نیروی هوایی ارتش؛ دانش محورترین نیروی نظامی کشور / عملیات بغداد؛ پیچیده ترین نبرد هوایی ایران

به گزارش خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»، برنامه این هفته ثریا در ادامه موضوع هفته گذشته با تاکیدبر فناوری های نرم و توان طراحی عملیات ها در نیروی هوایی ارتش تهیه و پخش شد.

میهمانان سی ودومین برنامه ثریا امیر سرتیپ دوم خلبان فرج الله براتپور، فرمانده دسته پروازی حمله به اچ 3، امیرسرتیپ خلبان منصور کاظمیان، خلبان کابین دوم شهید دوران در عملیات بغداد، امیرسرتیپ دوم خلبان احمدمهرنیا، ازپیشکسوتان نیروی هوایی با سابقه حضور در بسیاری از عملیات ها و امیر سرتیپ دوم خلبان منوچهر یزدانی، معاون آموزش نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بودند.

برای اولین سوال مقصودی، مجری برنامه،ازآقای یزدانی چنین پرسید: آیا نیروی هوایی توانمندی آموزش به نیروها را بدست آورده و این توانمندی چگونه کسب شده است؟

قطع وابستگی نیروی هوایی چطور اتفاق افتاد؟

معاون آموزش نیروی هوایی ارتش در پاسخ گفت: آموزش یکی از اساسی ترین مباحث زیر ساخت هرسازمان و نیرویی می باشد. اگر خواهان نیروی انسانی متخصص باشیم و اگر بخواهیم در تمام حوزه ها کارها مطلوب باشد باید آموزش های خوبی هم داشته باشیم.

در راس آموزش نیروها در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بحث آموزش کارکنان پروازی و کارکنان فنی و متخصص را داریم. قابل ذکر است که قبل از انقلاب آموزش های ما در خارج از کشور انجام می شد.

به عبارتی نیرو جذب می شد، توجیحات اولیه صورت می گرفت و دوره زبان کوتاهی گذرانده می شد و در نهایت برای طی دوره به کشورهای دیگر اعزام می شدند. از ابتدای پیروزی انقلاب و قطع ید مستکبران، تحریم ها بر نیروی هوایی اعمال شد.

باشروع جنگ این تحریم ها تشدید شد. باتوجه به اینکه ارتش در وضعیت مناسبی قرار نداشت رژیم بعثی عراق به این نتیجه رسیده بود که ثبات لازم در کشور ما وجو دندارد چراکه بسیاری از سران ارتش بدلیل وابستگی به رژیم سابق، برکنار یا محاکمه شده بودند.

شروع جنگ با بمباران تاسیسات و اماکن نظامی ما صورت گرفت. باتوجه به شرایط آن زمان، بسیاری از تئوریسین های غربی چنین استنباط کردند که ایران غافلگیر شده است و ایران پس از انقلاب توان هیچ گونه عملیاتی را نخواهدداشت.

برخلاف این اظهارات، عملیات نیروی هوایی 2 ساعت بعداز شروع جنگ آغاز شد. عملیات کمان 99 با ویژگی های خاص خود در روز بعد شروع جنگ انجام شد.

نیروی هوایی ذاتا راهبردی است. یعنی در نیروی هوایی مقتضیاتی وجود داردکه برای انجام عملیات ها- خصوصا در شرایط خاص- اولا طرح های جامعی دارد و ثانیا آموزش ها براساس اجرای طرح های پیش بینی شده انجام می پذیرد.

کمبود نیرو - انگیزه تاسیس دانشکده خلبانی

وی در ادامه افزود: نیروی هوایی در یک سال اول جنگ تنها نیرویی بود که ابتکار عمل را در دست گرفت و همین امر باعث شدکه بسیاری از خلبانان خود را از دست بدهد.

