بودجه ۱۴۰۰ در فروش نفت و مذاکره مجدد خلاصه می‌شود / با اصلاحیه حداکثری مجلس، کشور دچار چالش خواهد شد

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ به عنوان مهمترین سند مالی کشور از سوی دولت تقدیم مجلس شورای اسلامی شده است. لایحه بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است و برای یک سال مالی توسط سازمان برنامه و بودجه تدوین می‌شود. طبق قانون محاسبات عمومی «این بودجه حاوی پیش‌بینی درآمد‌ها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه‌ها برای انجام عملیاتی که منجر به نیل سیاست‌ها و هدف‌های قانونی می‌شود» است.

 

 

علیرضا صفری: ما یک طرحی را برای بودجه ۱۴۰۰ آماده کردیم که بیشتر از دیدگاه سیاسی و اقتصادی به آن پرداختیم و باید گفت که ابعاد بسیار بزرگی دارد و مهم‌ترین نکته این بودجه در نفت و فروش آن خلاصه می‌شود. ما از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ تقریبا افزایش اعتبارات هزینه‌ای مان یک روند ثابتی را داشته است؛ اما می‌بینیم که در بودجه سال ۱۴۰۰ این اعتبارات هزینه‌ای، افزایش ناگهانی داشته و به ۶۰ درصد می‌رسد که این خود جای سوال است که چرا باید شاهد این افزایش عجیب و غریب باشیم؟ از لحاظ منطق اقتصادی اصلا توجیهی برای این مسئله وجود ندارد و صرفا از لحاظ سیاسی می‌توان به آن نگاه و نقد و بررسی کرد.

وی در ادامه بیان کرد: ما در برنامه ششم توسعه و در سال ۱۴۰۰ باید به این سمت برویم که ۵۰ درصد از درآمد‌های ما را مالیات‌های گمرکی و معمولی به خود اختصاص دهد، ولی ما مشاهده می‌کنیم که در بودجه ۱۴۰۰ با کاهش ده درصدی این مالیات‌ها همراه هستیم. این در صورتی بود که مسئله مالیات‌ها نیز در طی سال‌های گذشته یک روند ثابت را طی کرده است. ولی در بودجه سال ۱۴۰۰ به جای اینکه مالیات‌ها وضع شود و اختصاص آن به دو دهک پردرآمد جامعه اصالت داده شود، کاهش درآمد مالیاتی را داریم که یکی از مباحث اصلی آن بحث مالیات بر واردات است که مالیات بر واردات یکی از مشوق‌های تولید است و باعث می‌شود هزینه واردات از هزینه تولید بیشتر شود و برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی اجرا شده است.

 

صفری افزود: در سال ۱۳۹۹ بودجه مصوب مربوط به نفت ما حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان است که در نه ماهه اول سال حدود ۷ هزارمیلیارد تومان تحقق داشته است. با این منطق و فشار‌ها و تحریم‌هایی که وجود دارد، به یکباره برای بودجه سال بعد افزایش این میزان را شاهد بودیم. به عبارتی درآمد‌های نفتی ۳.۵ برابر خواهد شد. این مسئله نه در منطق اقتصاد راست نه در منطق اقتصاد چپ، نمی‌توان این را توجیه کرد. تنها با یک دید کاملا مثبت و خوشبینانه به طرف غربی، این مسئله بسته شده است و طرف غربی این پالس را دریافت می‌کند و این یک هزینه خیلی گزافی را برای کشور و نظام ایجاد خواهد کرد.

 

 

معاون سیاسی بسیج دانشجویی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران اظهار کرد: در سال ۱۳۹۸ ما بیشترین نرخ تورم سال‌های پس از انقلاب را داشتیم و تقریبا ۱۹۴ هزارمیلیارد تومان کسری بودجه داشتیم که آن تورم ناشی از این میزان کسری بودجه بود و در نهایت هم ۶۵ هزار میلیارد تومان هم از صندوق توسعه ملی برداشته شد و آن فاجعه تورمی رقم خورد. امسال کسری ۲۷۳ هزار میلیارد تومانی را داشتیم و تا الان ۷۲ هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی برداشتیم و همه نیز دارند این تورم را احساس می‌کنند. با این روند در سال ۱۴۰۰ ما کسری ۳۴۴ هزار میلیارد تومانی را داریم که این یک ابرتورمی را ایجاد خواهد کرد. طراز عملیاتی ما به منفی ۴۰ درصد رسیده است. از سال ۹۳ تا ۹۹ روند طراز عملیاتی ما تقریبا ثابت است، ولی امسال بدین نحو تغییر خواهد کرد.

صفری گفت: ما وقتی کسری بودجه داشته باشیم، باعث می‌شود که مجوز‌های فرابودجه‌ای توسط شورای عالی سران قوا صادر شود که اینجا یک نقش مخرب خواهد داشت و آن بی‌اثر شدن نقش مجلس در فرآیند بودجه است. درنهایت این ماجرا به خلق پول و افزایش نقدینگی خواهد رسید. بعد دیگر ماجرا نیز انتشار اوراق است که باعث خطر ناپایداری بدهی‌ها ر ادر پی خواهد داشت.

