ما تشنه ارتباط رو در رو هستیم، اما روانشناسان معتقدند که ارتباط مجازی هم به همان کیفیت ارتباط رو در رو است و چه بسا گاهی بهتر هم هست.
به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، با پاندمی کرونا، خیلی از ارتباطات ما به ارتباطات مجازی محدود شده است. درحالیکه خیلی از ما نگران از دست دادن دوستیها و ارتباطمان هستیم، روانشناسان میگویند که ارتباط مجازی به همان کیفیت ارتباط رودررو است و گاهی حتی بهتر از آن هم هست. درواقع بخش هیجانانگیز تحقیقات زمانی است که چیزی خلاف باور عموم را مطرح میکند. چون معمولا روانشناسی علمی است که بر دانش ما در مورد خودمان مهر تائید میزند؛ مثلا در مورد رفتارهایی مثل ترجیح دادن به ارتباط با آدمهایی که شباهت بیشتری به ما دارند یا اعتماد به فردی که از نظر ما آدمهای معتبری هستند. شاید به همین دلیل باشد که مردم علم روانشناسی را خیلی دوست دارند.
اما زمانی که علم با واقعیتی غیرمنتظره ما را روبهرو میکند، آن وقت است که همه چیز جالبتر میشود. مثلا یکی از یافتههای علمی مشهور این است که افراد منطقی و قابل احترام در صورت حضور یک مرجع فرماندهی ممکن است دست به کارهای وحشتناکی بزنند و به دیگران صدمه وارد کنند.
اینترنت پر از این تناقضات بامزه است. به طور مثال، چه کسی فکرش را میکرد که روزی بتواند با کسی که تا به حال او را ندیده وارد ارتباط واقعی و مهم شود.
بسیاری از مردم بر این باورند که اینترنت یک پارادوکس است. همانطور که رابرت کرات و همکارانش در سال ۱۹۹۸ در مقالهای تحت عنوان «پارادوکس اینترنت: فناوری اجتماعیای که مشارکت اجتماعی و سلامت روانی را کاهش میدهد» این پارادوکس را توضیح داد. اما این موضوع صحت ندارد.
از آن سال تاکنون تحقیقات دیگری انجام شد که نتایجی ضد و نقیض و گاهی موافق با تحقیق کرات داشت. با این حال، براساس بیشترین مطالعات روانشناسی ترجیح میدهیم چیزی را بشنویم که باورهایمان را تائید میکند.
اما در زمان کنونی که شیوع کرونا همه را خانهنشین و از دوستان و فامیل دور کرده، نقطه قابل توجهی در تاریخ اینترنت به شمار میرود. زیرا افراد بیشتری با زندگی آنلاین عجین شدهاند و زندگی دیجیتال اجباری را به نوعی تجربه میکنند که این زندگی مرزهایی را که در آن فناوری مدرن، تعاملات انسانی را شکل میدهد، جابجا کرده است.
با این حال، پس از مدتی ارتباطات با واسطه یا همان مجازی، گویا گرسنه تعاملات رودررو شدهایم. این در حالی است که ما منتظر شنیدن تحقیقاتی هستیم که به ما یادآوری کند چقدر مشارکت اجتماعی برای سلامت روانی ضروری است. اینجا هم به نوعی به تناقض میرسیم.
محققان یک تیم بینالمللی در پژوهش اخیر خود در ژورنال کامپیوتر- ارتباطات باواسطه، بررسی کردهاند که چه عواملی به افراد کمک میکند تا با شرایط استرسزا کنار بیایند؛ تعاملات رو در رو یا آنلاین؟ آنها به دنبال نشانگرهای روانشناختی و بیولوژیکی پاسخ به استرس در ۴۶۹ دانشآموز در شیلی بودند که خود را برای شرکت در یک آزمون حیاتی برای تعیین موقعیت دانشگاه آماده میکردند. محققان متوجه شدند که میزان استرس دانشآموزان در آزمون آنلاین خیلی کمتر از آزمون حضوری بود و در نهایت، نتیجه کار آزمون آنلاین هم بهتر بود.
نتایج این مطالعه به خوبی نشان میدهد زمانی که ما حمایت بیشتری را تجربه میکنیم، بهتر میتوانیم با استرس کنار بیاییم؛ و زمانی که روابط اجتماعیمان از طریق شبکههای مجازی انجام میشود، یعنی ارتباطات بیشتری داریم که این موضوع موجب بالا رفتن اعتماد به نفس ما و حس دلگرمی در ما میشود.
پس برخلاف تصور بعضیها، ماشین واسطه ارتباطات (شبکههای اجتماعی) به معنای مرگ بشریت نیست. این ابزار فقط روابط ما را پیچیدهتر میکند، ولی در نهایت باعث بهبود ارتباطاتمان میشود.