گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، طرح آمایش آموزش عالی و ضوابط اجرایی آن را در دی ماه ۹۵ به وزارت علوم ابلاغ کرده است و براساس بند سوم این ابلاغیه، وزارت علوم میتواند به منظور ساماندهی به واحدهای آموزش عالی، این موسسات را تجمیع کند؛ به نحوی که پاسخگوی نیازهای منطقهای باشد و منجر به کاهش هزینههای سربار و ارتقای کیفی خدمات شود.
در دیگر بندهای این ابلاغیه دانشگاههای پیام نور، علمی-کاربردی و فرهنگیان نیز باید متناسب با سیاستهای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد بررسی قرار گیرند و در صورت نیاز و با تأیید وزارت علوم و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، تغییراتی در آنها رخ دهد. از سوی دیگر وزارت علوم موظف است طرح مأموریتگرایی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی با توجه به سطوح عملکردی بین المللی، منطقهای و ملی تدوین کند و به اجرا درآورد.
اجرای این طرح تا ۴ سال طول کشید. اخبار ادغام یا مأموریت محورشدن دانشگاه از نیمههای سال ۹۹ به گوش میرسید. بااینکه در برخی دانشگاهها، دانشجویان نسبت به این طرح واکنش خاصی بروز ندادند؛ اما دانشجویان برخی استانها مانند خراسان رضوی، شمالی و جنوبی نسبت به اجرای این طرح اعتراض کردند.
مشخص نیست که روسای دانشگاههای مادر در هر استان به چه دلیل نسبت به اجرای این طرح بیتفاوت بودهاند یا چرا در این مدت زمینههای اجتماعی و فرهنگی لازم برای اجرای بندهای مختلف این طرح را انجام ندادهاند؛ اما اکنون آنچه در حال رخ دادن است، از بی اعتنایی مسئولان وزارت علوم به خواسته دانشجویان حکایت دارد. بهعنوان نمونه میتوان به وضعیت ادغام دانشگاههای دولتی و غیرانتفاعی در خراسان جنوبی اشاره کرد.
در طرح آمایش آموزش عالی در خراسان جنوبی، قرار است دانشگاه صنعتی بیرجند و دانشگاه بیرجند با یکدیگر الحاق شده و در اراضی تحت پوشش دانشگاه بیرجند، پردیس صنعتی تشکیل شود.
بیشتر بخوانید:
دانشگاه صنعتی بیرجند از سال ۷۵ کار خود را آغاز کرده و البته با عنوان دانشگاه صنایع و معادن خراسان جنوبی و زیر نظر دانشگاه صنایع و معادن ایران. پذیرش دانشجو هم در رشتههای حفاری اکتشافی، فراوری مواد معدنی، نقشه کشی صنعتی، اکتشاف معدن، استخراج معدن، نرم افزار کامپیوتر، نرم افزار سیستم و مهندسی تکنولوژی ساخت و تولید صورت گرفت. این دانشگاه در سال ۸۶ و با دستور مستقیم احمدی نژاد، رئیس جمهور وقت ایران از دانشگاه صنایع و معادن ایران مستقل شد و به این صورت، اولین دانشگاه صنعتی در شرق کشور شکل گرفت.
دانشگاه صنعتی بیرجند اکنون بیش از ۷۰ عضو هیات علمی تمام وقت دارد که مشغول آموزش به حدود ۲۵۰۰ دانشجو هستند. منابع کتابخانهای این دانشگاه بیش از ۱۰ هزار جلد است. به تازگی هم بیش از ۲۰ میلیارد ریال تجهیزات آزمایشگاهی و پژوهشی در این دانشگاه خریداری شده و پذیرش دانشجو در همه رشتههای آن انجام میشود.
میتوان گفت در خراسان جنوبی علاوه بر جامعه دانشگاهی، مسئولان استانی و نمایندگان مجلس نیز با اجرای طرح آمایش آموزش عالی در این استان و براساس دستورالعمل وزارت علوم مخالفت کردند و درباره عواقب اجتماعی اجرای این طرح هشدار دادند. آیتالله عبادی نماینده، ولی فقیه در خراسان جنوبی در نامهای به وزیر علوم، اجرای این طرح را شتابزده خواند. او در این نامه اعلام کرد که دانشگاه صنعتی بیرجند قابلیت آن را دارد که تبدیل به قطب علمی و بستر برنامههای توسعهای در شرق کشور باشد و «الحاق آن خسرانی بر فعالیتهای تحقیقاتی نخبگان این دانشگاه است و با توسعه و پیشرفت متوازن عدالت آموزشی، تضاد شدید دارد.»
در کنار نمایندگان مردم خراسان جنوبی در مجلس شورای اسلامی که به اجرای این طرح در صحن علنی مجلس اعتراض کرده بودند، روح الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن نیز در واکنش به نحوه اجرای طرح آمایش آموزش عالی، از تذکر به وزیر علوم درباره رعایت عدالت و کارآمدی در اجرای این طرح و پرهیز از ادغامهای تنش زاد در برخی استانها خبر داد.
استاندار خراسان جنوبی هم اجرای شتابزده طرح آمایش آموزش عالی را باعث ایجاد تنشهای اجتماعی دانست و نسبت به تنشهای احتمالی پس از اجرای طرح، ابراز نگرانی کرده بود. اعتراضات دانشجویان هم به اشکال مختلف ادامه داشت؛ از تجمع مقابل استانداری تا تشکیل کمپینهای مختلف در فضای مجازی برای حفظ دانشگاه.
اما پاسخ وزارت علوم به این واکنش ها، هیچ بود. در واقع این وزارتخانه بیاعتنا به نگرانیهای دانشجویان و مسئولان و بدون آنکه اجرای طرح را شفاف کند، به مسیر خود ادامه داد. به تازگی نامهای از سوی مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی به سازمان سنجش ارسال کرده که براساس آن نام دانشگاه بیرجند و دانشگاه صنعتی بیرجند در دفترچه آزمون سراسری سال آینده تغییر خواهد کرد.
مسئولان میگویند قرار نیست این دانشگاه تعطیل شود، اما شیوه روشنی هم برای تغییر در چارت آموزشی و تحصیلی این دانشگاه ارائه نمیدهند. در واقع به نظر میرسد مسئولان وزارت علوم به اجرای شتابزده این طرح اصرار دارند و در این مسیر نمیخواهند راه گفتگو را با دانشجویان و جامعه دانشگاهی در بیرجند بگشایند. نکته قابل توجه آنکه دانشگاه بیرجند چندین دانشکده اقماری دارد یا چندین موسسه آموزش عالی در این استان فعالیت میکنند که این مراکز از لحاظ علمی، توان رقابت با دانشگاه صنعتی را نخواهند داشت، اما چرا وزارت علوم نسبت به این مراکز و موسسات آموزش عالی سکوت کرده است؟
اجرای طرحهایی که براساس اسناد بالادستی برنامه ریزی میشوند، نیاز به پیوست اجتماعی دارد. اینکه واکنش مردم نسبت به اجرای یک طرح بالادستی چگونه است و قرار است مدیریت این طرحها چگونه باشد، مسالهای است که وزارت علوم آن را نادیده گرفته است.