نجف زاده: حوزه و دانشگاه دو بال یک فرهنگ هستند/ دعایی: دانشگاه‌های ما به علم وارداتی عادت کرده‌اند

 اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از مشهد، مهدی نجف زاده عصر روز گذشته در مناظره «وحدت حوزه و دانشگاه» که در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، در خصوص چرایی عدم پیشرفت مبحث وحدت حوزه و دانشگاه پس از انقلاب چه بود و چه راهکارهایی برای این مسئله وجود دارد؟، گفت: چنانچه بگوییم وحدت به معنی یگانگی است، حوزه و دانشگاه هیچگاه به این وحدت نمی‌رسند؛ چراکه از دو جنس متفاوت هستند.

وی تعبیر هماهنگی را کارگشاتر خواند و در خصوص چگونگی برقراری هماهنگی بین این دو بیان کرد: در ابتدای مسیر باید به کارکردهای این دو حوزه توجه کرد؛ چراکه دانشگاه به دنبال یافتن پاسخ‌ها جهت غلبه بر طبیعت است و حوزه به دنبال یافتن پاسخ‌هایی در خصوص معرفت‌های درجه دوم است.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: دانشگاه به دنبال ایجاد ابهام و خلق کردن است و حوزه به دنبال کشف؛ بنابراین هر دو این‌ها دو بال یک فرهنگ هستند.

نجف زاده ضمن اشاره به این موضوع که دانشگاه جنبه سخت افزاری تمدن را فراهم می‌سازد و حوزه به دنبال پاسخ‌های اساسی و چیستی انسان است، خاطرنشان کرد: به همین دلایلی که گفته شد می‌گویم ایجاد وحدت به معنای یگانگی میان حوزه و دانشگاه ناشدنی است.

وی بیشترین تمرکز جمهوری اسلامی ایران در طول این‌ مدت اسلامی کردن دانشگاه‌ها بود، تصریح کرد: نکته‌ای که در این مسیر باید مورد توجه قرار گیرد این است که چنانچه به سیستم فشار وارد شود جواب نخواهد داد، بنابراین ما باید بر روی تربیت انسان اسلامی تاکید کنیم؛ چراکه انسان مومن بر روی تمامی منابع، معنوی می‌اندیشد.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ضمن تاکید بر این موضوع که متاسفانه ما به جای هموار کردن مسیر دانشگاه بر او مدام فشار وارد می‌کنیم، گفت: نه تنها مسیر را هموار نمی‌کنیم که با این فشارهای مدام این فکر را القا می‌کنیم که انگار افرادی که در دانشگاه هستند به طور کل اسلام را نمی‌شناسند و این در حالی است که ما باید به گونه‌ای رفتار کنیم که آن دسته از افرادی که اسلام را به طور کلی نمی‌شناسند با تعالیم اسلامی آشنا شوند.

نجف زاده با بیان این مطلب که حوزه و دانشگاه را نمی‌توان به یکدیگر سنجاق کرد، بیان داشت: هر کدام از این دو باید مسیر خود را بروند.

اسلام کدام حیطه از زندگی ما را باید پوشش دهد؟

در ادامه این مناظره حجت الاسلام دعایی به ارائه چند پرسش در خصوص این دنیا پرداخت و گفت: حقیقت در علم چگونه تعریف می‌شود؟، آیا ما در یک دنیای حقیقی زندگی می‌کنیم یا وهمی؟، مبنای رسیدن و روش کسب حقیقت چیست؟، آیا بدون داشتن یک دستگاه محکم اندیشه ورزی می‌توانیم علم را مدیریت کنیم و جلو ببریم؟ آیا در این مسیر باید با پارادایم توحید به عالم و آدم نگاه کنیم یا الحاد؟، و در نهایت آیا فرقی می‌کند که در فضای توحیدی خود و طبیعت را بنگریم یا ملحدانه؟.

وی پسوند کنار دانشگاه آزاد یعنی «آزاد اسلامی» را به معنی سنجاق کردن این دو به هم ندانست و بیان داشت: آیا کسی را سراغ دارید که بخواهد حوزه و دانشگاه را به هم الصاق کند؟

مدیر موسسه مطالعات و علوم راهبردی در ادامه با طرح این پرسش‌ها که اعتقاد ما به اسلام، چگونه به یک نگاه درونی، دیدگاه نظری و شیوه رفتار بیرونی تبدیل شده است؟، آیا اسلام دینی در تراز مسیحیت و هندویسم است؟،  بسته هدایتی اسلام چیست؟، اسلام چه ادعایی دارد؟، شناخت ما از اسلام چگونه است؟، چه تلقی از اسلام داریم؟ و آیا با روش‌های نقلی می توان به حقیقت رسید؟، گفت: باید به این نکته توجه کرد که برخی از مسائل حس بردار نیست؛ چراکه چگونه می‌توان جهنم را که مجرد است با ابزار حسی بیان کرد؟.

حجت الاسلام دعایی پاسخ به پرسش‌هایی نظیر اسلام کدام حیطه از زندگی ما را باید پوشش دهد؟، آیا اسلام یک دین ناقص، تک بعدی و یا جامع است را در نظر گرفتن مبنا دانست و تصریح کرد: دین کامل یعنی دینی که با پاسخگویی به تمام چرایی‌ها، نسخه جامع ارائه کند و اسلام این امکان را ارائه کرده است؛ چراکه در کتاب آسمانی این دین یعنی قرآن گفته شده که اسلام دینی جامع است.

وحدت حوزه و دانشگاه در نوع نگاه به انسان و علم است

وی ضمن تاکید بر این موضوع که وحدت حوزه و دانشگاه وحدت در هدف نیست، بلکه وحدت در نوع نگاه به انسان و علم است، گفت: هیچگاه حوزه مدعی نیست که باید در پیشرفت‌های تکنیکال دانشگاه سنگ اندازی کند.

