سرسنگی: مبدا اغتشاشات دی‌ماه، دانشگاه نبود/ کرمی: باید پاسخ شبهات دانشجوها را بدهیم
از چند روز قبل دانشجویان اطلاعیه‌هایی را در فضای مجازی منتشر کرده بودند که قرار است روز شنبه در سلف‌های دانشگاه تجمع و اعتراض داشته باشند، طبیعتا بیشتر تمرکز مسئولان دانشگاه به خصوص حراست بر روی سلف‌ها بود که اتفاق ناگواری در این تجمعات رخ ندهد.
اما روز شنبه تجمع اعتراض آمیزی در میدان انقلاب که ابتدا این تجمع به آرامی آغاز شد به تدریج با تنش همراه شد وقتی که تجمع متفرق شد بخشی از افراد تجمع کننده به سمت دانشگاه تهران آمدند و، چون طبق روال روزانه درب‌های دانشگاه به خصوص سردر اصلی باز بود برخی از این افراد وارد دانشگاه شدند.
این در حالی بود که تعدادی از دانشجویان دانشگاه نیز در داخل دانشگاه تجمع کرده بودند و شعار‌هایی را تکرار می‌کردند وقتی جمعیت وارد دانشگاه شد شعار‌ها رادیکال و متاسفانه تند شد و علی رغم اینکه در مرحله اول اعتراضات دانشجویان در چارچوب اعتراضات دانشجویی بود، اما به دلیل حضور این افراد در داخل دانشگاه فضا به سمت تشنج پیش رفت.
در همین زمان بود که من نیز مقابل سردر دانشگاه رسیدم و، چون مسئولیت داشتیم وظیفه خود می‌دانستیم که احساسات دانشجویان را کنترل کنیم.
نیروی انتظامی نیز جلوی سردر دانشگاه حاضر شده بود که با فرمانده نیروی انتظامی تهران صحبتی داشتیم که فضا را به گونه‌ای مدیریت کنند که تجمع کنندگان به سمت دانشگاه نیایند و حتی نیروی انتظامی نیز به داخل دانشگاه ورود پیدا نکند، فرمانده تهران این را پذیرفت و در قسمت منتهی الیه جلوی سردر دانشگاه مستقر شدند و از دانشجویان نیز خواهش کردیم که اگر اعتراض یا تجمعی دارند در داخل دانشگاه برگزار کنند و بیرون از دانشگاه نروند.
متاسفانه فضا با حضور افرادی که از بیرون وارد دانشگاه شده بودند متشنج شد، بعضی از این افراد به سمت نیروی انتظامی سنگ و اجسام دیگر پرتاب کردند و دانشجویان را نیز تحریک کردند که از دانشگاه خارج شوند این رفتار‌ها نگرانی‌هایی را ایجاد کرده بود، چون برخی افراد دوست داشتند این اغتشاشات و آشوب‌ها فراگیر شود.
تلاش ما این بود که این افراد نتوانند وارد دانشگاه شوند و از فضای دانشجویی سواستفاده کنند، بعد از اینکه درب‌های دانشگاه بسته شدند کسانی که جلوی دانشگاه تجمع کرده بودند متفرق شدند.
در همین زمان دانشجویان بسیجی دانشگاه تهران نیز برای خنثی کردن این تجمع شعار‌هایی سر دادند، اما خوشبختانه برخوردی بین گروه‌های دانشجویی پیش نیامد.
این تجمع تا غروب آفتاب ادامه داشت و بعد از آن نیز دانشگاه تخلیه شد و دانشجویان تعطیل شدند. در این جریانات تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران بیرون از دانشگاه دستگیر شدند بعضی از دانشجویان همان روز آزاد شدند و برخی دیگر وقتی دستگیر شدند آزادی شان به طول انجامید.
در همان شب فراخوانی از سوی دانشجویان داده شد که می‌خواهند در کوی دانشگاه تجمع برگزار کنند که این تجمع هم برگزار شد حدود ۱۵۰ نفر از دانشجویان در این تجمع شرکت کردند، اما خوشبختانه این تجمع با تنش همراه نبود و مشکلی نیز برای دانشجویان ایجاد نشد.
روز یکشنبه جلوی سر در دانشگاه دانشجویان بسیج تجمعی را برگزار کردند که این تجمع اعتراض به وضعیت اقتصادی کشور بود و هم چنین نسبت به آشوب‌های روز گذشته دانشگاه نیز معترض بودند که این تجمع نیز دو سه ساعتی طول کشید روز دوم تنش خیلی کمتر بود با توجه به اینکه درب‌های دانشگاه نیز بسته بود امکان اینکه کسی از بیرون وارد دانشگاه شود وجود نداشت و فضا آرام‌تر بود.
