گاو و گوسفندانی که در سیل فراموش شدند/ اداره دامپزشکی خوزستان به دام‌ها هم محل نداد!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با وقوع بلایای طبیعی همچون سیل، زلزله و طوفان خسارات مالی و جانی بسیاری به مردم وارد می‌شود که یکی از این خسارت ها مربوط به تلف شدن دام‌هاست. دام‌ها جزو آسیب پذیرترین موجودات در برابر حوادث طبیعی هستند و متاسفانه چندان توجهی به این مسئله نشده است.

بعد از وقوع هر بحرانی سریعا عوامل مدیریتی برای کنترل شرایط وارد عمل می‌شوند، اما گویی در زمینه مدیریت بحران دام‌ها هیچ ارگانی مسئولیت پذیر نیست و آنچنان که باید به این حوزه توجهی نشده است؛ در حالی که دام‌ها جزو سرمایه‌های اصلی دامپروران هستند و با تلف شدن آن ها، اقتصاد این قشر از جامعه در معرض خطر قرار می‌گیرد.

اولین خطری که حین و بعد از وقوع سیل، دام‌ها را تهدید می‌کند، از بین رفتن منابع تغذیه‌ای است؛ چرا که با وقوع سیل، زمین‌های کشاورزی نابود شده و به زیر آب می‌روند و به تبع، خوراک دام‌ها نیز از بین می‌رود.خوزستان نیز از این قضیه مبرا نبوده و دانشجویان جهادگر به دنبال کلیدی برای حل این مشکل می‌گردند. البته اداره دامپزشکی استان خوزستان مسئول رسیدگی به این موضوع است، ولی با آوردن بهانه‌هایی از قبیل کمبود نیروی انسانی، کم کاری خود را در زمینه رسیدگی به وضعیت دام‌ها بعد از وقوع سیل، توجیه کرده است.

 

علاوه بر کمبود خوراک، دام‌ها در هنگام وقوع سیل در معرض خطر بیشتری در زمینه ابتلا به بیماری‌های باکتریایی و ویروسی قرار می‌گیرند. البته در جریان سیل اخیری که در استان خوزستان به وقوع پیوست و بنا به دستور تخلیه‌ای که برای برخی از مناطق در معرض خطر صادر شد، روستاییان به نقاط امن و محل‌های اسکان اضطراری پناه بردند و دامپروران، دام‌های خود را که سرمایه اصلی آنان است، با خود به این مکان‌ها انتقال دادند. ولی به نوعی دام‌ها در نزدیکی یکدیگر و به صورت دسته جمعی نگهداری شدند و همین مسئله باعث شیوع بیماری‌هایی در بین دام‌های استان شد.

 

بیماری‌های انگلی که دام‌ها در زمان وقوع سیل و زمان بحرانی گرفتار آن می‌شوند، بیشتر مربوط به انگل‌های خونی است. بیماری‌های ویروسی قابل انتقال در این مکان‌ها هم که در مناطق سیل زده خوزستان به چشم می‌خورد تب برفکی است. تب برفکی یا بیماری دهان و پا، نوعی بیماری عفونی و گا‌ها کشنده است که موجب بیمار شدن دام‌ها (گاو و گوسفند) می‌شود. این ویروس در ابتدا به مدت ۲ تا ۳ روز به صورت تب شدید در دام ایجاد و بعد از آن، تاول‌هایی در دهان و روی پای دام ظاهر می‌شود که بسیار واگیردار است و در صنعت دامداری از آن به عنوان طاعون یاد می‌شود.

 

کنترل این بیماری منوط به واکسیناسیون و مراقبت شدید است؛ که متاسفانه اداره دامپزشکی استان خوزستان سریعا بعد از وقوع سیل برای انجام واکسیناسیون دام‌های سیل زده دست به کار نشدند. همین موضوع گروه‌های جهادی خوزستان را به سرکشی از وضعیت دام‌ها وادار کرد تا با معاینه، تجویز و تزریق دارو به کنترل شیوع بیماری در بین دام‌ها بپردازند.

 

به گفته مسئول گروه جهادی بسیج دانشگاه چمران، دام‌ها در فصل زمستان دچار بیماری تب برفکی می‌شوند، اما چون برخی از دام‌های مبتلا توسط دامپروران سیل زده به سایر مناطق خوزستان انتقال داده شدند و در جوار سایر دام‌ها قرار گرفته اند این بیماری در بین دام‌های سالم نیز شیوع پیدا کرد و برخی از گاو‌ها و گوسفند‌ها را درگیر خود کرد. او می گوید: طبق بازدیدی که از برخی مناطق خوزستان به عمل آوردیم و در محل اسکان دامپروران حاضر شدیم، علائمی از شیوع بیماری‌های باکتریایی و انگلی بین دام‌ها به چشم نخورد، اما با توجه به گرم شدن هوا و افزایش تعداد حشرات، احتمال شیوع این بیماری‌ها بین دام‌ها می‌رود. او معتقد است که برای پیشگیری از ابتلا باید آموزش‌های لازم به صاحبان دام‌ها ارائه شود.

