گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ برنامه دیشب «ثریا» به بررسی عملکرد بنیاد ملی نخبگان و تلاش های آن در جهت حل مشکلات نخبگان یا حل مشکلات صنایع و بنگاه ها بوسیله نخبگان پرداخت.
در این میان بحث در مورد نحوه گزینش استعدادهای برتر به میان آمد که افسوس مجری برنامه از اینکه چرا امثال شهید «شهریاری»ها و شهید «احمدی روشن»ها جزو نخبگان و استعدادهای برتر نشدند را به همراه داشت که مهمان برنامه هم این نکته را جزو خلاهای بنیاد معرفی کرد.
آسیب شناسی مسئله نخبگان در برنامه شب گذشته «ثریا» با حضور دکتر سید حسن حسینی، معاون فرهنگی امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان و دبیر شورای نخبگان کشور بررسی شد.
وضعیت کارخانه نساجی مازندران
در آغازین قسمت اجرای برنامه، گزارشی از وضعیت کارخانه نساجی مازندران به نمایش درآمد و همچنین ارتباط تلفنی با سعید ابراهیمی، مدیر اداری و نماینده منتخب کارگران نساجی مازندران در رابطه با آخرین وضعیت این نساجی برقرار شد که حاصل گفت و گو چیزی جز بی توجهی مسئولان به این شرکت و عدم پرداخت 24 ماه حقوق کارگران این کارخانه نبود.
در ادامه، برنامه وارد بحث اصلی خود شد و با حضور دکتر سید حسن حسینی، معاون فرهنگی و امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان، ثریا به بحث و تبادل نظر درباره موضوع برنامه که آسیب شناسی مسئله نخبگان بود، پرداخت؛ اینکه نخبه چه تعریفی دارد و آیا صرفاً کسی که خوب تست می زند و رتبه کنکورش زیر 100 می شود، نخبه تلقی می شود؟ یا اینکه آیا نخبگان درباره مسائل کشور فکر و کار عملی ای انجام می دهند یا خیر؟ و خیلی بحث های دیگر که در ادامه ذکرش خواهد رفت، مسائلی بود که در این برنامه به آن اشاره شد.
تعریف دقیق از نخبه و معیار نخبه بودن
ابتدای سخن با این سوال از حسینی آغاز شد که آیا بین مسئولان و همچنین رسانه و حتی مردم، تلقی درستی از نخبه وجود دارد؟ آیا تنها افرادی با رتبه های دو رقمی در کنکور نخبه هستند یا خیر؟ که مهمان برنامه پاسخ داد، با توجه به تعریفی که از نخبه داشته باشیم، سیاستگذاری ما هم نسبت به آن تغییر می کند.
حسینی نخبه را به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول اینکه فرد نخبه، کسی است که بتواند عده ای نخبه دیگر در کنار خود تربیت کند، گروه دوم هم استعدادهای برتر که می شود به آنها اعتنا کرد که اگر استعدادهایشان بالفعل شود، می تواند تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
وی ادامه داد: استعداد برتر دارای یکسری توانایی هایی است که سختکوشی یکی از آنها می باشد و اصلاً یکی از دلایل رسیدن به نخبگی است.
سوال بعدی از دکتر حسینی این بود که آیا اقدامات عملی ای برای تبدیل استعداد برتر به نخبه انجام گرفته است یا خیر؟ که با جواب مثبت وی همراه بود.
معاون فرهنگی امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان بیان داشت: برنامه ریزی و نظام هدایت برای این کار انجام شده که نتیجه اش در طول سالیان دیگر دیده می شود.
حسینی ادامه داد: آنچه که مهم است، این است که نخبگان بفهمند که یک وظیفه ای در قبال کشور خود دارند؛ اگر آنها به این مهم برسند، دیگر تسهیلات این بنیاد برایشان اهمیتی نخواهد داشت.
همچنین سهراب پور قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در گزارشی که در برنامه پخش گردید، در حاشیه همایش سالیانه این بنیاد در گفتگو با خبرنگار برنامه ثریا ضمن تفکیک استعدادهای برتر از نخبگان تاکید کرد که از کل افراد تحت حمایت بنیاد تنها 40 نفر را می توان نخبه نامید.
حسینی معاون امور فرهنگی و نخبگان بنیاد ملی نخبگان نیز در گفتگوی زنده برنامه ثریا اذعان نمود که تنها تعداد کمی از اعضای بنیاد ملی نخبگان را می توان نخبه محسوب کرد.
این اولین بار است که مسئولان بنیاد ملی نخبگان به صراحت این آمار را در رسانه ها اعلام می کنند و همین مسئله باعث انتقاد مجری برنامه از ایشان گردید که چرا این آمار تا کنون در رسانه ها به صورت شفاف اعلام نشده و باعث افزایش انتظارات عمومی استعداد های برتر، خانواده ها و رسانه ها گردیده است؟!
