سهم ایران از پیشبرد علوم کشاورزی در دنیا چقدر است؟/ دانشگاه‌های علوم پزشکی پیشتاز کشاورزی!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو – محسن عبدالعلی‌پور؛ آخرین آمار اعلامی از سوی مرکز آمار نشان می‌دهد حدودا 50درصد شاغلان روستایی ایران کشاورز هستند. بر اساس این گزارش، تعداد چهار‌میلیون و ٤٢‌هزار و ٨١١ کشاورز و مزرعه‌دار در ایران شناسایی شده‌اند. در سال 84 سهم کشاورزی در اشتغال کشور 24.7 درصد بود، در حالی که این سهم در سال 93 به 17.9 درصد رسیده است. گرچه تعداد شاغلان بخش کشاورزی کشور در ده سال گذشته سیر نزولی داشته اما هنوز هم درصد قابل توجهی از سهم بازار را در ایران در اختیار دارد.

بررسی وضعیت علوم آکادمیک کشاورزی ایران هم در کنار این آمار می‌تواند نمایی خوب از آنچه گذشت و آینده به‌دست دهد. پس از بررسی علوم فیزیک و فضایی این‌بار در خبرگزاری دانشجو با احصای آمار و ارقام مربوطه می‌خواهیم نگاهی دقیق‌تر به وضعیت علوم کشاورزی ایران و کشورهای همسایه در ده سال گذشته داشته باشیم.

فصل پربار مقاله‌ها

در کشاورزی هم از نظر حجم مقالات تولیدی در منطقه و جهان از جایگاه مناسبی برخوردار هستیم. در حال حاضر جایگاه دوم منطقه و پانزدهم جهان را از این نظر در اختیار داریم. رتبه سوم هم با فاصله بسیار زیاد از ما در اختیار پاکستان قرار دارد. هممانطور که مشاهده می‌شود اهتمام مجموعه دلسوزان این رشته در کشور به تولید مقاله زیاد بوده و قابل تقدیر است.

 

از نظر تعداد مقالات برتر ده سال گذشته نیز اطلاعات احصا شده در خبرگزاری دانشجو حکایت از این دارد که ایران در جایگاه نخست منطقه ایستاده است. در انتخاب مقالات برتر معیارهای متعددی چون استنادات، جدید بودن، تاثیر در علوم جدید، ضریب تاثیر و ... مورد توجه قرار می‌گیرد. همانطور که از نمودار مخشص است در این زمینه از وضعیت مطلوبی برخورداریم.

 

همچنین جایگاه جهانی ایران و کشورهای همسایه‌ از نظر تعداد مقالات کمی علوم کشاورزی در جدول زیر قابل مشاهده است.

 

محصول آفت‌زده استنادات

هرچه که در زمینه تعداد حجم بالای مقالات دست برتر را داشتیم، محصول برداشتی استناداتمان آفت زده بود. متاسفانه کشورهایی به یک چندم مقالات تولیدی ما در جایگاه نخست تعداد استنادات به هر مقاله ایستاده‌اند. بازهم ضربه را از عدم توجه به تولید کیفی مقالات خورده‌ایم.

 

در میان کشورهای دنیا نیز جایگاه ایران از نظر تعداد استنادات به هر مقاله 77ام است.

 

موسسه (scientific journal ranking) SJR رتبه بندی مجلات علمی را بر عهده دارد. شاخص‌های مورد ارزیابی در این رتبه بندی همان تعداد استنادات و متوسط استنادات به هر مقاله است. با این تفاوت که نیمه عمر استنادات را نیز در اختیار قرار می‌دهد.

(Cited Half-Life) نیمه عمر ارجاعات یا نیمه عمر استناد، تعداد سال‌هایی است که از سال ارزیابی باید به عقب برگشت تا شاهد پنجاه درصد کل ارجاعات به مجله در سال مورد ارزیابی باشیم. به عبارت دیگر، این شاخص مدت زمانی که نیمی از کل استنادات به آن مجله صورت پذیرفته باشد را نشان می دهد و در حقیقت سرعت کاهش میزان ارجاعات به مجله را بیان می کند. بدیهی است که وقتی مقاله‌های یک مجله ارزش خود را برای ارجاعات، زود از دست بدهند (مقاله ها سطحی باشند و خیلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله‌های جدید مجله ارجاع داده می شود. این موضوع باعث می شود که نیمه عمر ارجاعات به مجله کاهش یابد. بنابراین هر چه نیمه عمر ارجاعات به مجله بیشتر باشد، نشان می دهد که ارزش مقاله‌های مجله در طول زمان بیشتر حفظ شده است و هنوز مورد ارجاع قرار می گیرند. در مجموع هرچه نیمه عمرارجاعات به یک مجله بیشتر باشد، ارزش مجله بالاتر می رود.

در واقع در این بررسی مشخص می‌شود که چه میزان مجلات علی ما در زمینه علم فیزیک در جذب مقالات با کیفیت و به‌روز موفق بوده‌اند. در این زمینه ایران در رتبه دوم قرار دارد. خوشبختانه در زمینه نیمه‌عمر استنادات ایران از وضعیت قابل قبولی برخوردار است.

 

وضعیت دانشگاه‌های کشور

نکته جالب در این بررسی این است که دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی که کمترین تعداد مقاله را دارا می‌باشند، بیشترین میزان استنادات به هرمقاله را دارند.