مدیر کارگروه امور بین الملل ستاد توسعه فناوری نانو گفت: جهان اسلام نیروی انسانی دانشمند بسیار دارد؛ اما از کمبود امکانات رنج میبرد.
علی بیت اللهی، مدیر کارگروه امور بین الملل ستاد توسعه فناوری نانو در گفتگو با خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو؛ در پاسخ به این سوال که اگر قرار باشد وضعیت فعلی جهان اسلام در حوزه علم و فناوری بررسی شود، آن را چگونه ارزیابی میکنید؟ اظهار کرد: امسال سومین دوره جایزه مصطفی در ایران برگزار میشود؛ اگر قرار باشد کشورهای جهان اسلام را بررسی کنیم باید بگویم در حال حاضر در ۵۷ کشور مسلمان دانشمندانی وجود دارند که از نظر علمی جزو برجستهترینها هستند.
بیت اللهی ادامه داد: این دانشمندان از نظر بهره هوشی و استعداد چیزی از سایر دانشمندان جهان کم ندارند بلکه امکاناتی که در اختیار این دانشمندان در کشورهای غربی یا شرقی پیشرفته غیرمسلمان قرار دارد در اختیار دانشمندان مسلمان نیست و به همین دلیل این دانشمندان نتوانستند در حقیقت در رقابت به پای آنها برسند.
وی در پاسخ به این سوال که چه کاری باید انجام دهیم تا جهان اسلام به دوران طلایی خود در حوزه علم و فناوری بازگردد؛ گفت: برای رسیدن به آن دوره اوج و طلایی لازم است یک سرمایهگذاری درست بر روی این کشورها انجام شود؛ یعنی باید به این موضوع توجه شود که اولا خود دانشمند یا فرد مهم است که در کشورهای اسلامی وجود دارد.
مدیر کارگروه امور بین الملل ستاد توسعه فناوری نانو تصریح کرد: در کنار نیروی انسانی، باید امکانات و سرمایهگذاریهای عظیم وجود داشته باشد، همچنین وجود آزمایشگاههای مجهز که دسترسی به اطلاعات علمی در آن وجود دارد و بهروز باشد، بسیار اهمیت دارد.
بیت اللهی سومین نکته را توجه به دانشمندان دانست و گفت: در کنار نیروی انسانی و امکانات، باید به دانشمندان اهمیت داده شود و برای آنها ارزش قائل شد تا این افراد تشویق شوند و این دو فاکتور در کنار آن استعدادهای درخشان میتواند نتایج مطلوبی برای مسلمانان به همراه داشته باشد.
وی درخصوص اینکه جایزه مصطفی تا چه میزان میتواند انگیزه ایجاد کند تا این دانشمندان بتوانند در کنار همه محدودیتهایی که وجود دارد دستاوردهای علمی و مطلوبی داشته باشند، بیان کرد: جوایز علمی که در دنیا وجود دارد چند هدف را دنبال میکنند؛ اول شناسایی این افراد و معرفی آنها به جهان و دوم تشویق این افراد؛ قطعا جوایزی مثل نوبل خود به خود یک عامل تشویق است.
مدیر کارگروه امور بین الملل ستاد توسعه فناوری نانو در خصوص ایجاد انگیزه با برگزاری جایزه مصطفی در بین دانشمندان مسلمان، بیان کرد: ما شاهد این هستیم که طی چند سال گذشته جایزه مصطفی باعث شده تا دانشمندان مسلمان تشویق شوند و به این حوزه ورود پیدا کنند.
وی ادامه داد: جایزه مصطفی سه محور مهم دارد که همین مسئله کمک میکند اولا فرد جزو دانشمندان برجسته در دنیای اسلام باشد و دوما یک اثر شاخص داشته باشد. البته منظور از اثر شاخص این نیست که این دانشمند به طور مثال ۳۰۰ مقاله نوشته باشد البته این بخش هم مهم است، اما از نظر ما حتماً باید یک اثر شاخص داشته باشد.
بیت اللهی در توضیح اثر شاخص حاضر در این جایزه تصریح کرد: منظور از اثر ضاخص این است که یک موضوع مشخص ویژگی منحصر به فردی داشته باشد و ما اگر نام فرد را آوردیم تنها یک موضوع به ذهن برسد؛ سوم اینکه این اثر باید توسعه یافته باشد و تاثیر آن برای ما اهمیت دارد؛ در واقع ما بررسی میکنیم اثری که درباره آن صحبت میشود چه تاثیری در جهان، منطقه یا پیشرفت انسانها داشته یا توانسته در رفع مشکلات انسانها موثر باشد.
وی افزود: جایزه مصطفی انگیزه کافی را به دانشمندان میدهد تا به دنبال یک اثر تاثیرگذار باشند، حتی ممکن است این اثر یک تئوری علمی بوده و حتما لازم نیست فناوری باشد؛ این امر علاوه بر اینکه کمک میکند تا دانشمند تشویق شود، موجب خواهد شد تا دانشگاهها و مراکز علمی بدانند که میتوانند بر روی این بخش سرمایهگذاری بیشتری کنند تا در سطح جهان رقابت داشته باشند.
مدیر کارگروه امور بین الملل ستاد توسعه فناوری نانو درخصوص وجه شباهتها و تمایزهای جایزه مصطفی به جایزه نوبل، گفت: یکی از مجلات بسیار مشهور دنیا زمانی که اولین دوره جایزه مصطفی برگزار شد مطلبی چاپ کرد با این عنوان که «نوبل اسلامی ایجاد شد» یعنی آنها هم حس کردند که این جایزه دقیقاً با سبک جوایز آنها پیش میرود و تلاش میکند تا افراد برجسته را انتخاب کند.
بیت اللهی افزود: شاید وجه تشابههای این دو جایزه با یکدیگر این باشد که در جایزه نوبل به رشتههای خاص و محدود جایزه داده میشود مثلاً در نوبل جایزه ریاضی وجود ندارد یا در کاپری به برخی رشتههای بسیار خاص جایزه داده میشود؛ در جایزه مصطفی نیز به همین شکل است و در سه حوزه مختلف به شرکت کنندگان جایزه داده خواهد شد.
وی در خصوص حوزههای علمی مورد رقابت در جایزه مصطفی اظهار کرد: این سه حوزه شامل فناوری نانو، بایوتکنولوژی وآی تی فناوری اطلاعات و ارتباطات است؛ البته جایزه دیگری نیز وجود دارد که در همه زمینههای حوزه علوم و فنون بوده و برابر با سایر جایزههای جهانی است.
مدیر کارگروه امور بین الملل ستاد توسعه فناوری نانو ادامه داد: یک تفاوت دیگر جایزه مصطفی با جایزه نوبل این است که آنها شرطی برای کسانی که کاندیدا میشوند نمیگذارند، اما جایزه مصطفی شرط دارد، در واقع دانشمندانی که در این جایزه شرکت میکنند علاوه بر سه شرط گفته شده حتماً باید تابعیت و اقامت یک کشور مسلمان را داشته باشد.
بیت اللهی در پایان خاطرنشان کرد: در حوزه چهارم نیز مهم است که فرد مسلمان باشد، درواقع در سه بخش اول جایزه تنها اقامت سک کشور مسلمان شرط است، اما در حوزه چهارم که بخش آزاد علم و فناوری به حساب میآید محدودیت مذهبی وجود دارد و دانشمند صاحب اثرحتماً باید مسلمان باشد.