کلید رضایت شهروندان تهرانی در دست ارابه‌های آهنی

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ صحنه اتوبوس های در حال انفجار از مسافر چیزی نیست که هر روز چند بار آن را نبینیم. مردمی که آویزان اتوبوس می شوند و درهایی که به زور بسته می شوند تا این مسافرها را در ساعت شلوغ به مقصدهایشان برسانند.

کمبود ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی به‌ویژه ناوگان اتوبوسرانی بزرگ‌ترین مشکل تهرانی‌ها در استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی است.

در حالی که مشکلات معتنابه حمل و نقل اتوبوسی صرفاً مختص تهران نیست و بیشتر کلانشهرهای کشور با کمبودها و مشکلات در سیستم حمل و نقل عمومی مواجهند، مسولان و متولیان امور ترافیک همچنان شهروندان را به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به جای خودروی شخصی دعوت می‌کنند و این در حالی است که کارشناسان حمل و نقل و ترافیک معتقدند تا زمان تحقق نیافتن بسترهای لازم از جمله توسعه و افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی نمی‌توان از شهروندان انتظار استفاده نکردن از خودروی شخصی را داشت.

در این زمینه، مسئولان شهری می گویند که سهم حمل و نقل عمومی در تهران حداقل 50 درصد است، در حالی که سطح زیرساخت هایی که در اختیار این بخش قرار گرفته، تنها 22 درصد برآورد شده است.

در مقابل آن، سهم حمل و نقل شخصی در تهران حداکثر 50 درصد است، در صورتی که سطح زیرساخت های در اختیار این بخش 78 درصد!

با وجود وضوح این مشکل حمل و نقلی در تهران، طی دو سال گذشته، دولت به تعهدات خود درخصوص واگذاری سالانه حداقل هزار دستگاه اتوبوس جدید به ناوگان اتوبوسرانی شهر تهران عمل نکرده و حتی سهم 82.5 درصدی خود را در خرید اتوبوس‌های دو کابین جدید از سوی شهرداری تهران پرداخت نکرده است.

پیمان سنندجی، مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی شهر تهران در این باره می‌گوید: «عمر متوسط ناوگان اتوبوسرانی تهران از چهار سال به شش سال افزایش یافته که امید است هرچه سریع‌تر نسبت به‌واگذاری اتوبوس‌های جدید اقدام شود. بنا بر مصوبه دولت، عمر فرسودگی اتوبوس‌ها هشت سال است که بر این اساس 1250 اتوبوس فرسوده در شهر تهران وجود دارد و با مشکلات زیادی برای نوسازی ناوگان مواجه هستیم.»

برابر قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی دولت موظف به‌واگذاری سالانه حداقل 1000 دستگاه اتوبوس به مدیریت شهری است؛ همچنین در صورت خرید اتوبوس‌های مدرن از سوی شهرداری تهران قانونگذار دولت را موظف به پرداخت سهم 82.5 درصدی کرده است، اما آنچه در دو سال اخیر اتفاق افتاده این است که راه اتوبوس‌های دولتی به تهران همچنان از سوی مسئولان بسته مانده است.

فعالیت 17 هزار تاکسی فرسوده، 1250 دستگاه اتوبوس فرسوده و همچنین کمبود ناوگان مترو این روزها به بزرگ‌ترین دغدغه تهرانی‌ها تبدیل شده؛ دغدغه‌ای که در پیام‌های فصل بهار شهروندان با سامانه 1888 مدیریت شهری بیشترین آمار تماس‌ها را به خود اختصاص داده است.

بر اساس گزارشی که از تماس‌های مردم با این سامانه طی سه ماه نخست سال‌جاری منتشر شده، شرکت واحد اتوبوسرانی با 823 پیام، پیشتاز پیام‌های مردمی در فصل بهار بوده است.

این در حالی است که کمبود اتوبوس یکی از مهم‌ترین مشکلات مردم است که افزایش آن را به عنوان یک مطالبه همگانی درخواست داشته‌اند؛ به‌گونه‌ای که این موضوع، ضرورت تامین آرامش و رفاه شهروندان در بهره‌برداری کامل از ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی را بیش از پیش تاکید می‌کند. 

