بیگدلی: ۱۵۰ سال است نه دینی زندگی می‌‌کنیم نه مدرن/ ابوترابی: امروز غرب خودش را بر قله تاریخ می‌داند

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، دهمین دوره تربیتی آموزشی منادیان حکمت همچون سنوات گذشته با حضور طلاب و دانشجویان فعال فرهنگی سراسر کشور از ۲۵ تیر تا ۳۱ تیرماه در استان مازندران با بهره‌گیری از اساتید صاحب‌نظر ملی و منطقه‌ای در حال برگزاری است.

در روز دوم دوره عطاءالله بیگدلی، استاد دانشگاه و فارغ‌التحصیل فقه و حقوق دانشگاه امام صادق مبحث «تاریخ تمدن» را ارائه کرد، در ادامه جلسات ابوترابی، کارشناس فرهنگی با موضوع «ضرورت غرب‌شناسی» با دانش‌پژوهان علاقه‌مند به گفتگو پرداخت و در نهایت با سخنرانی حجت‌الاسلام ترابی‌نسب، مسئول قرارگاه علویون استان مازندران ‌روز دوم دوره به پایان رسید.

عطاءالله بیگدلی در مورد چرایی سبک زندگی امروز جامعه ایران گفت: شماها که دغدغه انقلاب اسلامی دارید خوب است که به این فکر کنید که چرا ما داریم این‌طور زندگی می‌کنیم؟ چرا صورت دیگری از حیات نداریم؟ چرا تمدن به یک‌شکل دیگری نداریم؟ چه شده که از یک وضعیت تمدنی به یک وضعیت تمدنی دیگر گذار کردیم. چرا ما ناکارآمدیم؟ چرا ما بحران‌زده‌ایم؟ دیدن آمارها به شما به کمک می‌کند که وضعیت بحران‌زده ایران را بهتر ببینید؟ سی سال دیگر همین‌طور ادامه دهیم این جنگل‌ها همه از بین رفته، در شهرها همه‌مان از آلودگی خفه می‌شویم، نمی‌خواهیم فکر کنیم که چرا این‌طور زندگی می‌کنیم. هنوز به شکل ابلهانه‌ای فکر می‌کنیم که با کار کارشناسی می‌توان این مسائل و مشکلات را حل کرد که نمی‌فهمیم که کار از یک جای مهم‌تری خراب‌ است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه «چرا ما ایرانی‌ها این‌جور زندگی کردن را پذیرفتیم.» بیان داشت: طبق آمارهای رسمی برخی از دانشجویان ما هشت ساعت با فضای مجازی کار می‌کنند. سبک تمدنی ما ۱۵۰ تا ۲۰۰ سال قبل، یک‌چیز دیگری بوده است. سبک زندگی قبلی ما یک سابقه ۱۰۰۰ ساله دارد. تمدنی که با همه نواقصش مبتنی بر نگاه دینی شکل‌گرفته بود.

وی در مورد «یکی از مهم‌ترین چیزهایی که در این دوره می‌توانید یاد بگیرید» گفت: نگاه تمدنی چیست، یعنی زود بتوانید از ظاهرهای تمدنی به باطن تفکری برسیم، کل‌نگر بودن و نظام‌مند بودن پدیده‌ها را بفهمیم.

عطاءالله بیگدلی در مورد چرایی افول تمدن سنتی ایران بیان داشت: در حدود ۱۵۰سال پیش با اروپا و پیشرفت‌های آن‌ها آشنا شدیم از آن‌طرف شکست‌هایی که ما در جنگ‌های متعدد روسیه خورده بودیم، اندیشمندان ما به این فکر می‌کردند که چرا ما افول کرده‌ایم. این اندیشمندان در سه گروه ما را فراخواندند.

وی در ادامه افزود: گروه اول متدینین و مراجع تقلید بودند که اقلیت هم بودند، معتقد بودند باید به نگاه الهی و اسلام ناب بازگردیم. گروه دیگر می‌گفتند تمدن دینی تمام‌شده و ما کاملاً غربی باید زندگی کنیم، این‌ها هم اقلیت بودند. باقی اندیشمندان آن زمان بر این باور بودند که ما باید ترکیبی زندگی کنیم، بر این بودند که بدی‌های جهان سنتی و مدرن را دور بریزیم و درعین‌حال از خوبی‌های هر دو استفاده کنیم و بهترین تمدن جهان را می‌سازیم. ۱۵۰ سال است که ما داریم جمع می‌کنیم و ذیل تئوری ترکیب زندگی می‌کنیم.

بیگدلی در مورد چگونگی پاسخ‌های زیست امروز ایران به نیازهای جامعه گفت: در هر نیاز بنیادین که در شما وجود دارد جامعه سه دسته پاسخ می‌دهد. یک دسته پاسخ، گرایش‌هایی سنتی و دینی است. یک دسته پاسخ‌های مدرن و غربی است. دسته آخر و البته بزرگ‌تر پاسخ‌های ترکیبی‌اند. چنین وضعیت‌های تمدنی را اصطلاحاً می‌گویند وضعیت بی‌بنیاد.

