گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ با رشد روزافزون جمعیت و گسترش شهرها یکی از ضروری ترین نیازها برای بشر وسایل حمل و نقل و از جمله آنها خودرو است. هر کشوری برای تامین این نیاز خود می تواند راه های مختلفی را برگزیند.
1- واردات خودروی آماده از سایر کشورها
2- تولید در داخل کشور شامل تمام مراحل طراحی، قطعه سازی، مونتاژ و...
3- انجام برخی مراحل تولید در داخل کشور و وارد کردن برخی دیگر
4- تلفیقی از روش های قبلی: یعنی بخشی از نیاز با واردات تامین شود و بخشی دیگر با تولید داخلی.
در مورد روش واردات خودروی آماده باید گفت که این روش با توجه به حجم زیاد تقاضای این کالا نیازمند منابع عمده ارزی است که باید از وجود صادراتی جایگزین آن تامین شود که در شرایط عادی برای یک کشور و زمانی که در کالای صادراتی اش مزیت نسبی به خودرو داشته باشد می تواند مورد استفاده قرار گیرد. باید توجه داشت که صنعت خودرو جزو صنایع مهم بسیاری از کشورهای پیشرفته است و برخی آن را لوکوموتیو صنایع دیگر می خوانند که حدود 60 صنعت دیگر از جمله فولاد، آلومینیوم، شیشه، لاستیک، رنگ و مواد شیمیایی را به دنبال خود می کشاند و باعث پیشرفت آن ها می شود. بنابراین یافتن جایگزینی با این مشخصات برای آن کار ساده ای به نظر نمی رسد و مشخص است که صادرات نفت خام نمی تواند در نقش این جایگزین باشد!!
در مورد تولید در داخل باید گفت در صورتی می توان کشوری را دارای صنعت واقعی خودرو نامید که بتواند تمامی مراحل تولید را انجام دهد. برای این که این مراحل به خوبی انجام شود باید ابتدا افرادی دانش ابتدایی آن صنعت را یاد بگیرند و وارد دفاتر فنی و مهندسی و طراحی شوند و با یاد گیری مهارت های لازم، کار طراحی را انجام دهند. سپس مراحل قطعه سازی، مونتاژ، تست و خدمات پس از فروش در کارخانه ها و محل های مربوطه انجام گیرد. در حال حاضر در کشور ما دانشگاهها دانش ابتدایی صنایع را به دانشجویان آموزش می دهند، کارخانه های مونتاژ و ... هم وجود دارد که از نظر ظرفیت تولید در سطح بالایی قرار دارند ولی جای خالی مراکزی که این دانش اولیه را بتوانند به محصول صنعتی و تجاری تبدیل کنند دیده می شود.
با نگاهی به تاریخچه پیشرفت صنایع خودرو در کشورهایی که از پیشگامان این صنعت نبوده اند ولی بعدها این صنعت خود را توسعه داده اند مثل کره جنوبی، ترکیه و مالزی و ... می توان دریافت که معمولا در ابتدا این کشورها با کارخانه های مونتاژ کار خود را شروع کرده اند ولی با گذشت زمان به سمت تکمیل کردن تمام مراحل تولید خود از جمله طراحی و قطعه سازی رفته اند زیرا با این که کارخانه های مونتاژ می توانند برای یک کشور اشتغال ایجاد بکنند ولی بیشترین ارزش افزوده صنایع به مرحله تحقیق و طراحی مربوط است و هم چنین در کشوری مثل ایران که بیکاری جوانان تحصیل کرده مشکلی جدی در آن است این اهمیت دوچندان می شود.
حال برای این که صنعتی نوپا در کشوری بتواند شکل بگیرد در صورتی که رقبای با سابقه و پیشرفته ای برای آن در کشورهای دیگر وجود داشته باشد چون این صنعت نمی تواند با آن ها رقابت کند باید مورد حمایت دولت قرار بگیرد تا کم کم این شرایط را کسب کند. از جمله کارهایی که در راستای این حمایت ها انجام می شود وضع کردن تعرفه برای واردات خودروهای خارجی است تا قیمت خودروهای رقیب بالاتر برود و باعث شود تولید کننده داخلی بتواند با آن ها رقابت کند. ولی باید در نظر داشت که این حمایت ها باید هدفمند باشد و طبق برنامه ای که از قبل مشخص می شود کاهش یابد تا صنعت داخلی به تدریج از مرحله نوزادی خارج شده و به دوران بلوغ و شکوفایی برسد، در غیر این صورت تولیدکنندگان دائما خود را زیر چتر حمایتی دولت خواهند دید و انگیزه لازم و کافی را برای رشد و نوآوری، بالابردن کیفیت و ایمنی و کم کردن هزینه ها نخواهند داشت.
متاسفانه این حمایت های نادرست در کشور ما در مورد صنعت خودرو وجود داشته است و علی رغم این که در سال 1383 که واردات خودرو آزاد شد و قرار شد تعرفه 120 درصدی وضع شده در سال اول به طور سالیانه 20 درصد کاهش یابد این کاهش فقط در سال 84 اجرا شد و در سال بعد نیز تنها 10 درصد کاهش یافت و تا امروز این تعرفه برابر 90 درصد است و با احتساب هزینه های دیگر از جمله مالیات و عوارض هزینه های تمام شده برای خودروهای داخلی به بیش از دو برابر افزایش می یابد.
پس می توان دو نتیجه گرفت: اولا باید در کشور ما سرمایه گذاری بیشتری روی تحقیق و توسعه و ایجاد مراکزی برای طراحی های واقعی و متناسب با نیاز صورت گیرد، ثانیا با کاهش تدریجی، روشن و هدفمند حمایتها انگیزه لازم در تولیدکنندگان داخلی برای بالابردن کیفیت و ایمنی و کاهش هزینه ها به وجود بیاید.
ماهنامه کارامدی؛ ناصر امن زاده
ارسال نظرات