مرکز تحقیقات مشترک علوم انسانی در دانشگاه شهید چمران اهواز راه اندازی می شود

به گزارش خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی دانشگاه شهید چمران اهواز، نشست مشترک مسئولان، اساتید و مدرسان دانشگاه شهید چمران اهواز و حوزه علمیه خوزستان به منظور بررسی پیرامون تأسیس مرکز تحقیقات مشترک علوم انسانی در دفتر نهاد رهبری این دانشگاه برگزار و با تأسیس این مرکز موافقت شد.

ابراهیم حاجی‌دولو معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز، در این نشست با تبریک هفته پژوهش و فرارسیدن روز وحدت حوزه و دانشگاه، به بررسی نحوه افزایش همکاری‌های مشترک میان دو نهاد علمی دانشگاه و حوزه در جلسه مشترک اخیر مسئولان دو بخش اشاره و اظهارکرد: در آن جلسه چگونگی گسترش حمایت‌های مادی از فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی حوزه علمیه مورد بررسی قرار گرفت که این موضوع در دست پیگیری و اقدام است.

وی موضوع دیگر این نشست را بررسی درباره نحوه افزایش همکاری‌های مشترک علمی میان دانشگاه شهید چمران به‌عنوان دانشگاه بزرگ منطقه و از سوی دیگر حوزه علمیه خوزستان عنوان کرد و گفت: برگزاری نشست‌ها و سمینارهای مشترک، تأسیس مرکز تحقیقات علوم اسلامی مشترک و همچنین همکاری در زمینه چاپ و انتشارات از موارد پیشنهاد‌شده در آن نشست بود که امروز نیز با توجه به فرارسیدن روز وحدت حوزه و دانشگاه به‌طور خاص زمینه‌ها و بسترهای راه‌اندازی مرکز تحقیقات مشترک بررسی و ارزیابی می‌شود.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان این‌که در حال حاضر یکی از شاخص‌ها و وظایف دانشگاه‌های نسل جدید همکاری مؤثر، مداوم و مستمر با نهادها و سازمان‌های برون‌دانشگاهی به‌منظور احصاء نیازهای پژوهشی و تحقیقاتی این نهادها و برنامه‌ریزی در راستای رفع این نیازها و مشکلات جامعه است، تصریح کرد: بخش دیگر وظایف در حوزه همکاری‌های مشترک میان دانشگاه‌ها و نهادهای علمی داخل و خارج تعریف شده است که دانشگاه شهید چمران در این زمینه با انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی با دانشگاه‌های منطقه و کشور مانند دانشگاه‌های صنعت نفت، علوم پزشکی جندی‌شاپور و ... و همچنین دانشگاه‌هایی از کشورهای اتریش، بصره و آلمان بسیار فعال است.

حاجی‌دولو تجربه همکاری‌های مشترک میان اساتید دانشگاه و حوزه را ضعیف خواند و با بیان این‌که همکاری‌های گروهی میان اساتید دانشگاه و علمای حوزه ضعیف و این یکی از نقاط ضعف مراکز علمی و تحقیقاتی است، خاطرنشان کرد: باید با شناخت و قبول این ضعف در راستای رفع آن برنامه‌ریزی و اقدام کنیم و امیدور هستیم با شناخت طرفین از فضای کارهای علمی در محیط‌های حوزه و دانشگاه همکاری عملیاتی خوبی شکل گیرد.

وی با اشاره به لزوم اجرای کار فرهنگی حول اهداف علمی مشترک موردنیاز جامعه برای تحقق وحدت بین حوزه و دانشگاه، اظهارداشت: باید الزامات همکاری مشترک را در نظر بگیریم و بر دیدگاه‌ها و خواسته‌های سازمانی خود فائق آییم تا بتوان این همکار‌ی‌ها را در سطوح مختلف به‌صورت عملی تحقق بخشد و توسعه داد. این همکاری‌ها به‌ویژه در ارتباط با ایجاد مرکز تحقیقاتی مشترک برای دانشگاه بسیار حائز اهمیت و یکی از برنامه‌ریزی‌های دانشگاه افزایش مراکز تحقیقاتی فعال و مورد نیاز جامعه است.

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان این‌که در حال حاضر ۱۰ مرکز تحقیقاتی در سطح دانشگاه به‌طور عمده حول موضوعات فنی، مهندسی و کاربردی فعال است، خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم در حوزه علوم انسانی یک مرکز تحقیقات پیرامون موضوعات مشترک ایجاد کنیم مزیت دوگانه برای دانشگاه خواهد داشت که این مرکز ضمن بررسی، پاسخ به شبهات و نیازهای عقیدتی و علوم اسلامی مردم منطقه در جهت‌دهی پروژه‌های تحصیلات تکمیلی و سوق‌دادن تحقیقات دانشگاه به سمت کاربردی‌شدن مؤثر است.