صدای مردم هم در آمد!

افزایش تعداد اتوبوس‌های خطوط شرکت واحد اتوبوسرانی، بیشترین فراوانی پیام‌های شهروندان تهرانی در حوزه حمل و نقل شهری طی تماس با سامانه مدیریت شهری (137) در سال گذشته بوده که به این ترتیب کمبود اتوبوس مهم‌ترین دغدغه حمل و نقلی تهرانی‌ها است.

بر اساس گزارش آماری سامانه مدیریت شهری، هزاران نفر از شهروندان تهرانی طی سال گذشته از طریق تماس با شماره تلفن 137 خواستار افزایش تعداد اتوبوس‌های شرکت واحد در خطوط مختلف شده‌اند.

بر اساس این گزارش، درخواست‌های مردم در دو حوزه اتوبوسرانی و مترو بیشترین آمار تماس را به خود اختصاص داده که ضرورت تأمین آرامش و رفاه شهروندان به منظور بهره‌برداری کامل از ظرفیت ناوگان حمل و نقل عمومی را خاطرنشان می‌کند.

این گزارش حاکی است ده‌ها پیام شهروندی مبنی بر درخواست احداث خط اتوبوس‌های تندرو (BRT) نیز در این گزارش به چشم می‌خورد که حکایت از لزوم گسترش این خطوط برای افزایش سرعت و سهولت در جابه‌جایی روزانه شهروندان دارد.

در این ارتباط معاون حمل و نقل و ترافیک شهردار تهران، شهروندمداری را رمز موفقیت تمام اقدامات و پروژه‌های شهری در پایتخت دانست و گفت: از آن جا که مرکز 137 در واقع درگاه ورودی و پل ارتباطی مدیریت شهری با شهروندان به شمار می‌آید، رسیدگی و پی‌گیری این پیام‌ها مهم‌ترین وظیفه مسئولان شهری است.

بی آرتی، سلطان اتوبوس های پایتخت!

سامانه اتوبوس تندرو تهرانکه با نام بی‌آرتی (مخفف عبارت انگلیسی bus rapid transit) هم شناخته می‌شود، نخستین سامانه اتوبوس از این دست در کشورمان است. اولین خط این سامانه که حدفاصل چهارراه تهران پارس در شرق تهران تا میدان آزادی در غرب تهران می‌باشد در مرداد ماه سال 1386 راه اندازی گردیده و سپس به تدریج کامل شد.

بعد از بحث و بررسی های بسیار بین شهرداری، دولت، شورای شهر و حتی نیروی انتظامی، سامانه اتوبوس تندرو که در ابتدای کار «بی‌آرتی» خوانده می‌شد در خط ویژه دو طرفه‌ای که به وسیله نرده از خیابان اصلی جدا گشته بود و در وسط خیابان آزادی تا میدان انقلاب و از آنجا تا میدان فردوسی و بعد تا میدان امام حسین و بعد از آن تا چهارراه تهرانپارس در 26 ایستگاه ایجاد شده بود آغاز به کار نمود.

طرفدارانBRT دلایل زیادی را برای استفاده از این سیستم مطرح می کنند. آنهامعتقدند استفاده از خط ویژه اتوبوس که در سیستمBRT متداول است، یکی از بزرگترین حسن های این سیستم است. آنها می گویندکه استفاده از خطوط ویژه به اتوبوس ها اجازه می دهد که در فضایی ایمن رفت و آمد کنند و نگران تصادف نباشند زیرا رانندگان اتوبوس ها در اغلب کشورهای دنیا جزو زبده ترین رانندگان هستند.

یکی دیگر از دلایل آنها قابلیتBRT برای استفاده از راه های عادی و موجود است. البته مخالفانBRT هم به این نکته اشاره می کنند اما به عنوان نقطه ضعف. آنها معتقدند اتوبوس های سیستم BRT تنها زمانی بهترین بازدهی را دارند که در خطوط ویژه از آنها استفاده شود و زمانی که در راه های عادی به کار گرفته می شوند، همان اتلاف وقت اتوبوس های عادی را دارند.

