به گزارش گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»، از سال ها قبل تا کنون هزاران حلقه چاه با سلیقه‌های مختلف درگوشه و کنار پایتخت حفاری شده که حوادث گوناگون ناشی از این چاه ها هر روزه گریبان گیر شهروندان شده و جان آنان را به خطر می اندازد.
از طرف دیگر چون این چاه ها با گذشت زمان دچار فرسودگی می شوند، بنابراین انواع چاه ها همواره آبستن حادثه ای ناگوار برای مردم هستند، به همین علت خطرات ناشی از در حال تخریب بودن چاه، زمانی مشخص می‌شود که فردی از ساکنان ساختمان ها با ریزش ناگهانی دهانه چاه مواجه شده و به عمق آن سقوط کرده و در زیر خروارها خاک و سنگ مدفون می‌شود.
به نظر می رسد تا زمانی که حفر این چاه ها ادامه داشته و هیچ جایگزینی هم برای این گونه بناها در نظر گرفته نشود، بروز حوادث ناشی از آن، همچنان استمرار خواهد داشت، البته برای کاهش حوادث چاه لازم است تصویب قوانین مورد نیاز از سوی مسئولان کشوری به طور جدی مورد توجه قرار گیرد و همچنین مهندسین ناظر در احداث ایمن این گونه بناها نظارت مستمر داشته باشند.
در این راستا سازمان آتش نشانی نیز خود را مسئول می داند تا مردم را هر چه بیشتر از خطرات چاه ها آگاه سازد و شهروندان هم حق دارند اطلاعات بیشتری در این خصوص داشته باشند و با علم و آگاهی بیشتری خود را از خطرات دور کنند.
به همین منظور مهندس محمود قدیری، معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی تهران در گفت و گویی که با پایگاه خبری پلیس داشته، در مورد انواع حوادث ناشی از چاه، چگونگی وقوع اتفاقات مربوط به چاه ها و همچنین راه های پیشگیری از این حوادث توضیح داده که مشروح این گفت و گو را می خوانیم:
به طور کلی در کشور، بویژه در کلان شهر تهران چه نوع چاه هایی وجود دارد یا هم اینک همچنان حفر می شود؟
- چاه های تهران به صورت کلی دو نوع هستند، یکی چاه های آب و دیگری چاه های فاضلاب
کدام چاه ها حادثه ساز هستند؟
- هر دو نوع چاه می تواند حادثه خیز باشد، اما معمولاً چاه های فاضلاب از فراوانی و پتانسیل بیشتری در خصوص بروز حوادث مرگبار برخوردار است.
آیا برای حفر چاه ها نیاز به اخذ مجوز است؟
- اصولاً برای حفر چاه فاضلاب نیازی به گرفتن مجوز نیست، ولی برای چاه های آب حتماً باید اجازه حفر چاه از سازمان آب دریافت شود.
آیا نظارتی بر کار افراد و کارگرانی که در زمینه حفر چاه ها فعالیت می کنند، از طرف نهاد یا ارگان مسئولی مانند شهرداری ها وجود دارد؟
- بر اساس اطلاعاتی که در دسترس ما قرار دارد هیچ سازمان یا نهادی بر فعالیت این افراد نظارت و کنترلی ندارند.
حوادث چاه متاسفانه هر ساله موجب مرگ یا مصدومیت افراد می شود، از نظر سازمان آتش نشانی مهم ترین نکات ایمنی برای به حداقل رساندن وقوع این گونه حوادث چیست؟
- اگر اصول ایمنی و علمی در حفر چاه از طرف مهندسان، پیمانکاران و همچنین مقنی ها و چاهکن ها همانند تمام کارهای عمرانی دیگر در نظر گرفته شود، می توانیم امیدوار باشیم که تعداد این گونه حوادث به حداقل برسد. بعضی از مهم ترین این اصول عبارتند از:
الف- شناسایی نوع خاک محل مورد نظر برای حفر چاه و انجام تمهیدات ایمنی برای مقاوم سازی دهانه چاه در مراحل مختلف
ب- بررسی فاصله نقطه مورد نظر جهت حفر چاه با چاه های موجود و قدیمی: اگر فاصله چاه ها کم باشد در هنگام حفر چاه هر لحظه امکان دارد محتویات چاه مجاور به درون چاه تازه ساز نفوذ کرده و به داخل آن تخلیه شود که این وضعیت قطعاً باعث بروز حوادث خطرناک و مرگ آفرین می شود.
