فاجعه جمعیتی ایران به زبان آمار/ نصف شدن تعداد ایرانی‌ها تا پایان قرن کنونی

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ بر اساس جدیدترین یافته مرکز آمار ایران از هفتمین سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت ایران اسلامی به 75 میلیون و 149 هزار و 669 نفر و نرخ رشد میانگین 5 ساله 90-85 به 1.29درصد رسیده؛ آماری که در میانگین 10 ساله 85-75 ، رقم 1.62 را از آن خود کرده بود.

کاهش نرخ رشد جمعیت و نیز کاهش بعد خانوار از 4.03 نفر سال 85 به 3.55 نفر در سال 90 زنگ خطری برای آینده کشور در زمینه رشد و توسعه اقتصادی به شمار می رود، بویژه در مورد کشوری که قرار است بر اساس چشم انداز 20 ساله در افق 1404 شمسی قدرت اول منطقه از نظر اقتصادی و علمی و الهام بخش برای جهان اسلام باشد و سالانه حداقل هشت درصد رشد اقتصادی داشته باشد.

از سوی دیگر، مدیرکل دفتر آمار اطلاعاتی جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور نیز با اشاره به اینکه سرعت و شتاب کاهش جمعیت ایران در مقایسه با کشورهای دیگر بیشتر است، بر مسئله کاهش جمعیت جوان تایید کرده و گفته است: بازنگری سیاست های جمعیتی در کمیسیون های مجلس پیگیری و بررسی می شود.

علی اکبر محزون در این باره می گوید: آمار سازمان ثبت احوال در خصوص رشد جمعیت و تعداد افراد با آمار مرکز آمار یکی است و هر دو نشان از کاهش آمار جمعیت دارد، بنابراین چنانچه روند کاهش ادامه پیدا کند و با سیاست های بموقع نتوانیم مانع از پیش روی آن شویم طی سال های آینده با رشد منفی جمعیت روبرو خواهیم شد.

مدیرکل دفتر آمار اطلاعاتی جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور تاکید کرده بود: بر همین اساس طی سال های آینده به سمت جمعیت سالمندی می رویم؛ به طوری که عنوان شده تا سال 1410 با پنجره جمعیتی که همان جمعیت سالمند است مواجه می شویم؛ به همین دلیل بهتر است از همین حالا برای 20 سال آینده برنامه ریزی و سیاستگذاری مناسبی انجام شود.

به این ترتیب به نظر می رسد افزایش جمعیت پیر در کشور کاملاً جدی است و بنا بر آمارها ایران در حال حاضر جزو 10 کشوری است که بسرعت به سمت کهنسالی در حال حرکت است؛ کشور ما از نظر تعداد افرادی که به سن پیری می رسند، در جایگاه ششم جهان قرار دارد.
 

به این ترتیب اگر اوضاع به همین منوال باقی بماند، ایران در 20 سال آینده وارد فاز اول سالمندی جمعیتی خواهد شد و در 10سال آتی نیز فاز دوم سالمندی را تجربه خواهد کرد.

ایران سریع‌ترین نرخ کاهش جمعیت تاریخ بشر را دارد 

نرخ افت باروری و کاهش جمعیت در کشورمان در جهان بی‌سابقه است. در حال حاضر نرخ باروری کشور به ازای هر زن 1.7 است یعنی به‌طور متوسط هر زن در طول زندگی‌اش کمتر از دو فرزند به دنیا می‌آورد. آمارها نشان می‌دهد که میانگین نرخ ثبت ولادت در کشور 18.5در هزار و میانگین نرخ ثبت فوت 5.6 در هزار است.

آمارهای جمعیتی به تفکیک استان هم در جای خودش قابل تامل است. استان سیستان‌وبلوچستان با نرخ ثبت ولادت 32.5در هزار، بالاترین نرخ ثبت ولادت در کشور را داراست و استان‌های هرمزگان با نرخ ثبت ولادت 23.5 در هزار و گلستان با نرخ ثبت ولادت 22.5 در هزار بعد از استان سیستان‌وبلوچستان بیشترین نرخ ثبت ولادت در کشور را به‌ خود اختصاص داده‌اند.
 

کمترین نرخ ثبت ولادت کشور مربوط به استان گیلان با نرخ 12.9در هزار است و استان‌های مازندران با نرخ 14.3و استان مرکزی با 14.3در هزار دیگر استان‌هایی هستند که نرخ ثبت ولادت پایینی دارند.

کارشناسان جمعیت‌ شناسی تا ‌کنون در زمینه کاهش سریع جمعیت کشور هشدار داده‌اند، اما آمار و ارقام منتشر شده نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی عملی برای کنترل کاهش جمعیت کشور انجام نشده است. کاهش نرخ باروری در کشور به‌گونه‌ای است که هم‌اکنون بیشترین نرخ کاهش جمعیت در منطقه مربوط به ایران است و اعلام شده که ایران سریع‌ترین افت نرخ باروری در تاریخ بشر را دارد.

گزارش مؤسسه اینترپرایز آمریکا نشان می‌دهد که باروری در ایران به شکل حیرت‌آوری در طول 30سال گذشته 70درصد کاهش داشته است و یکی از سریع‌ترین افت باروری‌هایی که تا‌ کنون در تاریخ بشر ثبت شده متعلق به ایران است.

در سال 80 نرخ باروری در کشور به دو تولد به ازای هر زن رسید که این میزان تولد توان لازم برای جایگزینی جمعیت را نداشت، بنابراین نرخ رشد جمعیت با کاهش روبرو شد. گزارش سازمان ملل در سال 2012 نسبت به کاهش جمعیت ایران هشدار داده و اعلام کرده بود که در این شرایط ممکن است تا پایان قرن کنونی جمعیت ایران به 50 درصد کاهش پیدا کند.

نتایج سرشماری سال 90 نخستین خبرهای کاهش رشد جمعیت را در‌برداشت. این‌ آمارها نشان می‌داد رشد جمعیت کشور 1.29 است، در حالی ‌که در سال 85 این عدد 1.6 بود؛‌ به تعبیری رشد جمعیت کشور در طول یک بازه زمانی پنج ساله بیش از سه دهم درصد کاهش پیدا کرده است و این نشان می‌‌دهد که رشد جمعیت با کاهش شدیدی روبرو شده است. همین نکته عکس‌العمل دستگاه‌های دولتی را به‌دنبال داشت. با این آهنگ رشد، حداکثر جمعیت ایران در سال 1415 به 85میلیون نفر می‌رسد و بعد از آن شاهد کاهش جمعیت خواهیم بود.

کاهش رشد جمعیت باعث کاهش نیروی کار می‌شود که از مشکلات رشد اقتصادی به شمار می‌آید و اگر کشورهای در حال توسعه به آن توجه نکنند و رشد جمعیت خود را از دست بدهند نخواهند توانست به رشد اقتصادی ادامه دهند. کشورهای توسعه‌یافته قسمت اعظم کسری جمعیت و نیروی کار مورد نیاز جهت رشد اقتصادی را از طریق مهاجرت‌پذیری جبران می‌کنند اما کشورهای در حال توسعه به‌علت جاذبه‌های کمتر جهت جذب مهاجر، باید به نیروی کار داخلی خود متکی باشند و لذا نرخ نزولی رشد جمعیت خطر بزرگی برای آنها خواهد داشت.