به هر حال در مجموع این چند روز اتفاقاتی که در کشور افتاد برخی می‌خواستند صدای اعتراضشان را به مسئولان که به حق هم بود برسانند، اما عده‌ای سوار بر این موج شدند و می‌خواستند سواستفاده کنند و کار‌های هنجارشکنانه از جمله تخریب اموال عمومی، توهین به مقدسات و حتی توهین به طبقات مختلف مردم و آسیب رساندن به مردم اتفاق افتاد.
در طی این اغتشاشات و درگیری‌ها ۴۲ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران درگیر شدند خوشبختانه ارتباط خوبی که دانشگاه با قوه قضاییه برقرار کرد در کمتر از دو هفته توانستیم تمام دانشجویان را آزاد کنیم، چون فصل امتحانات بود همه دانشجویان به دانشگاه بازگشتند و کسانی هم که نتوانستند در امتحانات شرکت کنند معاونت آموزشی دانشگاه تسهیلاتی برای این دانشجویان در نظر گرفت که بعد از پایان امتحانات توانستند مجددا در امتحانات دیگری که برایشان برگزار شد شرکت کنند و مشکل شان حل شود.
در روز اول درگیری بین دانشجویان و نیروی انتظامی ۴، ۵ نفر از دانشجویان آسیب دیدند که مشخص هم نبود چگونه سنگ‌ها را پرتاب می‌کردند آسیب‌های سطحی دیدند که این سنگ پراکنی از سوی افرادی بود که دانشجو نبودند.
طبیعی است که خیلی از اطلاعات مربوط به پرونده‌های دانشجویان را نداریم ما از مواردی اطلاع داریم که یا دانشجویان به اطلاع ما رسانده اند و یا اطلاعات سطحی است که توسط دستگاه قضایی به دانشگاه داده شده است.
پرونده دانشجویان در ۷ شعبه مختلف بازپرسی مورد بررسی قرار گرفت بنابراین اطلاعات ما اطلاعات داخل پرونده نیست و ما نمی‌توانیم بگوییم که چه کسی سازمان یافته و یا غیرسازمان یافته کار کرده است؛ اما برداشت خودمان این است که بخش عمده‌ای از دانشجویان این گونه نبود که به صورت سازمان یافته در تجمعات شرکت کنند، حتی شورای صنفی هم در این تجمع دخالتی نداشت، جلسه‌ای که با اعضای شورای صنفی داشتیم خودشان هم به برخی از هنجارشکنی‌ها و برخورد‌هایی که صورت گرفته بود معترض بودند و از شعار‌ها و هنجارشکنی‌ها ناراحت بودند و حتی بین این آشوب‌ها با اعتراضات مسالمت آمیز دانشجویان تفکیک قائل شدند.
* دانشجویان و دانشگاه به گونه‌ای مدافع حقوق مردم بوده اند
دانشجویانی که در این جریان دستگیر شده بودند کسانی بودند که می‌خواستند در این تجمع اعتراضشان را به گوش مسئولان برسانند همیشه دانشجویان و دانشگاه به گونه‌ای مدافع حقوق مردم بوده اند.
تعدادی از دانشجویان که دستگیر شده بودند کسانی نبودند که اعتراض داشته باشند بلکه در این جریان توسط نیروی انتظامی دستگیر شده بودند این دانشجویان نه از یک دانشکده بودند و نه از طیف فکری خاصی. لزوما همه این دانشجویان برنامه سازمان دهی شده نداشتند.
در جریان این اعتراضات دانشجویان به شعارهای تندی که تجمع کنندگان سر می‌دادند معترض می‌شدند، حتی دانشجویانی که دستگیر شدند از دانشکده‌های مختلف بودند و سال تحصیلی شان متفاوت بود و این نشان می‌داد که هیچ جریان سازمان دهی شده برای دانشجویان وجود نداشت.