ج- استفاده از ابزار و لوازم استاندارد و قابل اعتماد: به کارگیری چرخ چاه های غیرمقاوم و شکسته یا طناب های غیر مقاوم و یا مقاوم آسیب دیده می تواند احتمال سقوط افراد یا دپو و ظروف انتقال خاک را افزایش داده و منجر به آسیب دیدگی و مرگ افراد شود.
د- وقتی که یک کارگر مشغول حفاری در داخل چاه است، فرد دیگری به عنوان ناظر ایمنی در بالای چاه باید وظیفه مراقبت از تمهیدات ایمنی و سقوط اشیا به داخل چاه را برعهده گیرد.
ه-تجهیزات حفاظت فردی مانند کلاه، کفش ایمنی، هارنس و دستکش مناسب نقش مؤثر در کاهش خطرات چاه را ایفا می کند.
و- قبل از اقدام به رفتن به درون چاه باید از دو فاکتور اساسی مطمئن بود: 1- عدم وجود گازهای سمی، بویژه سولفید هیدروژن(H2S) در داخل چاه که به عنوان یکی از مهم ترین علل بروز حوادث مرگبار بشمار می آید و استفاده از دستگاه های گازسنج ویژه چاه برای این امر بسیار مفید است. 2- ثبات و پایداری خاک دیواره های چاه
ز- استفاده از روشنایی چاه با ولتاژ کم (حداکثر 48 ولت) از ضروریات به شمار می آید؛ چون ولتاژ بیشتر در داخل چاه که بدن از جهات مختلف با خاک مرطوب ارتباط دارد فوقالعاده خطرناک است و ممکن است باعث برق گرفتگی در داخل چاه و در نهایت مرگ افراد شود.
ح – بعد از هر گونه بارندگی و یا نفوذ آب به اطراف حلقه چاه، رعایت تمام جوانب احتیاط برای انجام عملیات در داخل چاه باید در نظر گرفته شود.
ط - تخلیه نخاله ها و خاک های چاه باید حتی الامکان در فاصله نسبتاً دور از چاه انجام شود. توصیه می شود این فاصله کمتر از سه متر نباشد.
ی - چاه های فاضلاب داخل منازل، بویژه چاه های قدیمی ( هر چند که منازل نوسازی شده باشد) به یکی از پتانسیل های خطر خانه های مردم تبدیل شده است، برای اطمینان از عدم ریزش چاه رعایت این نکات ضروری است:
1- محل دقیق چاه برای ساکنین ساختمان مخفی نباشد.
2- ساکنین هر گونه نشست زمین در محل چاه و یا ترک در دیوار های نزدیک به آن را جدی بگیرند.
3- در صورت نمناک بودن دیوارها، اطراف و یا کف زمین، مراتب را به یک متخصص چاه برای بررسی اطلاع دهند، در این مورد سازمان آتش نشانی نیز آماده ارائه مشاوره است.
ک - در صورت اتصال سیستم فاضلاب منزل به فاضلاب شهری (اگو) ضریب ایمنی ساختمان به نحو چشمگیری افزایش خواهد یافت.
ل - در صورت تخریب و نوسازی منزل، قبل از هر گونه اقدام، محل حفر چاه را به کارگران و مسئول آنها گوشزد کنید.
م - از گذاشتن درپوش های غیرمقاوم مانند حلبی، پلاستیک و لاستیک بر چاه های موجود در فضاهای در دسترس مانند باغ ها و اماکن متروکه اکیداً خودداری شود.
شما که هم اکنون به عنوان معاون حوزه پیشگیری از حوادث سازمان آتش نشانی فعالیت می کنید، چه اقدامات و برنامه هایی برای پیشگیری از این نوع حوادث دارید؟
- اقدامات این سازمان برحول چند محور استوار است:
الف - اطلاع رسانی به مردم و بویژه کارگران مقنی (حفاران چاه) از خطراتی که جان آنها را تهدید می کند.