بسترسازی بنیاد ملی نخبگان برای یاددهی فنون
وی همچنین به تسهیلات ارائه شده به نخبگان تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان اشاره کرد که تسهیلات نظام وظیفه، وام مسکن و حمایت از آنها برای ارائه مقاله در خارج از کشور از مهمترین آنها بود.
معاون فرهنگی امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان در جواب به سوال مجری برنامه درباره دادن ماهی یا آموزش فن ماهیگیری به استعدادهای برتر گفت: «کار بنیاد بسترسازی برای ماهیگیری است.»
نحوه اعطای تسهیلات به نخبگان
حسینی در جواب به سوال دیگر مجری - که بیشتر وقت برنامه به سخنان وی اختصاص داشت تا مهمان برنامه - مبنی بر اینکه آیا توقعاتی که این بنیاد با دادن تسهیلات به استعدادهای برتر در آنان بوجود آورده، باعث دور شدن آنها از وظیفه اصلیشان نشده است؟ ابراز داشت: «این طور هم نیست که کسی که تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان قرار گرفت، از همان ابتدا تسهیلات برایش سرازیر شود؛ برای مثال بر اساس کارکرد علمی – پژوهشی، به آنان امتیاز داده می شود و براساس آن امتیازات هم تسهیلات.»
وی اضافه کرد: استعدادهای برترِ تحت پوشش بنیاد نخبگان، باید کار پژوهشی شان رو به رشد بوده و از پویایی بالایی برخوردار باشد که براساس آن به فرد تسهیلات اعطا شود.
آیا نباید امثال شهید «شهریاری» ها و «احمدی روشن» ها را بنیاد ملی نخبگان تحت پوشش قرار دهد؟
در ادامه، بحث در مورد نحوه گزینش استعدادهای برتر به میان آمد که افسوس مجری برنامه از اینکه چرا امثال شهید «شهریاری»ها، شهید «احمدی روشن»ها جزو نخبگان و استعدادهای برتر نشدند را به همراه داشت که مهمان برنامه هم این نکته را جزو خلاهای بنیاد معرفی کرد.
در این بین مستندی از نحوه برخورد کشور روسیه با نخبگان آن کشور نمایش داده شد که شامل برگزاری اردوهای علمی برای آنها می شد و اینکه شرکت های بزرگ در این اردو حضور داشتند و نخبگان روسی می توانستند با صنعت بدون واسطه آشنا شوند (مشکلی که گریبان گیر کشور ما هم هست) و به این ترتیب به راحتی دانش بین صنعت و نخبگان رد و بدل می شد.
البته نمایش این مستند با حضور مدیر اندیشگاه تحلیلگران علم و تکنولوژی همراه بود که وی توضیحات بیشتری در خصوص این مستند برای حسینی ارائه داد.
بنیاد ملی نخبگان؛ در جهت حل مشکلات نخبگان یا حل مشکلات صنایع و بنگاهها به وسیله نخبگان؟
ادامه بحث به این سوال مجری رسید که در همایش هایی که بنیاد نخبگان برگزار می کند، احساس می شود که این همایش ها بیشتر تمسکی برای حل مشکل نخبگان است تا حل مشکل برخی بنگاه ها و شرکت ها توسط این نخبگان.
حسینی در این زمینه گفت: البته بنیاد نیز دارای کارگاه های اختراع است و یکسری برنامه ها که بین مخترع، سرمایه دار و بنگاه دار رابطه برقرار کند، وجود دارد.
در ادامه، ارتباط تلفنی با مهندس مرتضی فیروزآبادی، مدیر شبکه تحلیلگران فناوران ایران برقرار شد و درباره قوانین حمایتی تولید ملی صحبت شد؛ همچنین اینکه باید توجه بیشتری به تولیدات دانش بنیان نسبت به دیگر بنگاه ها شود، در صورتی که چنین چیزی وجود ندارد.
درد همیشگی، و باز فرار مغزها
در آخر هم بحث بدین جا رسید که آیا توجه بیش از حد به فرار مغزها باعث نشده است که نخبگانی که در کشور حضور دارند مورد حمایت قرار نگیرند؟ آیا بهتر نیست به آنها هم توجه بیشتری شود تا امثال شهید «محمدی»ها بتوانند تحت پوشش بنیاد ملی نخبگان به فعالیت خود ادامه دهند؟
حسینی در جواب بیان داشت: البته ما باید به مسئله فرار مغزها توجه داشته باشیم؛ البته این کار مغایر با توجه به نخبگان داخلی نیست؛ بنیاد ملی نخبگان در قضیه فرار مغزها توصیفی عمل می کند و این طور نیست که بگوید خروج بد است یا خوب.
معاون فرهنگی امور نخبگان بنیاد ملی نخبگان در پایان گفت: بنیاد ملی نخبگان باید معیارهای سابق خود را در خصوص شمول استعدادهای برتر و تحت پوشش قرار دادن نخبگان تنوع ببخشد.