گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، جمعی از دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته مهندسی مکانیک در زنجان با وعده ای که به آنها داده شد، عازم کشور چین میشوند تا پس از کسب مهارت های لازم و انجام کارهای مهندسی به صورت تجربی به ایران بازگشته و به عنوان یک مهندس در شرکت ریخته گری سهند زنجان که توسط شرکتهای چینی طراحی و تجهیزات نیز در کشور چین آماده و توسط پیمانکاران این کشور مونتاژ شده است، با حقوق های کلان مشغول به کار شوند.
اعزام صورت میگیرد؛ اما فراگیری مهندسی به انجام حرکات موزون! تقلیل مییابد. پس از بازگشت از چین نیز به شرکت رفته؛ اما با کمال تعجب نه از حقوق های کلان خبری است و نه از فعالیت به عنوان یک مهندس. بلکه شیوه کار، به صورت کارگری بوده و دستمزد ها نیز نه چندان دلچسب.
گفتوگویی با سه تن از این دانشجویان ترتیب دادیم که با توجه به خواست ایشان از آوردن نامشان خودداری کرده و شرح اتفاقات مطرح شده را از زبان خودشان بازگو میکنیم.
آموزش تخصصی در کلاس رقص!
در ابتدا قرار بود که تقریبا حدود ۱۰ نفر از جمع ۱۰-۱۵ نفری حاضران در کلاس زبان چینی (محل کلاس ها در ۱۰۰ کیلومتری زنجان بود) برای یک دوره تخصصی شش ماهه به چین اعزام شوند ولی بعد از دو تا سه ماه طبق اعلام مسئولان این تعداد به ۸۰ نفر افزایش یافت .
پس از اعزام به چین نیز از حقوق پنج تا شش میلیونی برای کارگران صحبت به میان آمده بود و حتی آقای الف که بدون مدرك، پایان خدمت و سابقه كار، بدل به تصمیم گیرنده اصلی در مورد این شرکت شده بود و مسئولین چینی فقط به حرف وی گوش می دادند، از حقوق سه میلیونی سخن گفته بود. آموزش هایی هم که در دوره چین به کارآموزان داده می شد، نیز صرفا آموزش زبان نبود و اواخر دوره عملا به کلاس رقص تبدیل شده و جنبه آموزشی این دوره بر اساس اظهارات حاضران در حد صفر بوده است .
تعهد سه ساله در مقابل قرارداد یک ماهه !
اولین روزی که برای کار بعد از دوره چین به شرکت رفتیم ۸۰ عدد بیل و کلنگ به ما دادند و مدام از بهبود شرایط سخن به میان آوردند؛ اما تعهدی که ما به شرکت دادیم تعهدی سه ساله و به نام تکنسین بود؛ اما عملا قرارداد ۱۵ روزه و یک ماهه کارگری با ما منعقد می شد.
بر اساس اعلام آقای (الف) قرار بود که در ماه اول سقف حقوق ها یک میلیون باشد و از ماه های بعد بیشتر شود؛ اما همین میزان را هم بعد از دو تا سه ماه دیگر پرداخت نکردند و هر زمان که قرار بود تحصن و یا اعتصابی کنیم قول می دادند که حقوق ها را به دو میلیون ارتقا خواهند داد.
بعدها وقتی به وضعیت حقوق ها اعتراض کردیم گفته شد که در شرکت طبقه بندی مشاغل نشده است و ما فقط حقوق شما را طبق قانون کار می توانیم پرداخت بکنیم و این در حالی است که وقتی در چین بودیم با چینی ها هم تراز بودیم؛ اما وقتی به ایران برگشتیم به آن ها حقوقهای ۱۰ تا ۲۰ میلیون و حتی بیشتر می دادند و به ما فقط یک میلیون.
تحصن ۱۵۰ نفره کارگران
وقتی این شرکت در ۱۲ بهمن ماه ۹۳ شروع به تولید شمش چدن کرد، قرار بود که بعد از مدتی حقوق ها افزایش پیدا کند؛ اما در ۲۲ اسفند ماه ۹۳ به کارگران گفته شد که مواد اولیه شرکت تمام شده و شرکت برای مدت کمی تعطیل است.
پس از این موضوع، ۲۷ اسفند از کارگران خواسته شد که برای امضا کردن قراردادهای سال بعد به شرکت مراجعه کنند که صبح روز ۲۷ اسفند گروهی قراردادهایشان را امضا کردند ولی با افرادی که بعد از ظهر رفته بودند قراردادی منعقد نشده و حتی قرارداد بقیه را نیز با این دلیل که مواد اولیه ندارند پاره کردند!
پس از عید نوروز و در فروردین ماه نیز که کارگران برای عقد قرارداد مراجعه کرده بودند، مدام امروز و فردا کرده و عقد قرارداد را تا ۱۱ مرداد به تعویق انداخته بودند و از روز ۱۱ مرداد به صورت تدریجی تماس گرفته می شد تا کارگران به سرکار بروند و این در حالی است که بعد از مدتی گفته شده که تعهد شما کان لم یکن شده و در صورتی که می خواهید در این جا مشغول به کار شوید باید این تعهد را باطل نموده و با قرارداد کارگری مشغول به کار شوید.
پس از آن کارگران تا ۳۱ شهریور کار کردند و این بار گفته شد که به خاطر عید قربان سه روز تعطیلی دارند و وقتی روز سه مهرماه برای ادامه کار به شرکت مراجعه کردیم مشخص شد که خبری از قرارداد و کار نیست، در نتیجه حدود ۱۵۰ نفر از کارگران دست به تحصن زدند.
