به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از مشهد، محمد فاضلی شب گذشته در همایش ملی «از چشم انداز تا عمل» که به همت انجمن علمی- دانشجویی مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد در دانشکده کشاورزی این دانشگاه برگزار شد، در خصوص ثاتیر بحران آب در ایران با اشاره به این مطلب که وضعیت آب در ایران در شرایط بحرانی است، گفت: بحران به این معنا که امکان دارد شرایطی پدید آید که در کمیت و کیفیت توزیع آب میزانی از بیثباتی ایجاد شود.
وی ادامه داد: بحران در معنایی وسیعتر زمانی فرا میرسد که به دلیل شدت گرفتن تغییرات در کمیت و کیفیت در فرآیند توزیع منابع آب، روند توسعه کشور برای پاسخ دادن به نیازهای فزاینده به تعویق افتد و یا به طور کلی مختل شود.
معاون پژوهشی مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری با بیان این موضوع که خوشبختانه در وضعیت اجتماعیای قرار گرفتیم که دیگر وجود بحران انکار نمیشود، بیان داشت: خوشبختانه در هیات دولت نیز به این موضوع توجه شده و رسیدگی به این بحران در صدر اقدامات دولت قرار گرفته است.
فاضلی تصریح کرد: طرح تعادل بخشی آبهای زیر زمینی از یک سال پیش در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفته است همچنین بازنگری در ساخت سدها آغاز شده و به گفته مقامات رسمی ساخت شماری از سدها به طور کلی کنار گذاشته شده، برخی راکد شدند و شمار دیگری با بازنگری جدی ساخته میشوند. همچنین مطالعات ارزیابی محیط زیستی و ارزیابی تاثرات اجتماعی بر پروژههای آبی کشور بیشتر توجه خواهد شد و اقداماتی در خصوص وارد شدن مطالعات اجتماعی در نحوه مصرف آب صورت گرفته است.
وی به سه پرسش بزرگ در حوزه آب اشاره کرد و افزود: اصلاحات صورت گرفته در سیاستها و اقدامات بر اساس کدام آسیب شناسی از روندهای منجر به بروز بحران در منابع آبی تعیین و اعمال شده است؟، اگرچه بازنگری در سیاستها و اقدامات گذشته صورت گرفته؛ اما چه تضمینی برای تداوم این گونه اصلاحات در آینده وجود دارد؟ و بحران در منابع آب ایران محصول سیاستهای توسعه و توسعه نامتوازن در بخشهای آب، خاک، کشاورزی، شهر نشینی، صنعتی شدن و بیتوجهی به حقوق محیط زیست است چه اصلاحاتی صورت گرفته که متضمن هماهنگی بیشتر در این بخشها به سمت توسعه پایدار و تعدیل بحران آب باشیم و هر گونه اصلاح صورت گرفته با چه سازوکاری تدوین شده است که بازگشت به مسیرهای بحران آفرین گذشته را ناممکن سازد؟.
معاون پژوهشی مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری بر ضرورت تاریخ پژوهی سیاست گذاری آب تاکید و خاطرنشان کرد: باید تاریخ سیاست پژوهی آب را در چهار دهه گذشته مورد مطالعه قرار دهیم و در نهایت به یک سند ملی برسیم. بحران موجود نشان میدهد بحران در منابع آب ایران به دلایل مختلفی پدید آمده است.
فاضلی در ادامه سخنان خود به این دلایل اشاره کرد و گفت: تاکید بر مدیریت عرضه آب بدون توجه کافی به مدیریت تقاضای آب، ناکارآمد بودن نظام اقتصاد آب و ناکارآمدی در اقتصادی کردن استفاده از آب، تاکید بیش از حد بر آبهای سطحی و محدودیتهای جدی در منابع مالی مدیریت آبهای زیر زمین، قوانین مخل مدیریت پایدار بر منایع آب از جمله قوانین ناظر بر دولتی کردن منابع آب و تعیین تکلیف چاههای در آستانه بهره برداری، تصویب طرحهای توسعه کشاورزی فراتر از حوزههای اکولوژیک آبخیز و غیره از جمله دلایل ایجاد بحران در منابع آبی است.
وی متذکر شد: آیا امروز اثرگذاری این عوامل بر بحران آب در ایران را به دقت میدانیم؟ چرا در حالی که یک دستگاه متولی عمده آبهای سطحی و آبهای زیر زمینی بوده تفاوت بسیار شدیدی میان منابع مالی اختصاص یافته به این دو منبع در سه دهه گذشته مشاهده میکنیم؟ چرا دهها هزار میلیارد تومان خرج سازههای آبهای سطحی شد در حالی که شاهد سرمایه گذاری اندک در آبهای زیر زمینی بودهایم؟.
معاون پژوهشی مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری بیان کرد: چنانچه امروز معاون وزیر نیرو عنوان می کند ۱۰۰ سد بر ما تحمیل شده است، در چه مکانیسمی پیمان کاران و سیاسیون و نمایندگان مجلس و دیگران مسئولان توانستند این سدها را بر ما تحمیل کنند؟ چرا علی رغم سیاستهای کلی آب و مصوبه سال ۸۲ دولت تحت عنوان راهکارهای بلند مدت مدیریت آب دادن حق آبه محیط زیست به فراموشی سپرده شد؟.
فاضلی به سیاست انتقال آب به استانهای کشور اشاره و بیان داشت: برخی کارشناسان سیاست وارد کردن آب از استانی به استانی دیگر و یا از کشوری به کشور دیگر را مطرح میکنند، در حالی که هیچ سند رسمی وجود ندارد که به ما اطمینان دهد چنانچه آب را از تاجیکستان، ارمنستان، عمان و یا هر جای دیگر بخواهیم وارد استانها کنیم، جواب خواهد داد.
وی خاطرنشان کرد: امروز پس از ۴۰ سال گفته میشود که در سد سازی افراط شده است چه تضمینی وجود دارد که ۱۰ سال آینده گفته نشود در وارد کردن آب نیز افراط شده است؟.
معاون پژوهشی مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری ضمن تاکید بر این مطلب که بحران آب در ایران یک بحران تاریخی است، گفت: نمیتوانیم مقطع فعلی را مورد توجه قرار دهیم و بگوییم به طور مثال آبیاری قطرهای تنها راه نجات از بحران آب است.
فاضلی تاکید کرد: هیچ اعتمادی به درستی آسیب شناسی صورت گرفته و راهکارهای پیشنهاد شده شکل نخواهد گرفت مگر آنکه تاریخ اشتباهات به دقت بررسی و یک دستگاه رسمی این امر را پذیرفته و مسئولیت آن مشخص شود.