تا روز اغتشاش و درگیری درخواستی برای برگزاری تجمع نداشتیم، مجوزی نخواستند، اعتقاد ما این است که در دانشگاه باید قانونمند رفتار کرد، ما نمی‌توانیم آرمان خوب داشته باشیم، اما از راه غلط وارد شویم، درست است که بخشی از قانون کشور مشکل دارد و ما باید دور هم جمع شویم و این قانون را اصلاح کنیم این نیست که بخواهیم این ماجرا را غیرقانونی پیگیری کنیم ما همیشه گفته ایم اگر دانشجویان می‌خواهند تجمعی داشته باشند حتی تجمع اعتراض آمیز هیچ اشکالی ندارد برگزاری این تجمعات حتی برای فضای دانشگاه نیز خوب است به جای اینکه اعتراضاتشان پنهانی و تبدیل به بیانات غیرقابل لمس شود باید بتوانند آزادانه اعتراض کنند حتما ما در چارچوب ضوابط دانشگاه به دانشجویان مجوز می‌دهیم و خواهش کرده ایم که فضای دانشگاه را به گونه‌ای مدیریت کنند که به دور از کار‌های فراقانونی و تشنج آفرین باشد.
** مجوز تجمعات از سوی شورای فرهنگی صادر خواهد شد
دانشگاه تهران الان هم آماده است که اگر گروه‌های دانشجویی، تشکل‌های سیاسی، کانون‌های دانشجویی و... قصد برگزاری تجمع دارند مجوز این تجمعات از سوی شورای فرهنگی صادر خواهد شد.
این که بگوییم قانون ضعف دارد و ما بخواهیم خودمان قانون را اصلاح کنیم مصداق بارز بی قانونی است درست است خیلی از قانون‌های دانشجویی و یا دانشگاهی ما ضعف دارند و یا کاملا غلط هستند. ما مرتبا به مواردی که برخورد می‌کنیم و احساس می‌کنیم قانون در این زمینه سکوت کرده و یا متناسب با شرایط واقعی نیست این موارد را منتقل می‌کنیم، اما ما مرجع وضع قانون نیستیم بلکه مجری قانون هستیم، کسان دیگری باید بپذیرند که این قوانین اشکال دارند. تاکنون درخواستی برای تجمع نیامده که موافقت نکنیم وقتی درخواست‌ها ارسال می‌شود باید شورای نظارت بررسی کند و با درخواست‌ها مخالفت یا موافقت شود، اما ضعف قانون دلیل بر این نمی‌شود که ما رفتار خلاف قانون داشته باشیم چرا که جامعه دچار هرج و مرج می‌شود و به نفع هیچ کسی نیست.
در سه سال اخیر بیش از ۲۰ مورد از نکات قانونی چه در رابطه با فعالیت تشکل‌ها و هم چنین مواردی که احساس می‌کردیم واقع بینانه نیست و می‌تواند قوانینی باشد که بیشتر به سود دانشجو و نشاط سیاسی باشد به مراجع ذیربط منتقل کردیم که برخی از آنها تاکنون اعمال شده است این مکانیزم معقول‌تر است تا اینکه ما از مواردی استفاده کنیم که نقص‌های قانونی را جبران کند عدم رعایت قانون جز اینکه جامعه را به سمت تنش می‌برد سود دیگری ندارد و در این هرج و مرج همه بازنده خواهند بود این نیست که یک طرف فقط برنده شود جامعه‌ای که در دراز مدت دچار بی قانونی می‌شود برای همه طیف‌های جامعه مضر خواهد بود.
در سال ۹۵ حدود ۵۵۰ برنامه دانشجویی در دانشگاه تهران برگزار شد که همه این برنامه‌ها از مجرای قانونی و با مجوز برگزار شدند که تنها یکی از این برنامه‌ها در پردیس مرکزی با مشکل مواجه شد. درصد اتفاقاتی که بدون هماهنگی در دانشگاهها رخ می‌دهد بسیار ناچیز است.
در حوزه کمیته انضباطی نیز از سال ۹۴ که من به عنوان معاون فرهنگی منصوب شدم حدود ۶۰۰ پرونده در دانشگاه تهران داشتیم که الان به ۱۲۰ پرونده رسیده که از میان این‌ها نیز ۱۰۰ پرونده تخلف آموزشی از جمله تقلب و یا موارد دیگر است، این آمار‌ها مربوط به دانشگاه تهران است دانشگاهی که حدود ۵۰ هزار دانشجو دارد بنابراین وضعیت ما در دانشگاه نسبت به جامعه خیلی بهتر است حتی جریانات اخیر نیز موضوع از جامعه به دانشگاه منتقل شد، این گونه نبود که دانشگاه منشا این تحرکات باشد.
