8 دور مذاکره با 1+5 چه نتایجی را در بر داشت؟

گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو»، با توجه به دور جدید مذاکرات ایران و گروه 1+5 که از امروز  در ژنو آغاز می شود بخشی از اهم مذاکرات پیشین را بازخوانی کردیم تا روند این مذاکرات و خط سیر آن مشخص شود. 

ژنو 3

اولین دور مذاکرات هسته ای جمهوری اسلامی ایران با کشور های 1+5 در دوره تصدی گری سعید جلیلی به سال 89 و اجلاس ژنو 3 باز میگردد.

پس از انجام مذاکرات جلیلی در پاسخ به این سوال که چرا احمدی نژاد دست از غنی سازی بر نمی دارد، با استناد به یک روزنامه انگلیسی زبان اظهار داشت : 262 نماینده ایران طی نامه ای به دولت خواستار ادامه فعالیت های هسته ای و عدم تعلیق آن شدند.

همچنین هنگامی که در جریان مذاکرات، نماینده 1+5 خطاب به دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان عنوان کرد ما چگونه افکار عمومی خودمان را درباره وجود 3500 کیلوگرم اورانیوم 5/3 درصد و مقداری اورانیوم 20 درصد در ایران توجیه و مجاب کنیم؟، دکتر جلیلی پاسخ داد: غنی‌سازی که جزء حقوق ما و حقوق همه ملت‌هاست و نیازی به توضیح به جایی ندارد.

اما شما به ما بگویید ما چطور باید جواب افکار عمومی دنیا را به‌خاطر وجود 240 کلاهک هسته‌ای در اروپا بدهیم؟! و اصولاً اروپا در سیاست‌های دفاعی خود چه نیازی به سلاح هسته‌ای دارد؟! در پایان این دور از مذاکرات دکتر جلیلی در مورد تعیین مکان بعدی جهت انجام مذاکرات با کشور های 1+5 به توافق نرسید و گفت که ابتدا باید نتیجه مذاکرات مشخش شود. ما برای مذاکره ، مذاکره نمی کنیم. 

استانبول

غرب در این دور از مذاکرات اعلام کرد که جزئیات بیشتری از پیشنهاداتشان را در اختیار ایران گذاشت .

البته در بیانیه اتحادیه اروپا نیز توضیح بیشتری داده نشده که منظور از «جزئیات بیشتر پیشنهادات 1+5» چیست و شامل چه مواردی بوده است. مایکل مان سخنگوی اشتون تنها در بیانیه خود افزوده است که در استانبول کارشناسان شش کشور به ریاست استفان کلمنت، کارشناس هسته‌ای جزییات بیشتری از «پیشنهاد اعتمادساز تجدیدنظر شده» که در آلماتی روی میز گذاشتند را به ایران ارائه دادند.در مجموع دوطرف این دور از مذاکرات را نیز مفید ارزیابی کردند.

 استانبول 2

غربی ها در این مذاکرات اصرار داشتند تا محور های بحث بر اساس توافقاتی باشد که چند روز پیش از مذاکرات با سران 8 کشور صنعتی در واشنگتن داشتند.

تیم آمریکایی پس از مواجه شدن با رد درخواستشان مبنی بر ارائه یک پاکت به تیم ایرانی ابراز ناراحتی کرده و حاضر به تحویل آن به میزبان جلسه (ترکیه) نشدند.همچنین یکی از مهمترین ارکان این دور از مذاکرات فتوای مقام معظم رهبری درباره حرام بودن سلاح های هسته ای بود.

بغداد

سعید جلیلی پس از سه دور مذاکره در بغداد این مذاکرات را در عین نا تمام ماندن شفاف ارزیابی کرد. این دور از مذاکرات حول محور های هسته ای و غیر هسته ای صورت گرفت . نمایندگان جمهوری اسلامی بر پیگیری بسته پیشنهادی خود که سه سال پیش ارائه شده بود مصر بودند.همچنین جلیل اظهار داشت : ما معتقدیم که دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌یی حق تمام اعضای ان‌پی‌تی است و شعار ما "انرژی صلح‌آمیز هسته‌یی برای همه، سلاح هسته‌یی برای هیچ‌کس" است. 

مسکو

«مایکلمان»، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد: در این نشست، برای نخستین بار، دو طرف درباره محتوای پیشنهادهای یکدیگر بحث و تبادل نظر کرده‌اند.در این دور از مذاکرات غربی ها غنی سازی را مشروط به اجرای فتوای رهبر انقلاب مقبول دانستند و جلیلی نیز این را پذیرفت. همچنین توافق شد که از تحریم ها در صورت همکاری ایران با آژانس کاسته شود. این احتمال نیز وجود داشت که ایران غنی سازی را تا 20 درصد محدود کند. 

آلماتی

در مذاکرات آلماتی آنطور که منابع غربی گفته اند از اصطلاح کاهش آمادگی فردو استفاده شده و معنای آن این است که فعالیت غنی سازی در فردو به طور محدود (6 ماهه) تعلیق شود و در عوض گروه 1+5 از جمله امریکا تحریم هایی در حوزه پتروشیمی و طلا را علیه ایران تعلیق نماید. جلیلی با مثبت ارزیابی کردن این مذاکرات گفت : برخی نکاتی که در این پاسخ مطرح شده نسبت به آنچه در قبل مطرح می‌شد واقع‌ بینانه ‌تر بود .

آلماتی 2

برخی از اصلی ترین مباحث مطرح شده از سوی ایران در آلماتی 2 به این شرح است :

 - موضع ایران روشن است؛ یا چیز بیشتری بدهید یا چیز کمتری بخواهید.

- ایران می‌خواهد بداند انتهای مسیر به کجا خواهد رسید. بدترین حالت این است که پس از طی یک مسیر طولانی تازه متوجه شویم سر خانه اول هستیم.

- در حالی که یک چارچوب جامع برای مذاکرات توافق نشده، برداشتن گام اول غیر‌ممکن نیست اما اقدامات متقابل در گام اول ضرورتا حداقلی خواهد بود.

اگر غرب خواهان آن است که به نگرانی‌های فوری‌ اش پاسخ داده شود، باید به نگرانی‌های فوری ایران پاسخ دهد. این قدم اول برای تحقق اصل توازن مذاکراتی است. مذاکرات آلماتی- 2 بسیار سرنوشت‌ساز بوده است و به عقیده من مسیر آینده مذاکرات میان ایران و گروه 1+5 درباره مساله هسته‌ای را- که به نظر نمی‌رسد چندان هم طولانی باشد- ریل‌گذاری خواهد کرد.

نیویورک

این دور از مذاکرات که برای اولین بار در سطح وزرای خارجه بر گزار می شد در حالی صورت گرفت که سرپرستی هیئت  مذاکره کننده ایرانی  را محمد جواد ظریف بر عهده داشت .

پس از این جلسه ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا، گفت که لحن مقامات ایرانی تغییر زیادی کرده است و این جلسه "شروع خوبی" بود اما به گفته او "هنوز خیلی زود است که آن را یک پیشرفت بزرگ بخوانیم".

جان کری، وزیر امور خارجه امریکا در 26 سپتامبر و پس از دیدار ایران و 6 قدرت جهانی در نیویورک بر سر برنامه انرژی هسته‌ای تهران گفت اگر «رویه شفافی» در رابطه با مساله هسته‌ای ایران وجود داشته باشد واشنگتن می‌تواند لغو تحریم‌های تهران را ظرف چند ماه آغاز کند.