 استاد دانشگاه و فارغ‌التحصیل فقه و حقوق دانشگاه امام صادق در ادامه افزود: مغشوش زندگی می‌کنیم. اگر قصد تحصیل علم بیاموزید در نظام غربی تنها نهاد موجود یونیورسیتی و دانشگاه است. در جهان قدیم و دوره صفویه برای تحصیل علم باید به حوزه مراجعه می‌شد. در غرب چه الهیات بخوانی چه ریاضیات، باید به هاروارد بروی. در دوران صفویه هم برای تحصیل ریاضیات باید بروی حوزه. چرا؟ چون در هر دو تمدن یک بنیاد حاکم است و بی‌بنیادی نداریم.

وی در مورد وضعیت بی‌بنیاد حاکم در جامعه امروز ایران گفت: حالا شما می‌خواهید در ایران امروزی درس بخوانید، سه دسته نهاد داریم یکی حوزه علمیه، یکی دانشگاه و سومی هم نهادهای ترکیبی مثل دانشگاه امام صادق(ع).

بیگدلی در ادامه افزود: این بی‌بنیادی به مفاهیم هم سرایت می‌کند علم در ایران چه معنی می‌دهد؟ در غرب منظور از علم ساینس است وتکلیف معلوم است. ولی در ایران واقعاً مشخص نیست که منظور از علم چیست؟ شما می‌خواهید در این وضعیت بحران اجتماعی چه کنید؟

این کارشناس حوزه علوم انسانی با بیان این مسئله که «وضعیت اجتماعی ایران تصمیم بر زیست مبتنی بر یک بنیاد ندارند» گفت: تشتت اجتماعی در آن بیش از حدی است که قابل مدیریت باشد. در جهان بی‌بنیاد امکان حل مسئله وجود ندارد. چون این مسئله نیست، بحران است.

وی در ادامه با بیان اینکه «مشکل جامعه ایران این است که طرفین دعوای دین و مدرنیته باهم بالانس هستند.» افزود: ۱۰ درصد پیرو مدرنیته و ۱۰ درصد هم متدین ناب داریم، بین این دو گروه عمده افراد ترکیبی‌اند، به همین دلیل هیچ کاری نمی‌شود کرد دستش بزنید خراب‌شده است.

 استاد دانشگاه و فارغ‌التحصیل فقه و حقوق دانشگاه امام صادق با بیان اینکه چگونه می‌توان از این بحران ۲۰۰ ساله خارج شد، گفت: وضعیت ایران راه‌حلی ندارد الا اینکه بنیادها را عوض کنیم، یعنی مردم ایران فقط در یک صورت از این وضعیت مذبذب می‌توانند خارج شوند، اینکه تصمیم بگیرند بر اساس یک بنیاد زندگی کنند یا دینی یا مدرن.

این کارشناس غرب در ادامه افزود: وضعیت اجتماعی ایران به‌گونه‌ای‌ است که ما یک جامعه مذبذب ژله‌ای داریم که تحت تأثیر نیروهای متعددی قرارداد، یکی گرایش‌های مدرن، یکی هم گرایش‌های دینی است که هر دو قوی هستند و یک ضلع کوچک‌تر هم گرایش‌های ایرانی هستند. اگر یکی از این گرایش‌ها خیلی قوی‌تر از بقیه بود خیلی از مشکلات مملکت حل می‌شد.

وی در مورد چرایی مصرف‌کننده بودن جامعه ایرانی گفت: انسان ایرانی چون بنیادش نسبت به طبیعت، مدرن نیست نمی‌توانند تکنولوژی بسازد و چون نمی‌تواند هم از تکنولوژی استفاده نکند چون یک انسان سنتی نیست درنتیجه مصرف‌کننده می‌شود.

در ادامه جلسات، ابوترابی با موضوع «ضرورت غرب‌شناسی» با دانش‌پژوهان علاقه‌مند به گفتگو پرداخت.

ابوترابی با بیان چرایی مطالعه تاریخ تمدن گفت: بعضی‌ها بر این نظرند که ما اسلام را بشناسیم و ضدش می‌شود غرب تُعرَفُ الاَشیاء به اَضدادِها. بعضی دیگر بر این نظرند که به‌منظور مقابله با غرب و در جنگ نرم باید غرب را بشناسیم، یعنی غرب‌شناسی به‌مثابه دشمن‌شناسی.

وی در ادامه گفت: غربی بر این نگاه هستند که جوامع بشری در حال رشد هستند و انسان امروزی بر قله تاریخ قراردارد که به این اصل تکامل و پیشرفت می‌گویند. نگاه خطی به تاریخ‌دارند و معتقدند تمدن‌ها همیشه در حال رشد و بهینه شدن‌اند ولی نگاه دیگری هم تاریخ‌داریم که به نگاه دوره‌ای معروف است، نگاه دوره‌ای به تمدن معتقد است هر تمدنی صعود وافول دارد.

وی در پایان گفت: امروز غرب خودش را بر قله تاریخ می‌داند و ما با مطالعه تاریخ تمدن می‌توانیم خیلی از مباحثی که امروز غرب بر آن مسلط شده است را از روی این دو نگاه به تمدن می‌توانیم احصاء کنیم.

در پایان، روز دوم دوره با سخنرانی حجت‌الاسلام ترابی‌نسب و مداحی کریمی به پایان رسید.