مبدا جریانات اخیر دانشگاه نبود، من با این اظهارنظر مخالفم حدود ۱۵۰ دانشجو در این تجمعات حضور داشتند. فضای فیزیکی دانشگاه تهران که در قلب تهران واقع شده و در مسیر اتفاقات است این که چرا دانشگاه تهران با این موضوعات قرین شده، چون دانشگاه تهران دانشگاهی است که فقط محل تحصیل نیست بلکه دانشگاه سیاسی است و اساتید و دانشجویانش نسبت به مسائل و مشکلات کشور عکس العمل نشان می‌دهند. مشهورترین و معروفترین صاحب نظران سیاسی کشور در این دانشگاه حضور پیدا می‌کنند و اساسا این دانشگاه سبقه سیاسی و فرهنگی دارد، اما برخی افراد از این دانشگاه سیاه نمایی کرده و فکر می‌کنند در این دانشگاه از صبح تا عصر کار‌های غیرقانونی انجام می‌شود، اما واقعا این گونه نیست. خوشبختانه ما در دانشگاه کمترین هنجارشکنی را در هر موضوعی داریم.
در سه سال اخیر یک پرونده سیاسی نداشته ایم، هیچ دانشجویی به خاطر فعالیت‌های سیاسی و صنفی احضار نشده است، یک نشریه دانشجویی در سه سال اخیر توقیف نشده است، امکان ندارد که در این سه سال پیدا کنیم که نشریه به خاطر خارج از ضوابط توقیف شده باشد، این نشان از بلوغ فکری و سیاسی دانشجویان دانشگاه تهران است و در کنار این دانشگاه همیشه جریان ساز بوده و نقش موثری در تحولات اجتماعی داشته به خاطر وجود طیفی است که در دانشگاه حضور دارند که جزو افراد نخبه کشور محسوب می‌شوند.
دانشگاه تهران هم از نظر جایگاه علمی، فرهنگی، سیاسی دانشگاه ممتازی است طبیعتا در یک دانشگاه ۵۰ هزار نفری ممکن است چند نفری هم دچار مشکل شوند، این دانشگاه مانند یک جامعه کوچک است، اما درصد ناهنجاری‌ها بسیار پایین است و این گونه نیست که بخواهیم همه چیز را تیره و تار نشان دهیم.
موضوع درگیر شدن دانشگاه تهران در اغتشاشات یک موضوع فرعی است و منشا داخلی و دانشگاهی ندارد. تدبیر ناصحیحی بود که اگر مناسب تر انجام می‌گرفت این اتفاقات رخ نمی داد، زمانی که احساس شد اطراف دانشگاه تهران ازدحام جمعیت و شلوغ است ،احتمال این بود که این جمعیت وارد دانشگاه شود ما هم از این قضیه مطلع شدیم همه دوستانی که با این قضیه مرتبط بودند در این حادثه حضور داشتند و از سوی معاونت فرهنگی و دانشجویی مامور شده بودند که بدانند آیا این تجمع منشا دانشگاهی دارد که در نهایت به این نتیجه رسیدیم که منشا دانشگاهی ندارد.
پس از بررسی های صورت گرفته هم مشخص شد که این قضیه منشا دانشگاهی نداشته و به طور طبیعی به دنبال علاج این مسئله بودند که مبادا سواستفاده شود و به اسم دانشگاه و از محیط دانشگاه شعارهای ساختار شکنانه داده شود، متاسفانه این تدبیر چون تدبیر دقیقی نبود و هدایت شدن جمعیت به داخل دانشگاه باعث شد که تعدادی به محیط دانشگاه وارد شوند و آسیب هایی به دانشجویان وارد شود.
دشمنان همیشه منتظرند که چنین اتفاقاتی در کشور ما رخ دهد، این اتفاق برای ما خوب نبود اتفاق بسیار تلخی بود اما عبرت خوبی برای ما بود که اگر دشمن بخواهد برای آینده دانشگاه برنامه ریزی کند راهکارهای مناسب تری را آماده کرده و حتی از این مسائل تنظیم و پیشگیری کنند.
خوشبختانه این نوع حرکت ها از سوی نظام جمهوری اسلامی و کسانی که به نظام علاقه مند هستند بلافاصله خنثی می شود حرکت هایی که در دهه اول دی ماه انجام می گرفت با تجمع هایی که رهبر معظم انقلاب از آن تقدیر و تشکر کرده اند که "چگونه مردم آمده اند و ثابت کردند که اگر ما انتقاد داریم نسبت به کسانی که نسبت به اصل نظام موضع دارند برخورد می کنیم". باید ببینیم چه کسانی در اغتشاشات شرکت می کنند در زمین چه کسی بازی کرده اند، دل چه کسانی را شاد کرده اند و امید را برای چه کسانی ایجاد کرده اند؟
این تعداد افراد بسیار محدود بودند بلافاصله بعد از اینکه مردم این قضیه را فهمیدند عقب نشینی می کردند، سوال اینجاست که چرا فقط در دانشگاه تهران این قضیه اتفاق افتاد و در دانشگاه دیگر نبود؟ چون این جریان حرکت و منشا دانشگاهی نداشت اگر این گونه بود حتما در دانشگاه های دیگر نیز این تجمعات ادامه پیدا می کرد، صرفا به خاطر تدبیر ناصحیح و غرابت و نزدیکی دانشگاه تهران به کانونی که معمولا برای این نوع برنامه ها تجمع می کنند، اگر دانشگاه تهران در نزدیکی میدان انقلاب قرار نگرفته بود قطعا این اتفاق در دانشگاه تهران رخ نمی داد چون منشا دانشگاهی نداشت.
