گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، امیرحسین سیدرحیم‌زاده؛ مسئله‌ای که در چندسال اخیر مدام در بین مردم و بدنه نخبگانی جامعه در حال چرخیدن است، بحث مذاکره با آمریکاست. از یک طرف با دلایل بسیاری از مذاکره با آمریکا و اروپا خودداری می‌شود و از طرف دیگر، جایگزین‌های منسجم و با برنامه، پیش روی اقشار مردم به ویژه دانشجویان نیست. در این یادداشت می‌خواهیم به برخی راه حل‌های جایگزین به‌جای مذاکره با آمریکا و اروپا بپردازیم؛ راه‌کارهایی در دلِ سیاست خارجی.
اصلی ترین مشکلی که تحریم‌ها برای کشور ایجاد می‌کند، انزوای کشور در سیاست‌خارجه و حوزه تجارت بین‌الملل است. اگر می‌خواهیم تحریم‌های آمریکا علیه ما بی‌اثر شود، باید به سمت نابودی این انزوا برویم. اگر ما ارتباط‌های بین‌المللی‌مان را از انزوا خارج کنیم و خود را در جهان بشناسانیم دیگر آمریکا نمی‌تواند به راحتی ما را از محاسبات بین‌المللی خط بزند و کنار بگذارد؛ دیگر توجه به تحریم‌های آمریکا از سوی کشورهای سوم کمتر می‌شود و با ایران تجارت خواهند داشت؛ اتفاقی که امکان پذیر است و زمینه‌‌اش موجود است و راه‌های بسیاری دارد.
راه‌کارهایی وجود دارد که بر روی کاغذ می‌تواند حجم تجارت بین‌المللی ایران را تا «سه برابر» افزایش دهد. راه‌کارهایی که نه می‌توان مانند سند برجام آن را کلی و همه جانبه دانست و نه می‌توان آن را کوچک، کم اهمیت و بی‌اولویت خواند. در ادامه به برخی از مصادیق آن اشاره خواهیم کرد.
پس از جنگ قره‌باغ، ترکیه و آذربایجان تصمیم گرفتند ایران را تا اندازه‌ای تحت فشار قرار دهند؛ از این رو تجارت بین ایران و روسیه را مختل کردند و همچنین از تعامل تجاری با ما و روسیه خودداری می‌کنند. این مسئله باید با دیپلماسی حل شود و می‌تواند منشأ افزایش تعاملات تجاری-سیاسی ما با روسیه باشد.
در عراق، هزینه صادرات انرژی به آن کشور بلوکه شده است و به دست ما نمی‌رسد. ایران انرژی خود را به عراق فروخته‌است و نمی‌تواند هزینه‌اش را پس بگیرد. این مسئله‌ای‌ست که با دیپلماسی قابل حل است و می‌تواند برای ایران ارزآوری بسیاری داشته باشد.
نمونه مهم دیگر، «بندرلاذقیه» در سوریه واقع است. کشور سوریه بازسازی و اداره بندر لاذقیه را از دو سال پیش به ایران سپرده بود اما کماکان استفاده‌ای از آن نبرده‌ایم؛ بندری که علاوه بر اهمیت تجاری و سود اقتصادی، دست ما را برای رسیدن به دریای مدیترانه باز می‌کند. اهمیت این بندر آنقدر هست که کرملین از واگذاری این بندر به ایران حسادت کند و عصبانی شود.
ده‌‌ها نمونه این چنینی دیگر وجود دارد که نشان می‌دهد مشکل ما در تحریم نیست بلکه در «تعامل» است. اگر ما تعامل را جدی بگیریم، تحریم هم حل خواهد شد؛ اما سیاست مداران همچنان به دنبال تعامل با کشورهای تعامل ناپذیر مثل آمریکا هستد. گویا به این نکته توجهی ندارند که تحریم‌های اعمال شده توسط آمریکا، نتیجه تعاملات بالای آمریکا با تمامی کشورهای دنیاست! البته اقدامات مثبتی در همین دولت انجام شده‌است؛ نظیر توافق نامه با اتحادیه اقتصادی اوراسیا که ظرفیت بالقوه ما در تجارت خارجی را افزایش داده‌است.
مسئله‌های بسیاری هم در داخل کشور قابل حل هستند که موضوع این یادداشت نیستند. به عنوان نمونه «پالایشگاه ستاره خلیج فارس» که در شرایط تحریم تأسیس شد و در حال حاضر نه تنها ایران را در مصرف بنزین به خودکفایی رسانده است بلکه به خارج از کشور هم بنزین صادر می‌کند.
امیرحسین سیدرحیم‌زاده - کارشناسی اقتصاد دانشگاه تهران
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.