گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فائزه سادات حسینی، بنابر اعلان گزارش دیتا ریپورتال چهل و هشت میلیون ایرانی در شبکههای اجتماعی دارای حساب فعال هستند که مربوط به پینترست، اینستاگرام، یوتیوب و توییتر میباشد. این آمار پنجاه و چهار درصدی یک پیام بزرگ را به کشور منتقل میکند و آن تغییر احتمالی مرجعیت شناختی پدیدههاست.
مرجعیت شناختی یعنی دیگر متخصصان و کارشناسان جایگاهی در جامعه ندارند و بیشتر مردم منتظر نظرات سلبریتیها و اینفلوئنسرهای شبکههای اجتماعی هستند. سلبریتیها افرادی هستند که تنهابهسبب برخی از ویژگیهای سرگرمکننده مثل بازیگری، خوانندگی، ورزشی و هنری و... در چشمان مردم قرار میگیرند. اما گروههایی دیگر از مردم در قالب تاییدکنندههای شخص سوم مستقل هستند که با شکل دادن ایدهآلها و ادراک عمومی بهعنوان اینفلوئنسرهای رسانه های اجتماعی ( social media influencers or SMIs)شناخته میشوند.
اینفلوئنسرها بنابر تعداد مخاطب به چهار دسته مگا، کلان، میکرو و نانو تقسیمبندی میشوند که مهمترین ویژگی برای آنان میزان صداقت در گفتار و اعتماد میانشان است. زیرا اینفلوئنسرها با فالوورهای خود یک شبکه بزرگ تعاملی بنام Post-by-Post میسازند که بهاستناد تحقیق مک نیلی و دوستانش در سال 2020، بالاترین میزان ارتباطات بین اینفلوئنسر و مخاطب در شبکههای اجتماعی به فیسبوک و اینستاگرام اختصاص دارد. بدینخاطر بسیاری از شرکتهای بزرگ اقدام به رایزنی با آنان و درخواست تبلیغ محصولاتشان را میکنند که امروزه با عنوان اینفلوئنسر مارکتینگ شناختهمیشود.
صنعتی که امروزه بازار هدف خود را بهجهت وجود روابط اعتمادی بر دسته میکرواینفلوئنسرها میبندد تا بتواند افزون بر دستیابی به بیشترین سود، بر فرهنگ مصرفی کالاها و تجملگرایی بدمد. میکرواینفلوئنسرها یا خرده تاثیرگذارانی که تعداد فالوورهایشان به 10هزار تا 10۰ هزار نفر میرسد و یکی از مهمترین زیر شاخههایشان مامفلوئنسرها یا مادران تاثیرگذار میباشند. دستهای مهم برای معرفی الگوهای تربیتی و سبک زندگی به مادران هستند که امروزه این سوال را در قالب « آیا امکان الگوگیری از مادران اینستاگرامی وجود دارد؟»، برای متخصصان طرح میکنند. پس در این یادداشت قصد بررسی این موضوع با تکیه بر پژوهشهای غربی داریم تا بتوانیم از اهمیت مادران تاثیرگذار مجازی افقهایی را ارائه دهیم.
بازار مکاره میکرواینفلوئنسرها
گفتیم یکی از علل برجسته شدن خرده تاثیرگذاران همانا ایجاد روابط اعتمادی پایدار است که بایست از صداقت گفتار آنان حاصل شود. همین عامل امروزه موجب جذب صاحبان کالاها به این افراد شده تا بهجای سلبریتیهای بزرگ، از جذابیت میکرواینفلوئنسرها جهت تبلیغ خود استفاده کنند. چنانکه به لطف رابطه بالای بین میکرواینفلوئنسر و فالوورهایشان به گردش مالی 13.8میلیارد دلار در سال 2021 رسیدند و نهایتا تبدیل به یک روش رسمی بازاریابی در عرصه شبکههای اجتماعی بهویژه اینستاگرام و تیکتاک رسیدند. البته حدود هشتاد درصد این کسبوکارها اینستاگرام را بهسبب جلوههای بصری ترجیح میدهند و به سودآوری 800 میلیون دلاری در سال 2021 رسیدند که البته رشد مالی اینها در سال 2022، به بالای 958 میلیون دلار افزایش یافت. از سوییدیگر شرکتهای مرتبط با اینفلوئنسر نیز بیست و شش درصد در سطح جهانی پیشرفت کردند و به 18900کمپانی متخصص در حوزه دیجیتال مارکتینگ رسیدند. این فعالان اینستاگرامی عمدتا زنان 24ساله و جوانتری هستند که عمدتا دنبال بازنمایی از زیبایی خود و زندگیشان میباشند. گای دوبور Guy Debord فیلسوف فرانسوی علت آنرا اینگونه توضیح میدهد که: «حجت تماشا فقط این است که هر چه ظاهر شود نیکوست و هر چه خوب است ظاهر شود.. ». بهعبارتیدیگر منظور دوبور این است که زیبایی علیرغم قانون طبیعی بودنش در جهان، اکنون بر تمام جوانب زندگی ما به شرط نمایش دادن آن سایه میافکند. موضوعی که مرتبط با بحث بصریست و در حال حاضر بیشتر با قدرت شبکههای اجتماعی و میکرواینفلوئنسرهایش به اوج میرسد. افرادی که با جاذبه اصالت و صداقت خود به ساخت یک شبکه اعتمادی با طرفدارانشان دست میزنند و همین عامل تبدیل به رسانهای ارزشمند برای تبلیغ کالاها جهت دستیابی به مخاطبانشان هدفگذاری میشود. بدینترتیب با استناد به آمارهای بالا متوجه شدیم که از پس این ارتباط، علاوه بر سود بردن کسبوکارهای اینترنتی، پلتفرمها هم از گردش مالی بالایی برخوردار میشوند.
فائزه سادات حسینی - فعال دانشجویی
انتشار یادداشتهای دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروهها و فعالین دانشجویی است.