 

عزیزی پور به ما گفته که تمامی هزینه‌های تهیه اقلام دارویی و درمانی مورد نیاز گروه، تماما توسط خیرین تامین می‌شود و طبق برنامه ریزی‌های انجام شده، اعزام‌های آتی گروه به صورت یکروزه و در تعطیلات آخر هفته انجام می‌گیرد. به گفته این دانشجوی جهادگر ۱۰ نفر از جهادگران این گروه از ۲۲ تا ۲۹ فروردین از طریق ۳ اعزام به محل‌های اسکان سیل زدگان در روستای بُنده سوسنگرد و روستا‌های حمیدیه و مسیر روستای خسرج حضور یافتند و به وضعیت دام‌ها رسیدگی کردند. او می گوید: اکثر دام‌هایی که در سوسنگرد نگهداری می‌شوند، عمدتا دچار بیماری کنه و تیلریوز گاوی و تب برفکی شده اند که خوشبختانه اداره کل دامپزشکی استان‌های معین منطقه با همکاری اداره دامپزشکی استان وارد عمل شدند و در حال واکسیناسیون و کنترل وضعیت هستند. در این سه منطقه تب برفکی و آبله و تیلریوز شیوع پیدا کرده و یکی از بیماری‌های دامی که خطر انتقال به انسان را دارد، تب مالت است که هنوز در بین دام‌های مناطق سیل زده خوزستان شیوع پیدا نکرده و برای پیشگیری از آن باید آموزش‌های لازم به دامپروران ارائه شود.

به گفته عزیزی پور، عمده فعالیت جهادی گروه دانشگاه شهید چمران در این سه منطقه، ارائه مشاوره‌های تغذیه‌ای به صاحبان دام‌ها، کنترل وضعیت بهداشتی محل نگهداری دام‌ها و سم پاشی و ضدعفونی محل‌های نگهداری آن‌ها بوده تا از شیوع بیماری‌های انگلی در بین آن‌ها جلوگیری شود . البته خدمات درمانی از قبیل جراحی یکی از گوسفند‌های آسیب دیده نیز در روستا‌های مسیر خسرج شهر حمیدیه انجام شد.

 

بیشتر بخوانید:

بیماری‌هایی که در بین دام‌های استان خوزستان شیوع پیدا کرده را می‌توان با روش‌های درمانی به کنترل درآورد، اما کمبود منابع غذایی و خوراک دام‌ها به یکی از معضل‌های اصلی دامپروران استان بعد از وقوع سیل تبدیل شده. در این حال اداره جهاد کشاورزی باید خوراکی متعادل و بالانس شده را برای آنان تهیه کند و در اختیار دامپروران قرار دهد تا دامها گرفتار مشکلات تغذیه‌ای و کمبود ویتامین نشوند و حداقل از این بابت خسارت دیگری متحمل سیل زدگان نشود.

بهتر این بود که اداره دامپزشکی خوزستان برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های واگیر در بین دام‌ها و تامین خوراک آن‌ها از همان ابتدا اقدام به شناسایی محل‌های نگهداری آنان می‌کرد و پس از آن، کانون یابی بیماری‌ها را انجام می‌داد و واکسیناسیون دام‌ها را به موقع و مدیریت شده انجام می‌داد تا از این طریق به پیشگیری از شیوع این ویروس‌ها می‌پرداخت. همچنین این روند نباید محدود به زمان وقوع سیل باشد و بعد از بازگشت روستاییان به محل‌های زندگی خود باید مجددا سرکشی از وضعیت دام‌ها انجام شود تا در فصل تابستان نیز شاهد وقوع بحرانی دیگر در استان نباشیم.

 

دام ها، سرمایه اصلی دامپروران و برخی مردم سیل زده خوزستان هستند؛ باید برای جلوگیری از تلف شدن آن‌ها در شرایط بحرانی تمهیدات ویژه‌ای از سوی مسئولین اندیشیده شود و همانگونه که ارگانی چون مدیریت بحران برای رسیدگی به وضعیت انسان‌ها در شرایط بحرانی فعالیت دارد، باید گروهی نیز متولی رسیدگی به وضعیت دام‌ها در شرایط خاص باشد.