چنین خلایی در همان ابتدا مسئولین نظام را به آموزش خلبانان واداشت. درنتیجه طرح تشکیل دانشکده خلبانی مطرح و اجرایی شد (عملا از سال 61 دانشکده خلبانی شکل گرفت).

درابتدای کار اولویت بر این بود که دانشجویان در کوتاه ترین زمان ممکن فارغ التحصیل شوند تا بتوان کمبود موجود در جنگ را برطرف ساخت. البته این آموزش ها به مرور تکامل پیدا کرد. پس از جنگ طرح های کامل تری برای آموزش به اجرا در آمد. هم اکنون می توان گفت نیروی هوایی ارتش بواسطه تجهیزات پیچیده ای که در اختیاردارد، دانش محور ترین نیروی نظامی کشور است.

درادامه برنامه گزارشی از پایگاه هوایی شهید بابایی واقع در اصفهان تهیه و پخش شد. در این گزارش به نحوه ی گزینش خلبانان ومراحل آموزش و... پرداخته شد.

شروع جنگی دیگر- جنگی با فراموشی

 در ادامه گفت وگو از آقای مهرنیا درباره انگیزه چاپ خاطرات پرسیده شد که وی چنین پاسخ داد: کار امام حسین (ع) در عاشورا را حضرت زینب تکمیل کردند.به گمان من جنگ ما هم باید به گونه ای کامل می شد. باتوجه به اینکه در بسیاری از موارد خود نیز درگیر وقایع بودم به این نکته رسیدم که اغلب خواص هم وقایع جنگ را به فراموشی می سپارند. ازسوی دیگر وقتی در دانشکده با این موضوع مواجه شدم که بسیاری از دانشجویان ما در بررسی جنگ های قبل از میلاد اطلاعات کافی دارند اما در حوزه جنگ 8 ساله کشور خود بی اطلاع هستند درصدد نگارش خاطرات خود برآمدم (عادت به نگارش خاطرات خود از قدیم داشته ام).

درادامه آقای مقصودی چنین پرسید: بطور مثال از هر هزار نفر که متقاضی خلبانی هستند چه تعداد به انتهای مسیر می رسند؟

خلبان شدن؛ گذشتن از هفت خان رستم

آقای یزدانی پاسخ داد: آموزش خلبانی آموزشی خاص می باشد که متفاوت از سایر رسته ودسته ها است.آموزشی با جذابیت ها وسختی های خاصی است.

آموزش خلبانی را در بخش های مختلف انجام می دهیم. تقضای ورود به دوره خلبانی بصورت شرکت در کنکور است که اکنون بصورت تمرکزی در دانشگاه نهاجا جذب می شوند و آموزش های مقدماتی را طی می کنند. باتوجه به نمرات و علائق به نیروهای مختلف تخصیص می یابند.

بطور مثال از هزار نفر مراجعه کننده که شرایط اولیه(معدل ووضعیت فیزیکی ظاهرو...) را داراهستند،2-3 نفر (بطور متوسط حداکثر تا 10 نفر) پذیرفته می شوند.

به این دلیل که بعداز آزمون های کتبی و شفاهی داوطلبین باید از نظر فیزیکی بررسی شوند و بسیاری در این مرحله حذف می شوندچرا که بدلیل شرایط خاص پرواز این مراحل سخت گیرانه است.

کسانی که ازین مرحله عبور کردند برای طی دوره آکادمیک وارد دانشکده شهیدستاری می شوند و بعد وارد مرحله ای می شوند که باید پرواز را شروع کنند.

در طی مراحل آکادمیک هم بدلیل سختی مقداری ریزش وجود دارد. تعدادی که به مرحله پرواز رسیده اند هم دچار ریزش می شوند چراکه در بسیاری موارد برخی ویژگی ها برروی زمین آشکار نمی شود بلکه در هنگام پرواز بروز داده می شود. درنهایت کسانی که از مرحله پرواز هم گذشتند به پایگاه اصفهان برای طی دوره های تخصصی اعزام می شوند.