در هر حال، اتوبوس های بی آر تی به سرعت جای خود را در بین مردم باز کرد و این طرح سبب شد تا بسیاری از مسافران اتوبوس، رضایت بیشتری از سیستم حمل و نقل عمومی پیدا کنند و خیلی ها هم به جمع این طرفداران اضافه شود.

هنوز 4 هزار اتوبوس کم داریم

در حالی که اقدامات و پیگیری های شهرداری در زمینه توسعه حمل و نقل عمومی ادامه دارد، آمارها می گویند که همچنان تهران 4 هزار اتوبوس کم دارد.

کل خطوط اتوبوسرانی تهران به طول 2 هزار و 908 کیلومتر و با چهار هزار و 131 ایستگاه سهم قابل توجهی در سفرهای شهری دارد چنانچه سالانه حدود 1. 3میلیارد جا به جایی مسافر توسط اتوبوسرانی صورت می‌گیرد.

بر طبق همین آمار، تهران باید 11 هزار دستگاه اتوبوس داشته باشد در جالی که تنها 7 هزار اتوبوس در تهران وجود دارد.

4 هزار اتوبوسی که کمبودشان به شدت به چشم می آید.

برای رفع مشکل اتوبوس چه کرده ایم؟

معاون شهردار تهران، از اقدامات شهرداری در حوزه حمل و نقل شهری می گوید و شرح می دهد که اولویت‌دهی به خطوط ویژه و پر تراکم، توسعه حمل و نقل پاک از طریق مشارکت بخش خصوصی در توسعه دوچرخه‌سواری، ایجاد پیاده‌راه‌ها و محدودیت تردد خودروها، از جمله برنامه‌های اصلی این حوزه در سال جدید است.

مهندس تشکری هاشمی پیاده‌سازی الگوی شبکه یکپارچه حمل و نقل عمومی در قالب مدل حلقوی و شعاعی را مورد تأکید قرار می دهد و تصریح می کند: این طرح امکان دسترسی شهروندان به نخستین ایستگاه حمل و نقل عمومی را با یک شعاع 350 متری امکان‌پذیر می‌نماید و به موجب آن دسترسی‌ها در محدوده مرکزی شهر به صورت ماتریسی و شطرنجی طراحی شده است.

سیدجعفر تشکری‌هاشمی، معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهردار تهران در این باره  می‌گوید: «طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده باید سالانه هزار دستگاه اتوبوس در ناوگان اتوبوسرانی پایتخت مستهلک شود که باید اتوبوس‌های جدید جایگزین این تعداد شود. این در حالی است که متاسفانه از محل اعتبارات و سهمیه امسال حتی یک دستگاه اتوبوس جدید از سوی دولت تحویل داده نشده است.»

معاون شهردار تهران تاکید می‌کند: «در چنین شرایطی، شهرداری تهران تمام تلاش خود را می‌کند تا به‌رغم عدم پرداخت یارانه بلیت از سوی دولت، مجموعه اتوبوسرانی سرپا بماند و خدمات‌رسانی به شهروندان با وقفه و خلل مواجه نشود اما در هر صورت عدم تحقق اعتبارات مصوب و همچنین عدم واگذاری اتوبوس‌های جدید از سوی دولت مشکلات زیادی را برای این مجموعه ایجاد کرده است.»

او همچنین ابراز امیدواری می‌کند که برای جلوگیری از حاد‌تر شدن وضعیت ترافیک و خدمات‌رسانی مناسب ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی به شهروندان، حمایت‌های جدی و عملی از سوی دولت صورت گیرد و اعتبارات مصوب و قانونی هرچه سریع‌تر محقق شود.

مدیران شهری، از اهتمام ویژه ی شهرداری نسبت به توسعه ی حمل و نقل عمومی حرف می زنند و آن را یکی از بزرگترین مصداق های تحقق دموکراسی شهری می دانند. باید دید این وعده ها و شعارها چه زمان و به چه نحو محقق شده و رضایت مردم، که ولی نعمتان کشور هستند چه زمانی تامین خواهد شد.