دلالان بخاطر نهاد جمعی که دارند هیچگاه حرکت منفی ندارند و همه بصورت هماهنگ عمل میکنند، اما رقابت منفی را در بین کشاورزان ایجاد میکنند.
به گزارش گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»، برنامه این هفته ثریا به بحث کشاورزی اختصاص داشت که بطور خاص به بحث دلال ها در نظام توزیع و یکپارچه کردن اراضی پرداخت. دکتر محمد اسماعیل نیا، نائب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، دکتر روح الله ایزدخواه، کارشناس توسعه منطقه ای، بصورت حضوری و دکتر زین العابدین طهماسبی، عضو هیئت علمی دانشگاه و بازرس کل کشاورزی سازمان بازرسی کل کشور، بصورت تلفنی میهمانان این هفته ثریا بودند.
مقصودی، مجری برنامه، سوال ابتدایی خود را به چرایی غفلت صورت گرفته در بخش کشاورزی اختصاص داد.
«آب و خاک کم است پس نباید کشاورزی انجام گیرد» معنایی غیراز وابستگی غذایی دارد
اسماعیل نیا چنین پاسخ داد: اگر با کشاورزی اصولی برخورد شود 2-3 استان میتوانند نیاز داخل را تامین کنند و باقی استان ها صادرات داشته باشند. از لحاظ اقلیم و دانش بومی و کهن و هم چنین نیروی انسانی غنی هستیم اما بهره وری لازم را نداریم . بهره وری ناکافی از عدم نگاه درست به بخش کشاورزی و مدیریت ناشایست، عدم بهره وری از ظرفیت نظام نشات میگیرد.
بسیاری معتقدند که ایران برای کشاورزی مناسب نیست و آب و خاک در این کشور اندک است بنابراین نباید کشاورزی صورت گیرد بلکه باید واردات محصولات انجام پذیرد. کشور هایی را سراغ دارم که سرانه آب آنها از نصف سرانه کشور ما کمتر است ولی پرقدرت تر از ما محصول برداشت میکنند چرا که آنها در بخش کشاورزی تلاش بسیاری کردند و ما متاسفانه سهل انگاری کرده ایم.
چه اتفاقی افتاده است که نظام توزیع همانند گیوتینی بر گردن نظام تولید فرود می آید؟ سوال بعدی مجری چنین مطرح شد.
چرا حذف دلالان به اجرا نمیرسد؟ حذف دلالان کار دشواری است؟
نائب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس اظهار داشت: لازمه ی امنیت غذایی کمی و کیفی، کشاورزی اقتصادی است. زمانیکه بهره وری ارتقا پیدا کند کشاورزی ما اقتصادی خواهد شد و در نهایت لازمه ی ارتقای بهره وری درک درست کشاورزی و مدیریت شایسته و تخصیص نقدینگی لازم است.
الگوی کشت و صنایع تبدیل باید درست اجرا شود به این معنا که محصول کشاورز قرار است در کجا به مصرف برسد (که مصرف یکی در بحث صادرات ویکی در داخل میباشد). کشاورز زمانی به کار خود ادامه میدهد که درآمد مستمر و پایدار داشته باشد. درآمد مستمر با کاهش هزینه تولید و از بین بردن دلالان اتفاق می افتد. حذف دلالان قابل اجراست با توجه به اینکه ما برنامه داریم و فقط کار اجرایی آن باقی مانده است.
پولی که به جیب دلالان میرود باید منطقی شود. وظیفه اتحادیه تعاون روستائی در بحث تجاری این است که به داد کشاورز برسد اما در اکثر روستاها این اتحادیه ها ورشکسته شده اند! این اتحادیه ها باید دگرگون شوند.
در ادامه مستندی از داستان خیار از تولید به مصرف و تغییرات قیمتی آن پخش شد. در این مستند از قطع ارتباط تولیدکننده و مصرف کننده در نظام توزیع صحبت شد. در نظام توزیع دنیای با هم بودن نیست بلکه دنیای "من" حاکم شده است. تعاونی های موجود در کشور براساس فرهنگ انگلیسی کار میکنند نه فرهنگ ایرانی!