درادامه از روحیه دانشجویان در پایگاه اصفهان سوال شد که چگونه عشق پرواز دیروز الان با عشق شهادت پیش می رود؟

تفاوت انگیزه های قبل و بعداز انقلاب نیروهای نظامی در چیست

معاون آموزشی نیروی هوایی ارتش چنین اظهارداشت: عشق پرواز مسئله ای نیست که به دوران اخیر یا بعد انقلاب مرتبط باشد بلکه همواره وجود داشته است.

انگیزه ها بطور طبیعی بعداز انقلاب تغییر کرد. در زمان رژیم سابق بیشتر انگیزه های مادی وامکانات وسیع باعث گرایش بسمت این رشته می شد.پس از انقلاب شرایط بطور کلی تغییر کرد چراکه تمام نیروهای نظامی کشور خودرا سرباز ولایت می دانند.

تفکرات والگوهای ما تغییر کرد. امکانات مادی بسیارکمتر شده است اما استقبال از این رشته کم نشده است. اعتقادما براین است که مقام معظم رهبری نائب بر حق امام زمان(عج)هستند پس همگی در نیروهای نظامی خود را سرباز امام زمان (عج) می دانند.

از طرف دیگر اسطوره های ما بی بدیل اند.اسطوره های ما شهیدان زنده اند.برطبق گفته مقام معظم رهبری خلبانان کسانی هستند که یک تنه تا دل دشمن پیش رفتند. این حرف بزرگی است. خلبانان تا جائی می روند که از سوی هیچ نیرویی امکان پشتیبانی وجود ندارد. از همه چی دل می بری چرا که احتمال برگشت هم وجودندارد.

 عملیات بغداد؛ عملیاتی حیثیتی

در بخش گپ برنامه آقای طاهری، مجری، با امیر سرتیپ دوم خلبان منصور کاظمیان،خلبان دوم شهید دوران در عملیات بغداد، به صحبت نشستند. دراین گفت وگو آقای کاظمیان از عملیات بغداد و اهمیت آن برای ایران از نظر سیاسی، آشنایی با شهید دوران و نحوه ی اجرا و نتیجه عملیات بغداد سخن گفت.

عملیات بغداد به جهت ادعاهای صدام در ایمن جلوه دادن عراق برای برگزاری اجلاس سران غیر متعهدها از اهمیت ویژه ای برخوردار بود.

در این عملیات با وجود دفاع موشکی شدید در بغداد، پالایشگاه بغداد (به دلیل اینکه قابل انکار نباشد پالایشگاه در نظر گرفته شد) هدف قرار گرفت و در نهایت اجلاس سران به کشور دیگر منتقل شد.

به عبارتی با عملیات بغداد آبروی سیاسی صدام به زیر سوال رفت. در این عملیات خلبان عباس دوران به درجه شهادت نائل آمدند و منصور کاظمیان 8 سال و 2 ماه رادر اسارت رژیم بعث عراق گذراندند و خلبان اسکندری و باقری موفق می شوند بعداز اصابت قرار دادن هدف به پایگاه بازگردند. 
 

 درادامه گفت وگو آقای مقصودی از امیر مهرنیا درباره هدف وچگونگی عملیات اچ3 توضیح خواست.

اهمیت و چگونگی پیچیده ترین نبرد نیروی هوایی از لحاظ طراحی و اجرا

آقای مهر نیا با نقشه به توضیح چگونگی عملیات پرداخت: مسیر عملیات به صورت مستقیم (پایگاه همدان تا پایگاه اچ3 ،که در نزدیکی مرز عراق واردن قرار داشت)2 برابر برد هواپیمای اف4 بود یعنی اگر قرار بود هواپیمای اف4 مسیر را مستقیم طی کند به 2 بار سوختگیری نیاز داشت.

