پذیرش امام 7 ساله؛ آزمایشی که «ریان‌ابن‌صلت» را سربلند کرد

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو» - راحیل طهوری؛ شیخ طوسی، ریان بن صلت را از اصحاب امام رضا (ع) و امام هادى (ع) شمرده و او را ثقه خوانده است. (1)

دوست دارم که برایم از ابو الحسن (ع) اجازه ورود بگیرى

ریان‏ بن‏ صلت‏ به معمر بن خلاد گفت: دوست دارم که برایم از ابو الحسن (ع) اجازه ورود بگیرى تا به خدمت آن حضرت شرفیاب شوم و سلام داده و خداحافظى کنم و مایلم از جامه‏هاى خودش یکى را بر من بپوشاند و از آن سکه‏هایى که به نام او زده‏اند، با دست خودش چیزى به من مرحمت کند. (2)

ریان کجاست؟

معمر مى‏گوید: به خدمت امام مشرف شدم، امام بى‏مقدمه به من فرمود: «معمر! ریان کجاست؟ آیا مایل است که پیش ما بیاید تا از جامه‏هاى خود بر او بپوشانیم و از آن درهم ها به او بدهیم؟» عرض کردم: سبحان الله! به خدا سوگند او چیزى جز همین‏ها را از حضور شما نمى‏خواست، سپس حضرت فرمود: «یا معمّر! همانا مؤمن موفق است به او بگو، بیاید.»

معمر نقل کرده: به ریان گفتم وارد شو، وارد شد و به امام (ع) سلام عرض کرد، آن گاه امام جامه‏اى از جامه‏هایش را طلبید و به او مرحمت کرد و چون از محضر امام بیرون شد، گفتم: امام چه چیز به تو مرحمت کرد، دستش را که باز کرد دیدم 30 درهم میان دستش است. این جریان دلیل بر ایمان و حسن عقیده ریان بن صلت است.(3)

معمولاً بزرگ‌ترها و پدر و مادرها از خواسته کودکان خود مطلع هستند؛ برای مثال به خوبی می‌دانند چه چیزهایی آرزوی آنهاست، بنابراین برای دستیابی به آنها تلاش می‌کنند، هر چند که شاید کودکان هیچ گاه آن خواسته‌ها را بر زبان نیاورده باشند.

ما شیعیان نیز در محضر معصومین همچون طفلانی هستیم که خواسته‌های بسیار مادی و معنوی داریم؛ هر چند که در بسیاری اوقات حوایج خود را بر زبان نمی آوریم، اما احاطه ائمه به وجود ما هیچ گاه قطع نمی‌شود و البته اگر قطع می‌شد چیزی از ما باقی نمی‌ماند؛ زیرا که ما به واسطه ایشان اجازه حیات داریم.

ائمه از تمامی خواسته‌های ما آگاهی دارند و در صورتی که در نزد ایشان بسیار عزیز باشیم بدون این که خواسته خود را برای ایشان بیان کنیم؛ آن بزرگواران خود خواسته ما را اجابت می‌نمایند، هر چند که درخواست حوایج از درگاه خداوند و ائمه دارای فواید بسیار است و در اسلام به بیان کردن درخواست‌ها و نیازها در پیشگاه خداوند بسیار سفارش شده‌است.

من نزدیکم و دعاى شما را اجابت مى‏کنم

خداى تبارک و تعالى فرمود: « وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِ‌یبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُوا لِی وَلْیُؤْمِنُوا بِی لَعَلَّهُمْ یَرْ‌شُدُونَ»؛ و چون بندگان من (از دوری و نزدیکی) من از تو پرسند، (بدانند که) من به آنها نزدیکم، هر گاه کسی مرا خواند دعای او را اجابت کنم. پس باید دعوت مرا (و پیغمبران مرا) بپذیرند و به من بگروند، باشد که (به سعادت) راه یابند.» ( سوره بقره، آیه 186)