امروز بی قاعده ترین بازار میوه وتره بار دنیا میدان تره بار تهران است
درادامه گفت وگو از ایزد خواه نیز درباره ی نظام توزیع در کشور سوال شد که وی چنین پاسخ داد: مسئله دلالی در کشاورزی که کشور ما به آن دچار است یک نظام ارباب – رعیتی نوین میباشد. دلالی یک مسئله و سرطان ساختاریست که متاسفانه در دو دهه ی اخیر مورد توجه دولت ها نبوده است.
در جنوب کرمان با فرماندار شهری صحبت داشتم. فرماندار اظهار داشت زمانیکه برداشت میوه صورت گرفت و به ترمینال میوه برای ارسال به بازار مصرف منتقل شد به یکباره کامیون داران قیمت حمل بار را 3 برابر کنند. در نهایت تا شب کشاورزان زیر بار این افزایش قیمت نرفتند و با کمک نیروی انتظامی کشاورزان را متفرق کردیم.
زمانیکه دو طرف تبانی انجام میدهند اگر بهترین سرمایه دار دنیا هم باشد مجرم شناخته میشود و در ایران بجای اینکه کامیون داران را به جرم تبانی بازداشت و محکوم کنید، کشاورزان را محکوم میکنند. ما دچار نوعی بیماری فکری هستیم که دلالی را نمی بینیم.
«کشاورزان ما اغلب بی سوادند و فرهنگ همکاری ندارند»؛ توجیهی برای وجود دلالان
ایزد خواه در ادامه افزود: مسئولین ما اغلب در پاسخ به مسئله دلالی چنین اظهار میکنند که عمده کشاورزان ما بی سواد هستند و فرهنگ همکاری ندارند. دلالی مسئله ایست که به سواد کشاورز مرتبط نیست. در کجای دنیا کشاورز دکترا و فوق دکترا دارد؟ برخی مشکل کشاورز ی را به کمبود آب ربط میدهند که بنده این مطلب را رد میکنم. استانی در کشور ما وجوددارد که 65% آب های روان وشیرین آن بعلت عبور از گنبدهای نمکی شور میشود و با این دلیل که، دانش جلوگیری آن را نداریم، مسئله را توجیه میکردند. به نظر بنده مشکل اصلی کشاورزی کشور نه مشکل اقلیم است و نه مسئله سواد کشاورزان بلکه مسئله ریشه ای به ساختار حاکم بر میگردد.
درادامه اسماعیل نیا افزود: شبکه تعاون روستایی به درستی به وظیفه خود عمل نمیکند چرا که حمایت نمی شوند و کم کم از میدان خارج شدند و یا تغییر وظایف داده اند! تعاون روستایی ما استعدادی دارد که اگر مدیریت شود میتواند سرنوشت ساز باشد.
وزارت دلالی کجاست؟ چرا دلالان با هم هماهنگ هستند؟
در تکمیل گفته های ایشان آقای ایزد خواه چنین گفتند: در بسیاری از روستاها تعاونی وجود ندارد و از طرف دیگر تعاونی های رایج کشور بصورت خدماتی عمل میکردند یعنی در جهت تامین نفت، گاز و مواد غذایی متفاوت و... اقدام میکردند. دولت های ما یاد گرفته اند که چطور کمیته امدادی عمل کنند بطور مثال سالی که در فردوس سرما محصولات انار را از بین برده بود بجای تکثیر ژن درخت هایی که مقاوم بودند کمک بلاعوض کردند. چرا دولت ها فقط قصد مدیریت با پول را دارند؟ این سیاست در دنیا ورشکست شده است.
در بین دلالان بخاطر نهاد جمعی که دارند هیچگاه حرکت منفی صورت نمیگیرد و همه بصورت هماهنگ عمل مینمایند اما رقابت منفی را در بین کشاورزان ایجاد میکنند. نهاد تولید در بخش کشاورزی کیست؟ درحالیکه در آلمان هر کشاورز به طور متوسط عضو 120 تعاونی است. بعبارتی کشاورز از لحاظ کود ، ماشین آلات،متخصص و...دغدغه ای ندارد وتنها بر مزرعه خود مدیریت میکند. از نیروهای تحصیل کرده در تعاونی ها در زمینه بازرگانی وصادرات استفاده شود.