پایگاه همدان به دلیل هدف هایی که در بغداد دارد و نیز نوع هواپیما که قابلیت حمل مهمات زیاد را دارد، به عنوان ستون فقرات نیروی هوایی ما در مقابل عراق تعریف شده است.

بدلیل شلوغی های غرب کشور بعداز انقلاب و ادعاهای عراق در مورد مناطق کردنشین(حسن استفاده ای که عراق از این شلوغی ها کرد) ودر نهایت حمله عراق به کشور و بمباران 15 نقطه کشور، پاسخی برای این حمله طراحی واجرا شدکه 2 پایگاه عراق مورد هدف قرار گرفت.

در روز یک مهر برخلاف ادعاهای امریکا وکشورهای غربی مبنی بر ناتوانی ایران در حوزه هوایی،140 هواپیما عملیات کمان 99را انجام می دهند.

زمانیکه عراق پایگاه های خودرا زیر بمباران نیروی هوایی ایران دید اقدام به جابجایی هواپیماهای خود به دورترین وغیر قابل دسترس ترین پایگاه (3پایگاه در منطقه اچ 3) می کند.

در ادامه امیر براتپور چنین تکمیل کرد: توسط سرهنگ مهام که در آن زمان فرمانده پادگان ایرانشهر بودند پیام جابجایی هواپیماهای عراق به منطقه اچ3، به دست سرهنگ گلچین ،فرمانده وقت پایگاه همدان ،رسید.

این پیام، بدلیل شرایط خاص و مسافت موقعیت موردنظر، بلافاصله به تهران ابلاغ شد. درنهایت 3 مسیر تعیین و به شهیدفکوری، فرمانده وقت پایگاه تهران، ابلاغ شد و از این 3 مسیر یک مسیر قابل اجرا بود.

مسیر به این ترتیب برنامه ریزی شده بود که از پایگاه نوژه بلند می شدیم، برروی دریاچه ارومیه سوختگیری انجام می شد و پس از آن مرز شمالی عراق را طی می کردیم که در میانه راه از تانکرهای سوختی که براساس طرح های ریخته شده از سوریه بلند شده بود(هواپیمای747 از قبل به دلیل نواقص سوری وارد فرودگاه دمشق می شود و از تهران برای رفع اشکال تقاضای قطعه می کند و هواپیمای دیگری به بهانه آوردن قطعه وارد فرودگاه دمشق می شود که در نهایت با برنامه ریزی دقیق از دمشق بلند می شوند) مجددا سوختگیری می کردیم وپایگاه اچ3 را هدف قرار می دادیم و بازگشتیم.

4پایگاه ایران درگیر این عملیات بودند (پایگاه اصفهان، تهران، همدان وتبریز).

باوجود احتمال 80% از دادن هواپیماها، شهید فکوری ریسک انجام این عملیات را پذیرفتند.

تمام مسیر در ارتفاع پائین طی شد تا دریاچه ارومیه، در ارتفاعات مرز شمالی عراق بدلیل وجود برف احتمال حضور دیدبان یا نیرو وجود نداشت. تنها در شهر زاخو احتمال رصدشدن وجود داشت که برای آن نیز برنامه ریزی شده بود.

به این ترتیب که3 هواپیما پایگاه کرکوک را هدف قرار دهند تا دشمن مشغول عملیات انحرافی شود. ادامه مسیر را در نقاط کور رادارها ادامه دادیم. در مرز سوریه و عراق و ترکیه سوختگیری انجام شد (بدون هیچ صحبتی وفقط با اشاره وبصورت چشمی).

بعد از سوختگیری به سمت هدف حرکت کردیم و 3 پایگاه منطقه اچ 3 را با موفقیت بمباران کردیم.

5 ساعت عملیات ومسافتی بالغ بر 4000 کیلومتر، انهدام 48 فروند هواپیما و 2رادار و زیر سوال رفتن حیثیت عراق و ...را در برداشت.