ب - ارائه مشاوره رایگان به مردم توسط کارشناسان ایستگاه های آتش نشانی در هر مورد مبهم و مشکوک
ج - بازدید کارشناسان ایستگاه های آتش نشانی از پروژه های حفر چاه که در معرض دید قرار دارد و در صورت رعایت نکردن نکات ایمنی، توصیه و ارائه راهکار ایمنی به آنها
د - مکاتبه با سازمان نظام مهندسی برای نظارت دقیق مهندسین ناظر بر اجرای پروژه های حفر چاه
در کشورهای پیشرفته برای جمع آوری آب های سطحی و دفع فاضلاب شهری از سیستم اگو استفاده می شود. البته این سیستم ظاهراً در برخی از شهرهای کشور از جمله تهران به طور محدود در حال اجراست، با توجه به خطرات چاه ها، چرا در این زمینه اقدام عاجلی صورت نمی گیرد؟
- این موضوع خارج از توان، وظیفه و اختیارات سازمان آتش نشانی است، البته دولت در این چند ساله اقدامات خوبی را در این مدت انجام داده، ولی با توجه به وسعت شهر اتمام پروژه نیاز به بودجه و زمان خاص به خود را دارد.
آیا عمق چاه ها در بروز حوادث تاثیرگذار است؟
- عمق چاه به صورت کلی در بروز اتفاقات چاه ها نقش معنی داری را ایفا نمی کند، ولی عمق حادثه، عملیات نجات را وسعت می بخشد. طبیعی است سقوط در یک چاه 100 متری بسیار آسیب پذیرتر از یک چاه 30 متری بوده و احتمال مرگ را افزایش می دهد.
بیشترین علل مرگ حادثه دیدگان چاه چیست؟
الف- سقوط و وارد آمدن ضربه فیزیکی به اعضای بدن، بویژه سر و خون ریزی
ب- غرق شدن در آب و فاضلاب درون چاه
ج- استنشاق گاز سولفید هیدروژن (H2S)
آمار آسیب های وارده در طول سال های اخیر در حوادث چاه چه بوده است؟
- در طول سال 1390 جمعاً 174 مورد ریزش چاه، 98 مورد سقوط افراد در چاه و همچنین 23 مورد حادثه محبوس شدن در چاه اتفاق افتاده که متاسفانه در جریان این حوادث 28 نفر جان خود را از دست داده و 58 نفر هم مجروح شدند؛ نجاتگران آتش نشانی علاوه بر امدادرسانی در تمامی این حوادث، 96 نفر از گرفتار شدگان در چاه ها را نجات داده اند.
طبق آمار ارائه شده از سوی ستاد فرماندهی سازمان آتش نشانی، کلان شهر تهران طی نیمه نخست امسال (1391) شاهد 151 مورد ریزش چاه، 42 مورد سقوط در چاه و نیز 15 مورد محبوس شدن در چاه های مختلف شهری بود که در این حوادث شش نفر جان باخته و 33 نفر دچار مصدومیت شدند و همچنین با تلاش نیروهای امداد و نجات این سازمان 42 تن از داخل چاه نجات داده شدند.
چه عواملی موجب بروز حوادث چاه می شود؟
- مهم ترین این عوامل عبارتند از:
الف - ریزش طوقه چاه به دلیل مرور زمان و یا نشت آب از سطوح بالایی زمین (مثلاً طبقات به علت ترکیدگی لوله آب) به داخل چاه و شستشوی خاک زیر طوقه
ب - عدم رعایت نکات فنی توسط مقنیان به هنگام حفر چاه
ج - سستی خاک و عدم تثبیت دیواره های چاه
د - گازدار شدن چاه و ضعف در سامانه تهویه چاه
ه - عدم بازدیدهای دوره ای از شرایط فیزیکی چاه
بیشترین حوادث چاه در کدام مناطق از تهران رخ داده است؟
- آمار موجود در این سازمان نشان می دهد در سال های مختلف، توزیع حوادث چاه در مناطق گوناگون پایتخت (بجز مناطق جدید مانند مناطق 21 و 22 که از تعداد کمتری برخوردار است) به صورت یکنواخت بوده و مناطق قدیمی و با سطح آب زیرزمینی بالا از تفاوت اندکی بیشتر نسبت به سایر مناطق برخوردار است.
در صورت وقوع حوادث چاه چه اقداماتی باید انجام داد؟
الف- از نزدیک شدن به حلقه چاه باید اکیداً خودداری شود؛ چون ممکن است باعث سقوط اشیا یا ریزش خاک بر روی فرد سقوط کرده به درون چاه شود.
ب- با تلفن 125 به سازمان آتش نشانی اطلاع دهید.
ج- از فاصله دور و از طریق صدا، حتی الامکان به فرد سقوط کرده آرامش دهید.
ارسال نظرات