توفیق موفقیت مؤمن

از سخنان حکیمانه امام حسن (ع) است که فرمودند: «اى مردم، به راستى، هر که براى خدا اخلاص ورزد و فرمایش او را راهنماى خود گیرد، خداوند او را به استوارترین راه هدایت نماید و توفیق موفقیت‏ در این راه را نصیبش سازد و براى عاقبت بخیر شدنش یارى رساند؛ زیرا پناهنده به خدا آسوده و محفوظ است و دشمنش ترسان و نگون‌سار؛ پس با گفتن ذکر بسیار، خود را تحت حراست الهى قرار دهید و با تقوا از خدا پروا کنید و در سایه اطاعت، به خدا نزدیک شوید که همانا خداوند به شما نزدیک است و براى شما پاسخگوست.»(4)

در واقع تمامی انسان‌ها با همت و تلاش و کوشش به راحتی می‌توانند به اهداف خود برسند، اما در میان تمامی انسان‌ها، افراد با ایمان، توانایی بیشتری برای دستیابی به اهداف دارند. افراد با ایمان با پشتوانه‌های ایمانی و اعتقادی محکم قطعاً با قرار گرفتن در جریان مشکلات دستیابی به هدف خود، زود از اهداف خود دست نمی کشند؛ زیرا مؤمن امید بیشتری به آینده دارد و زود از رحمت خدا ناامید نمی‌شود.

علاوه بر این، رقیبان مومنان نیز به دلیل محروم بودن از امدادهای الهی از احتمال کمتری برای دستیابی به موفقیت برخوردار هستند، در نتیجه می‌توان گفت در میان همه مردم، افراد با ایمان برای دستیابی به اهداف، توانایی بیشتری دارند.

پذیرش امامت امام جواد(ع)، آزمایش الهی شیعیان

وقتی که امام رضا (ع) در سال 202 هجرى از دنیا رفت سن امام محمد تقى علیه السلام تقریباً هفت سال بود، لذا در بغداد و سایر شهرها در بین مردم اختلاف عقیده پیدا شد و ریان بن صلت، صفوان بن یحیى، محمد بن حکیم، عبدالرحمن بن حجاج، یونس بن عبدالرحمن و عده ‏دیگرى از برجستگان و معتمدان شیعه در خانه عبدالرحمن بن حجاج در گودالى اجتماع کرده و از درد مصیبت شروع به گریه کردند.

تا این کودک بزرگ شود احکام شرعی را باید از که پرسید؟

یونس بن عبدالرحمن به آن جمعیت گفت: براى امر امامت گریه نکنید، مسائل و احکام شرعى را تا این کودک یعنى امام جواد بزرگ شود از که باید پرسید؟

اگر امامت امام از طرف خدا باشد، و لو اینکه پسر یک روزه باشد به منزله شخص صد ساله خواهد بود

ریان‏ بن‏ صلت‏ بلند شد، دست خود را به حلق یونس نهاد، چند سیلى به صورت یونس زد و گفت: اى پسر زن مزدور! تو ایمان خود را به ما نشان می‌دهى و شک و شرک خود را مخفى می دارى؟! اگر امامت امام از طرف خدا باشد و لو اینکه پسر یک روزه باشد به منزله شخص صد ساله خواهد بود، اگر امامت امام از طرف خدا نباشد و لو اینکه آن شخص هزار سال عمر کرده باشد نظیر یکى از مردم معمولى خواهد بود. (5)

یاران راستین اهل بیت در موقعیت ها و به انحای مختلف امتحان می‌شوند و از امتحان‌های الهی سربلند بیرون می‌آیند. سخنان ریان بن صلت در پاسخ به کسی که کمی سن امام جواد (ع) برای عهده دار شدن امر امامت را بهانه می‌کند، نشان از درک و بصیرت عمیق ریان دارد که از این آزمایش الهی نیز پیروزمندانه بیرون آمد؛ آزمایشی که بسیاری از شیعیان نتوانستند ایمان خود را حفظ کنند.

پی نوشت ها:

1. رجال طوسى
2. ترجمه إعلام الورى/ ص:431
3.تحلیلى از زندگانى امام هادى(ع)/ ص:274
4 . تحف العقول/ ترجمه حسن زاده/ ص:393
5.ترجمه إثبات الوصیة/ ص:409