وقتی این تحصن شکل گرفت، مدیرعامل در اتاق بود و وقتی نیروهای امنیتی با وی صحبت کردند قرار شده بود که برای جلوگیری از اغتشاش چند نفر به عنوان نماینده صحبت کنند تا قضیه حل شود .
جالب اینجا بود که در آن جلسه قرار شد که هر ماه جلسه ای برگزار شده و همه کارگران صحبت کنند و هر وقت پول بیاید حقوق ها را پرداخت کرده و با ورود مواد اولیه کارها دوباره آغاز شود. اما تعطیلی به ظاهر سه روزه تا مدت ها طول کشید و سپس با گروهی تماس گرفته شده بود تا دوباره برای کار کردن به شرکت مراجعه کنند؛ اما با ما که به عنوان نماینده در اتاق مدیرعامل حاضر شده بودیم به جرم رفتن به اتاق مدیرعامل دیگر تماسی گرفته نشد و نهایتا به ما گفتند که اخراج هستید. در صورتی که خود مسئولان شرکت از ما خواسته بودند نماینده کارگران شویم.
اخراج از شرکت به علت جلسه با مدیرعامل
وقتی به اداره کار ایجرود مراجعه کردیم، تعهد ما را قبول نکردند و گفتند که این تعهد غیرقانونی است و قرارداد تلقی نمی شود. در حالی که طبق قانون کار، قراردادها هم می تواند به صورت زبانی باشد و هم کتبی و ما ۸۰ نفر شاهد هستیم که مسئولین شرکت گفتند که شما اگر بروید و برگردید در اینجا مشغول به کار شده و ماهانه پنج میلیون تومان حقوق دریافت خواهید کرد. شرکت با ما تعهد دارد و تعطیل شدن یا نشدن شرکت به ما ارتباطی ندارد. ما فردی را می شناسیم که همسرش به خاطر تعطیلی شرکت از وی طلاق گرفته است.
هر کجا که می رویم می گویند که تعهد شما ارزشی ندارد ولی چون ما با توجه به اینکه این تعهد در محضر ثبت گردیده آن را قانونی می دانستیم و با توجه به این تعهد نتوانستیم در این تعطیلی ها در آزمون های استخدامی دیگر شرکت کنیم و یا در جاهای دیگر مشغول به کار شویم.
زمانی که از شرکت اخراج شدیم گفتیم که یک برگه به ما بدهید که ثابت کند ما به جهت داشتن جلسه با مدیرعامل اخراج شدیم؛ اما در جواب گفتند که علت اخراج را اغتشاش و تحصن ذکر خواهیم کرد و شما باید در اداره کار دلیل خود را اثبات کنید. سپس با مامور تماس گرفتیم و وی صورتجلسه کرد و رئیس نگهبانان شرکت و آقای الف امضا کردند که حق با ماست. وقتی با آقای بیات فرماندار ایجرود صحبت کردیم وی گفت که الان وضع شرکت مطلوب نیست وگرنه من برای شما کاری انجام میدادم. ما به ایشان گفتیم که سهامدار شرکت نیستیم. وقتی شرکت درآمد بالایی داشت مگر به ما پول اضافه ای داد که امروزه از حقوق ما کسر می کند.
در حال حاضر نیز مثل این که یک سرمایه گذار جدید آمده و قرار است فاز ۲ را شروع کنند. طبق گفته های مسئولان شرکت برای احداث فاز دو شرکت تعطیل خواهد شد که این تعطیلی معلوم نیست چند ماه و حتی چند سال طول بکشد! برای دی ماه نیز یک قرارداد ۱۰ روزه داده اند که خیلی ها به نشانه اعتراض این قرارداد را قبول نکرده و شرکت را ترک کرده اند و در حال حاضر نیز از آن ۸۰ نفر حدود ۲۰-۳۰ نفر مانده اند و بقیه یا اخراج شده و یا خود از شرکت بیرون آمده اند.
مقصر اصلی مشکلات شرکت، ایرانی ها هستند
در مدتی که این شرکت احداث شده مسئولین از این شرکت حمایت کردند. حمایت هایی چون احداث خط لوله گاز و آب و هم چنین خط انتقال برق و برخی معافی ها و تخفیفات مالیاتی و گمرکی، ولی کسی از ما و افرادی که در این شرکت مشغول به کار بوده اند، حمایت نکرده است و حتی یکی از مسئولان صنعت و معدن و تجارت گفته است که افرادی که در آنجا کار می کنند انتظار نداشته باشند که یه صورت دائمی در آنجا مشغول شوند! در این که چینی ها هم تقصیر دارند شکی نیست ولی مقصر اصلی ایرانی هایی هستند که راه و روش غلط را به چینی ها می آموزند و به آنها خط می دهند که چگونه حق و حقوق کارگران ایرانی را ضایع کنند!
با بی کفایتی قسمت اداری این مشكلات پیش آمد
رئیس قسمت اداری و پرسنلی (آقای الف) و فردی غیر بومی با مدرك فوق دیپلم نقشه برداری (آقای سین) که رئیس گزینش و امور اداری كارخانه است با بی مدیریتی و بی تدبیری باعث خیلی از مشكلات به وجود آمده هستند.
همچنین فرد دیگری که برادرش در اداره گذرنامه کار و ویزای چینی ها را درست می کند، نیز با استفاده از رانت برادرش در این شرکت و در بسیاری از کارها از نفوذ خاصی برخوردار بوده و بسیاری از اقوام وی نیز در این شرکت مشغول به کار هستند .