 

دانشجو: برای اصلاح لایحه بودجه چه پیشنهاداتی مطرح است؟
وی در ادامه با تأکید بر پیشنهادات کلی درمورد لایجه بودجه بیان کرد: ما یک سلسله پیشنهادات اصلاحی داریم که بار‌ها در سال‌های اخیر نیز از سوی مقام معظم رهبری به آن‌ها اشاره شده است. مواردی مثل قطع روند وابستگی به نفت و زیرشاخه‌های آن و جلوگیری از فروش اوراق. بعد دیگر مسئله مدیریت صحیح هزینه‌ها است مثل حذف هزینه‌های غیرضرور و جلوگیری از اصراف منابع. مسئله بعدی ایجاد درآمد‌های مالیات محور است که زیرشاخه‌های مختلفی دارد. بحث دیگر، مسئله فرار مالیاتی و لغو معافیت‌های مالیاتی است. ما تقرییا نیمی از اقتصادمان معاف از پرداخت مالیات هستند. بحث بعدی، بحث ساماندهی یارانه‌ها و حذف ارز ترجیحی است که به دلیل فساد ارزی دارای مشکلات زیادی است. در مجموع این پیشنهادات به صورت کلی برای اصلاح این روند وجود دارد.

 

 

صفری افزود: پیشنهاداتی هم به صورت عملیاتی وجود دارد که در دایره توانایی مجلس چهار پیشنهاد وجود دارد و قابل اعمال است و می‌تواند در کوتاه مدت به نتیجه برسد. اقدام اول مسئله صفر کردن برنامه‌ها و اقدامات در حوزه نفتی است. ما برای این کار دو نتیجه نیز می‌توانیم بگیریم. یک اینکه قطع امید به حوزه نفتی و دو بحث عدم ارسال پالس مذاکره است که ذیل این بهره‌برداری سیاسی است که جلوی آن را می‌گیرد. پیشنهاد دوم بازکردن تمامی اطلاعات هزینه‌ای به نرخ سال ۱۳۹۹ است به جز در موارد افزایش حقوق و دستمزد. پیشنهاد سوم تغییر در نرخ برخی مالیات‌ها که این قابلیت را دارند. مثل مالیات بر دارایی‌ها و خودروها، مالیات بر واردات و خانه‌های خالی. مسئله دیگر لغو معافیت‌های مالی غیرضرور است. مثل مالیات بر هنرمندان. پیشنهاد آخر نیز کاهش حداکثریه میزان ارز ترجیحی ۴۲۰۰ می‌باشد و این کار به دو دلیل عمده ایجاد می‌شود. یک اینکه فساد ارزی ایجاد می‌کند و دو توان رقابت تولیدکننده‌های داخلی را از بین خواهد برد.

 

دانشجو: تحلیل شما از ارتباط لایحه بودجه ۱۴۰۰ با انتخابات ریاست جمهوری چیست؟
مجتبی اسدی: بودجه سال ۱۴۰۰ تمامی اتفاقات سیاسی اجتماعی سال آینده را دربرمی‌گیرد، طبیعتاً از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است. این بودجه از همان بدو تحویل دارای مشکلات بسیار زیادی بود و دارای اعداد و اراقام غیرواقعی‌ای بود و با واقعیت متناسب نیست. دولت این بودجه را بر اساس مذاکرات و یکسری اقدامات از این قبیل بسته است و قاعدتاً فروش نفت ممکن نیست و اگر نفت فروش نرود، اقتصاد کشور دچار مشکلات زیادی خواهد شد.

 

اسدی در ادامه بیان کرد: کاری که مجلس شورای اسلامی باید در وهله اول انجام می‌داد، این بود که باید در ابتدا کلیات لایحه بودجه را رد می‌کرد، اما این مستلزم این است که نمایندگان آزاده باشند تا چنین کاری را انجام دهند که متاسفانه این اقدام صورت نپذیرفت و طرح مجلس برای این قضیه اصلاح حداکثری است و احتمالا شاهد آن اصلاحات اساسی که کشور را دچار چالش نکند، نخواهیم بود و اثرات این لایحه بر کشور خواهد ماند. مجلس نباید تحت تأثیر خواهش‌ها و حرف‌های دولت، بر روی بودجه اصلاحیه‌ها را اعمال کند و متاسفانه این اتفاق میفتد.

 

وی در پایان اظهار کرد: در این بودجه قطعا بهره‌برداری‌های سیاسی برای انتخابات ۱۴۰۰ وجود دارد و طبق نظرات کارشاسان، دولت بودجه را در جا‌های غیرمعمولی خرج می‌کند که توجیهی برای آن وجود ندارد و رقم‌های عجیب و غریب در این بودجه جای سوال دارد. این بودجه قطعا کشور را به سمت مذاکره خواهد برد. به طوری که نامزد ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ ناچار است از مذاکره برای جبران کسری بودجه استفاده کند و این برای جمهوری اسلامی که هفت سال توسط آقای روحانب معطل آمریکا ماند، یک چیز مضر است و تا الان نیز ثمره‌ای نیز نداشته است. این بودجه ما را دوباره در چاله مذاکره می‌اندازد.