مدیر موسسه مطالعات و علوم راهبردی در ادامه سخنان خود با طرح این پرسش‌ها که آیا حوزه سکولار و یا دانشگاه سکولار موجه و قابل قبول است؟، خاطرنشان کرد: سکولار یعنی واقعیت منهای نظر خالق در حالی که اسلام در مدیریت علم هم حرف برای گفتن دارد و هم دو نقد در این موضوع وارد می‌کند، البته نقد به حوزه به این معنا نیست که منظور تک تک افراد در حوزه مورد نقد هستند، بلکه منظور این نقد جریان‌هاست.

حجت الاسلام دعایی ادامه داد: حوزه علمیه برای خودش مسئولیتی در علم در جهان معاصر قائل نبوده است و از طرفی رسالت ایجاد تمدن اسلامی را برای خودش به رسمیت نمی‌شناسد و متون آموزشی داخل حوزه برای فقه حکومتی تولید محتوا نکرده است و به همین دلیل انقلاب اسلامی به مطالبه گری فقه در نظام پرداخته است.

دانشگاه نسبت به علم منفعلانه عمل می‌کند

وی در ادامه دانشگاه را به نقد کشید و بیان کرد: متاسفانه دانشگاه از این‌که استقلال خودش را در اندیشه ورزی حفظ کند امتناع می‌کند و نسبت به علم منفعلانه عمل می‌کند؛ چراکه به علم وارداتی عادت کرده است.

مدیر موسسه مطالعات و علوم راهبردی با طرح این پرسش که چرا دانشگاه در مقابل عزت علمی خودش مقاومت می‌کند و اجازه نمی‌دهد به جریان اندیشه ورزی در دورن خودش تلاشی داشته باشد؟، تصریح کرد: همه این‌ها درحالی است که ما به استقلال علم و نگاه توحیدی در عالم ایمان داریم.

مرزکشی بین علم غربی و غیر غربی ما را از منافع علم محروم می‌کند

در ادامه این نشست نجف زاده علم را دست بردن به طبیعت دانست و گفت: بر اساس این تعریف علم غربی و غیر غربی ندارد. متاسفانه نسبت به علم، مدرنیته و عقل بشری دچار بدفهمی‌هایی شده‌ایم و تا زمانی که این بدفهمی‌ها حل نشوند مشکلات باقی خواهند ماند.

وی تاکید کرد: نباید بین علم غربی و غیر غربی مرز کشید. در واقع با این مرزکشی خودمان را از منافع علم محروم می‌کنیم که به نفع ما نیست.

حوزه و دانشگاه از یکدیگر جدا نیستند

حجت الاسلام دعایی با بیان این مطلب که یک نوع علم داریم و علومی که در غرب و در فضای جغرافیایی خاص ایجاد شده‌اند همه از یک سنخ هستند، ابراز داشت: بین سبک زندگی اسلامی و غربی تمایزهای فراوانی وجود دارد و نمی‌توان این موضوع را پذیرفت که علم شرق و غرب ندارد و از طرفی آیا عقل کارتی و عقل کانت یکی است؟.

حجت الاسلام دعایی با طرح این پرسش که چنانچه به این موضوع باور داشته باشیم که اگر علم به یقین برسد، تمام می‌شود، پس تئوری مهدویت چه می‌شود؟، گفت: وحدت در هدف الزاماتی دارد و باید نگاه در نسخه و یقین یکسان شود.

وی با اشاره به این مطلب که این موضوع قابل بررسی است که در علوم تجربی انسان امروز به چه روزی رسیده است که بشریت تنفر از طب شیمیایی را تجربه می‌کند، گفت: آزادی واقعی به بشریت ظلم نمی‌کند و به معنای ارتباط عارفانه و عاشقانه انسان با احدیت است.

مدیر موسسه مطالعات و علوم راهبردی تاکید کرد: باید نگاه‌ها در حوزه و دانشگاه هماهنگ شود و در یک فضای رفاقتی و حب وطنی، نگاهمان را به مقوله‌های ایمانی یکی کنیم.

برای رفاه بیشتر چه نیازی به وجود حوزه است؛ دانشگاه قادر است به نیازها پاسخ گوید

حجت الاسلام دعایی در ادامه در پاسخ به این پرسش که برای رفاه بیشتر چه نیازی به حوزه‌های علمیه است؟ چرا که دانشگاه قادر است نیازهای اندیشه‌ای را پاسخگو باشد و حوزه کارش دفاع از ارزشها است؟، تصریح کرد: حوزه ظرفیتی است که درآنجا علم‌های ناب و حقیقی مورد گفتگو قرار می‌گیرد و زمینه ساز اشاعه در جامعه است.

وی ابراز داشت: از طرفی چنانچه بخواهیم از حیث خلقی، کلامی و عقلی به حوزه نگاه کنیم مگر انسان فقط جسمش است ؟!.

مدیر موسسه مطالعات و علوم راهبردی داد: مگر انسان بعد ابدیت ندارد و نمی‌خواهد به بی‌نهایت متصل شود، فلسفه وجودی حوزه‌ها، فلسفه وجودی نبوت است و ما باید مبانی نگرشی را تعمیق کنیم؛ چراکه انسان فقط جسم نیست .

وی در پایان یادآور شد: ما به عنوان مسلمان به علم دینی، علم تزکیه و علم یافتن خدا و سعادت ابدی نیازمندیم و با منطق‌هایی که در حوزه وجوددارد به آن می‌رسیم و حوزه و دانشگاه دو بال هستند و هیچکدام از یکدیگر بی‌نیاز نیستند.