همچنین در این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین مسعود بهرام‌پور مدیر مرکز حوزه‌های علمیه خوزستان، با اشاره به مباحث مطرح‌شده در جلسه سال گذشته وحدت حوزه و دانشگاه، اظهارکرد: در این جلسه موضوع ایجاد مرکز پژوهشی مشترک مطرح شد اما مجالی برای پیگیری آن محقق نشد.

وی با بیان این‌که حقیقت وحدت حوزه و دانشگاه وحدت در حرکت با هدف مشترک برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب است، گفت: تا زمانی که این حرکت مشترک محقق نشود، آنچه باید تحت عنوان وحدت حوزه و دانشگاه تحقق پیدا کند، محقق نخواهد شد. با توجه به آن‌که کار مدرسان حوزه و اساتید دانشگاه، کار علمی است به طور ضروری این وحدت باید با هدف انجام کار علمی مشترک مدنظر قرار گیرد و پیگیری شود.

مدیر مرکز حوزه‌های علمیه خوزستان با اشاره به تلاش‌ها و فعالت‌های چشمگیر دانشگاه‌ها در عرصه علوم انسانی و گرایش‌های اسلامی، در عین حال تصریح کرد: با این وجود عرصه‌های ارتباطی برای تبادل نظریاتی که می‌تواند در حوزه علوم دین در موضوعات مختلف به‌صورت فراگیر ارائه و بررسی شود، وجود ندارد که این حرکت و برنامه برای ایجاد مرکز تحقیقاتی مشترک می‌تواند به این موضوع جامه عمل بپوشاند.

بهرام‌پور افزود: آنچه مهم است آغاز حرکت از یک نقطه مشخص و نگاه به یک برنامه عملیاتی در بلندمدت است؛ ضرورت این ارتباط و حرکت دو طرف برای نزدیک‌ترکردن دیدگاه‌ها به آنچه مطلوب نظام است، استفاده بهینه از فرصت‌ها را ایجاب می‌کند به همین دلیل پیشنهاد می‌کنم برنامه‌‌ریزی‌ها در دو بخش حرکت‌های سریع کوتاه‌مدت و افق بلندمدت انجام شود. در بخش اول ایجاد دفتر پژوهش‌های مشترک با حضور اساتید حوزه و دانشگاه برای تبادل‌نظر پیرامون چگونگی اجرای همکاری‌ها، موضوعات مشترک برای شکل‌گیری این حرکت و تعریف زیرمجموعه‌های علمی مشترک مدنظر قرار گیرد.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر حوزه علمیه در چهار زیرنظام فقه، اصول، فلسفه و کلام آمادگی همکاری‌ دارد و در آینده نیز می‌توان برنامه‌هایی در عرصه‌های علوم تربیتی، علوم اقتصادی، اصول و مبانی اسلامی، مدیریت و دیگر حوزه‌ها تعریف کرد.

مدیر مرکز حوزه‌های علمیه خوزستان با اشاره به فعالیت بیش از ۱۷ مدرسه علمیه در اهواز و نزدیک به ۵۰ مدرسه علمیه در سطح استان، گفت: همه این مراکز و مدارس علمیه زیرمجموعه حوزه علمیه خوزستان فعالیت می‌کنند؛ همچنین در حال حاضر بیش از ۱۴ رشته در سطح سه حوزه(معادل کارشناسی‌ارشد) و یک رشته فقه و اصول نیز در سطح چهار(معادل دکتری) در سطح استان ارائه می‌شود.

همچنین در این نشست سیدعلی مرعشی عضو هیأت علمی گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز، با بیان این‌که وحدت حوزه و دانشگاه شکل نمی‌گیرد مگر آن‌که بستر همکاری‌های واقعی ایجاد شود، گفت: تاکنون وحدت حوزه و دانشگاه تنها در حد برگزاری نشست‌ها و سمینارهای سخنرانی و جلسات نمادین مطرح بوده است و موارد عملی آن به‌صورت جزئی اتفاق افتاده است.

وی با تصریح بر این‌که ایجاد مرکز تحقیقاتی مشترک با حضور اساتید و پژوهشگران علاقه‌مند حوزه و دانشگاه می‌تواند زمینه همکاری‌ها را محقق کند، تصریح کرد: اکنون این همکار‌‌ی‌ها بیشتر در حوزه علوم انسانی مطرح است اما می‌توان آن را به علوم زیستی، پزشکی و کشاورزی و برخی نظریات برگرفته از علوم دینی در این حوزه‌ها تعمیم داد که البته در علوم انسانی به‌صورت جدی تر و پررنگ‌تر می توان همکاری‌ها را ایجاد کرد.

