخی مراسم ها شنیده می‌شود، آیا این گونه اشعار می‌تواند گویای مناقب اهل بیت باشد؟ آیا داشتن چشم‌های آن‌چنانی ارزش است یا فداکاری‌ها و از جان گذشتگی‌ها؟ امامان ما که این همه تأکید بر عزاداری‌ها داشتند، آن عزاداری را می‌خواستند که جهت افشاگرانه، روشن‌گرانه و هدایت‌گرانه داشته باشد.
غلات مورد لعن خداوند هستند
غلاتبه افرادی می‌گویند که در مورد چیزی یا کسی غلو کنند که از دیگر آسیب‌های عزاداری‌ها نیز برشمرده می‌شود، طرح مسائل غلوآمیز در عزاداری و اینکه افرادی خود را حسین اللهی و زینب اللهی می‌دانند در حالی که در قرآن و روایات فراوانی، نهی از غلو و بیزاری از غلات شده است، حتی حضرت علی(ع) دستور دادند برخی غلات را بسوزانند.
امام رضا(ع) هم در روایتی می‌فرمایند: «خداوند غلات را لعنت کند. همنشین این‌ها نشوید و طرح دوستی با آن‌ها نریزید. همان‌گونه که خداوند از آن‌ها برائت جسته، شما هم برائت بجویید.»
دردی که 100 سال قبل مرحوم محدث نوری در کتاب «لولو و مرجان» از آن نالیده است گفتن دروغ در مجالس عزاداری است که در این کتاب به صورت مبسوط در نکوهش دروغ و دروغگویی در عزاها سخن گفته است.
القاب خفت‌بار به ائمه انتساب ندهید
طرح مطالب و انتساب جملات ذلت‌آمیز به ائمه و یاران و همراهان سید و سالارشهیدان از آسیب‌های دیگر می‌باشد. به عنوان مثال از تعبیرهایی چون زینب مضطر و امام زین‌العابدین بیمار و...استفاده می‌نمایند در حالی که خداوند می فرماید ولله العزه و لرسوله و للمومنین (منافقون، آیه8)، هم حسین نماد عزت است و هم بازماندگانش.
راهکارهای مبارزه با آفات و آسیب‌ها
در عین حال در بیان آسیب‌های مجالس عزاداری نباید افراط کرد. بلکه باید آرام آرام و به تدریج با نابسامانی‌ها مبارزه کرد تا مبادا طرف مقابل به جبهه‌گیری و لجبازی روی آورد. باید باموعظه حسنه و منطق و آرام آرام امور را اصلاح کرد؛ همان‌گونه که احکام خداوند هم به تدریج بر امت پیامبر(ص) نازل شد.
نکته دوم آن است که در بیان و نقد آسیب‌ها نباید به گونه‌ای برخورد کرد که اصل عزاداری آسیب دیده و بانیان و مداحان و خطبا و برپاکنندگان مجالس دچار دل‌سردی شوند.
و نکته دیگر آن که این آسیب‌ها باید به قدری توسط بزرگان و اهل علم مطرح شود و فرهنگ‌سازی شود که مبارزه با بدعت‌ها تبدیل به یک فرهنگ شود. در این راه باید شجاعت به خرج داد و از هجوها و جوسازی‌ها نباید ترسید؛ چرا که علمای دین پاسدار مکتب‌اند و نباید بگذارند از هیچ ناحیه‌ای به مکتب اسلام آسیب برسد.
منابع:
قرآن کریم
بحارالانوار، ج 18، ص552 و مستدرک الوسایل، ج 18، ص 71
ادب الطف،سید جواد شبر