ما عادت کرده ایم که وقتی مسئله به بحران تبدیل شد با خرید تضمینی، بصورت برخورد قانونی و... به حل آن بپردازیم. در نهایت ما روستا را بعنوان یک مجموعه اقتصادی و اجتماعی مستقل درک نکردیم و نهاد مدیریت مردمی در روستا در طی 100 سال از بین رفته است.
در حل مشکلات کشاورزی فقط لکه گیری می کنیم
اسماعیل نیا اظهار داشت: خرید تضمینی تعریفی خاص دارد که با خرید توافقی فرق دارد. خرید تضمینی خریدی است که طبق قانون انجام میگیرد و دولت کفی را تعیین میکند تا از سقوط کشاورز جلوگیری شود. خرید توافقی، توافقی است بین تعاون روستایی با کشاورز.
تبانی هایی که به آن اشاره شد صورت میگیرد و باید شکسته شود. همانطور که در سال 85 با عقد قرارداد بین کشاورزان گوجه و صنایع تبدیلی، از تبانی صنایع برای کاهش قیمت در زمان برداشت محصول جلوگیری کردیم. پس این امر با مدیریت قابل اجراست. تا زمانیکه در کشور به زنجیرهای تولید بطور صحیح نگاه نشود اتفاقی نخواهد افتاد. باید تولید و تبدیل و صنایع بازرگانی را در قالبی بهم متصل کنیم.
وی درادامه افزود: اینکه مدیریت روستا و زنجیرهای تولید باید خود جوش باشد را قبول دارم. مشکل ما در این است که جایگاه ها را لوس کرده ایم. بعبارتی جایگاه تعاونی ها با قوانین قدرتمند و اختیارات وسیع لوس شده است و بخاطر همین مسئله بسیاری از مهندسین کشاورزی ما حاضر نیستند مدیریت این تعاونی ها را بر عهده بگیرند. باید جایگاه این تعاونی ها اصلاح شود.
درادامه گفت وگوی تلفنی با زین العابدین طهماسبی، بازرس کل کشاورزی سازمان بازرسی کل کشور، انجام شد. در این گفت وگو طهماسبی تاکید داشت که با وجود طرح مسئله و راهکارها، برای قانونی و عملیاتی کردن آن اقدامی صورت نمیگیرد و باید مدیریت، هدایت و برنامه ریزی بخش کشاورزی بر عهده خود کشاورز قرار گیرد.
اصلاحات اراضی ایران را برای واردات مواد غذایی آماده کرد
درادامه به بحث یکپارچه سازی اراضی پرداخته شد و ایزد خواه درباره ی اجرایی نشدن این طرح چنین اظهار داشت: ایران علی رغم تصوری که برخی دارند از لحاظ آب و خاک کشور ضعیفی نیست. ما برابر زمین کشت شده و مورد استفاده، زمین مستعد برای کشت داریم که کشت نمیشود. زمین بخش فیزیکی ماجراست، کشاورز بر زمین سوار است و هر دو را با هم مدل کرد. احیای اراضی فقط بخش پیمانکاری قضیه نیست. باید نظام بهره وری جمعی هم ایجاد شود.
وقتی میخواهیم زمینی را در روستایی با 100 خانوار احیا کنیم، نمیشود با تک تک خانوارها صحبت کرد در نتیجه به نهاد جمعی بهره وری نیاز است. همزمان از ابتدا مردم بر کار نظارت داشته باشند. باید الگوی کشت هم تعریف شود. این کار صرفا با مدیریت دولت و بودجه دولت و ... قابل اجرا نیست. باید اجازه دهیم 20% سرمایه دار سرمایه گذاری کند و80% مردم زمین خود را بگذارند تا این حرکت انجام شود.
در این روش میزان هکتار زمین فرد محاسبه میشود و بعد از مهندسی و کارهای مربوطه همان مبزان به فرد باز گردانده میشود. زه کشی، جاده، رفت و آمد آسان وبهره وری بالا و... از مزیت های این طرح است.
در ادامه این بحث اسماعیل نیا با تاکید بر انجام یکپارچه سازی افزود: یکی از دلایل روند کند در این زمینه بحث مدیریت است. کشاورزان نگران این نباشند که زمین را از دست میدهند بلکه تمام زمینها نقشه برداری و کد گذاری میشود یعنی مالکیت زمین حفظ میگردد.