یک سلسله از مسائل رفاهی و اقتصادی کشور مثل گرانی، تورم، امید نداشتن به آینده، بیکاری و... به این جریان دامن زد که مدت هاست رهبر معظم انقلاب نیز تاکید دارند که معضلات اقتصادی به سایر بخش ها نیز ضرر وارد می کند و دولت باید به این بخش ها توجه کند اما تاکنون توجهی نشده است متاسفانه افرادی که در این تجمعات آمده اند با همین شعار آمده و سواستفاده کردند.
این اتفاقات عبرتی برای ما است که نگذاریم از شعارهای خودمان سواستفاده کنند، اجازه ندهیم فضای اقتصادی کشور را مختل کنند.
تعدادی از دانشجویان دانشگاه تهران در این جریان دستگیر شدند و الان فقط یکی از این دانشجویان بازداشت است و هنوز بازجویی او کامل نشده این دانشجو سابقه حضور در این تظاهرات را قبلا هم داشته است، در برنامه های مشابه شرکت کرده و یا دانشجویان را تحریک کرده است، دانشجویانی که دستگیر شده بودند از تعداد انگشتان دست کمتر بودند، این تعداد افراد کسانی بودند که در دستگیری شان اشتباهی رخ نداده بود برخی از این دانشجویان تعهد دادند، برخی تعلیق شدند و برخی هم تحت تاثیر احساسات قرار گرفته بودند.
این اتفاقات در فضای دانشگاه اتفاقات معمولی است، این اتفاقات وظایف ما را سنگین تر می کند به خصوص وظایف نهاد رهبری در دانشگاه را که ما باید به شبهاتی که در ذهن دانشجویان است و باعث شده تحریک شوند پاسخگو باشیم این مسائل باعث شده که نتوانند به نحو صحیحی اعتراضاتشان را بیان کنند. برگ برنده کسانی که در دوره اغتشاش کردند فضای مجازی بود، چرا ما از این فرصت استفاده نکنیم؟ بهترین فرصت برای ماست، جلوی مسائلی که باعث ریزش نیروهای انقلاب می شود را بگیریم.
من باور نمی کنم که اعتراضات صنفی دانشجویان پایانی داشته باشد، این اعتراضات همیشه وجود دارد، طبع دانشجویی اقتضا می کند همه کسانی که با دانشگاه کار کرده اند می دانند که دانشجو مطالبه خواه است و این طبع مطالبه خواهی است که مقام معظم رهبری روی آن سرمایه گذاری می کنند و این طبع برای دانشجو و جوان یک طبع پسندیده است، فقط باید مدیریت شود و در یک جهت صحیح قرار گیرد و اعتراضات بیخود نباشد؛ حتی رهبر انقلاب تاکید دارند که در کرسی های آزاد اندیشی این طبع شکوفاتر شود و به سمت حوزه های اصلی که توقع و انتظار از دانشجو است مانند حوزه های دینی، معرفتی، علمی و گرنه طبیعی است که یک کشور اگر در حوزه های اقتصادی مشکل دارد دقیقا در دانشگاه هم این مشکل وجود دارد، در این مدتی که من در دانشگاه تهران حضور دارم برای اینکه اعتراضات صنفی قوت پیدا نکنند و فراگیر نشود برنامه های خوبی تدارک دیده شده با امکانات محدودی که وجود دارد بهترین سرویس ها به دانشجویان داده شده است، البته باید بیشتر از این امکانات خوابگاهی، رفاهی و آموزشی به دانشجویان، اساتید و کارکنان دانشگاه تهران داده شود.
متاسفانه وقتی دانشجو متاهل می‌شود به جای اینکه بیشتر مطالبات آنها را مد نظر قرار دهیم کمتر به مطالبات این دانشجویان رسیدگی می شود.