عضو هیأت علمی گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به این‌که در علوم انسانی علم محض وجود ندارد و این علوم ایدئولوژیک هستند، گفت: علوم انسانی پایه‌های جهان‌بینی و مبانی ایدئولوژیک دارند و اصلا نمی‌توانند بدون مبانی ایدئولوژیک مکاتبی را مطرح کنند. آنچه اکنون تحت‌عنوان علوم انسانی غربی در دسترس است دارای مبانی ایدئولوژیک غربی است.

مرعشی خاطرنشان کرد: نباید به‌ هیچ عنوان منکر سودمندی یافته‌های این علوم شد زیرا ده‌ها و صدها سال روی آن‌ها کار پژوهشی انجام شده و از سوی دیگر دستاوردها و گره‌گشایی‌هایی داشته‌‌اند بنابراین باید این موارد را لحاظ کرد اما در کنار آن باید دانست که این علوم با توجه به مبانی ایدئولوژیک خود مسمومیت‌هایی نیز دارند؛ مشکل این است که برای پذیرش برخی مدعاهای این علوم لاجرم باید آن مبانی نیز پذیرفته شود و از سوی دیگر این قضیه نامحسوس است زیرا آن‌ها هرگز مبانی ایئولوژیک خود را وارد کتاب‌های‌شان نمی‌کنند و آن‌ها را فرض مسلم می‌گیرند.

وی افزود: این مبانی به دلیل آن‌که مطرح نمی‌شوند مورد چکش‌کاری، نقد و بررسی نیز قرار نمی‌گیرند و ارسال مسلم می‌شوند؛ مخاطب نیز آن‌ها را به‌طور مستقیم می‌پذیرد. حال این‌که آیا به‌صورت تعمدی محصولات را بدون ذکر مبانی ارائه می‌دهند یا این یک امر تصادفی است، مشخص نیست اما آنچه در عمل اتفاق می‌افتد این است که دانشجو با آن‌که با زمینه‌های اعتقادی خوب وارد دانشگاه می‌شود در فرآیند فراگیری این علوم به‌تدریج مبانی را می‌پذیرد و چون این مبانی با مبانی قبلی او در تضاد است یا دچار شک و تردید می شود و یا از مبانی قبلی خود بر می‌گردد؛ از سوی دیگر هیچ‌وقت نیز فرصت آن را که درباره آن مبانی به بحث و نقد بنشیند نداشته است.

عضو هیأت علمی گروه روانشناسی بالینی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان این‌که آنچه در این حیطه نیاز است نقد این مبانی و نه الزامأ رد آن‌ها است، اظهارکرد: لازم است فرصت نقد و چکش‌کاری این مبانی فراهم شود تا بتوانیم آن‌ها را از حالت ابهام و تلویح خارج کنیم و در حالت صریح در آوریم که قابل نقد و بررسی شوند بنابراین ما به نقد علوم غربی و نه رد آن‌ها نیاز داریم.

مرعشی با اشاره به این‌که بیش از ۸۰ درصد علوم و مطالب غربی در مقام نقد قابل پذیرش است، گفت: معتقدم بیش از ۸۰ درصد این علوم با مبانی ایدئولوژیک ما نیز هیچ تعارضی ندارد و قابل قبول است. آن بخش کوچک مشکل‌ساز را نیز می‌توان نقد کرد نه آن‌که مسکوت گذاشت.

وی درخصوص بخش دوم همکاری‌های مشترک با بیان این‌که باید فرآورده‌های علمی خود را بر مبنای ایدئولوژی خود داشته باشیم، افزود: متخصصان علوم انسانی می‌توانند متون دینی را به کمک پژوهشگران حوزوی بررسی کنند که در برداشت از متون دچار خطا نشوند؛ این برداشت‌ها را سپس می‌توان به بوته نقد گذاشت. معتقدم در این مرکز این محتوا باید محقق شود.

گفتنی است؛ در پایان این نشست بر مبنای پیشنهادات و نظرات حاضران با تشکیل مرکز تحقیقات مشترک حوزه و دانشگاه موافقت شد؛ همچنین مقرر شد حداکثر طی ۲ هفته آینده با معرفی سه نفر از حوزه و سه نفر از دانشگاه در قالب یک شورای ۶ نفره الزامات قانونی، تخصص‌ها، نیازها، نحوه تأمین منابع مالی، عنوان مرکز و ... بررسی و پیگیری شود.