گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»، سرطان این روزها به یک کابوس تبدیل شده است. بیماری هولناکی که این روزها شیوعش خیلی ها را نگران کرده است. طبق نظر کارشناسان، یکی از عواملی که احتمال ابتلا به این مرض را بالا می برد، آلودگی هواست؛ آلودگی هوایی که در کلانشهرهای کشورمان به یک پدیده ی عادی تبدیل شده است!
با دکتر عبدالله فضعلیزاده، نائب رئیس انجمن سرطان ایران درباره علل شیوع سرطان و تاثیر آلودگی بر این بیماری به گفتوگو نشستهایم که مشروح آن را در ادامه میخوانید:
«خبرگزاری دانشجو»- آیا سرطان در کشور ما در حال افزایش است؟
فضعلیزاده: سرطان با توجه به شرایط موجود در تمام جوامع انسانی رو به افزایش است و این ناشی از وجود مواد سرطانزا که عملا عوامل خطرزا گفته میشوند پیش میآید و در ایران نیز این روند رشد وجود داشته است.
«خبرگزاری دانشجو»- عوامل خطرزا موثر بر سرطان چه عواملی است؟
فضعلیزاده: تغییراتی که در روش زندگی ایجاد شده است افزایش سن، عدم تحرک، افزایش وزن و ... که از فاکتورهای زمینهساز در ایجاد سرطان هستند.
«خبرگزاری دانشجو»- چه سرطانهایی در کشور شایع است؟
فضعلیزاده: از سرطانهای شایع در کشور ایران که بررسی و به ثبت رسیده است میتوان از سرطان پوست، پستان، ریه، دستگاه گوارش، پروستات، مستانه، سرطان دستگاه خونساز، سیستم عصبی می توان نام برد، ولی به تفکیک سن و جنس سرطان پستان در خانمها از شایعترین سرطانها و سرطان ریه از شایعترین سرطانها در آقایان است.
با وجود این نباید میزان بروز سرطان دستگاه گوارش به خصوص معده و روده را از نظر دور داشت که یکی از شایعترین سرطانها در کشور ما است.
«خبرگزاری دانشجو»- این سرطانها بیشتر در چه سنینی بروز پیدا میکنند؟
فضعلیزاده: بیشتر این سرطانها در سنین بالا نمایان میشوند و یکی از علل زمینهساز در سرطان افزایش سن است. هر چه قدر سن بالاتر میرود تغییرات ژنی که در بدن بیشتر صورت میگیرد و تخریبهایی که در اثر برخورد با عوامل سرطانزا در این ژنها به وجود میآید زمینه را برای وجود و بروز سرطان فراهم میکند.
هر چه قدر سن بالاتر میرود شانس ابتلا به سرطان نیز افزایش مییابد.
«خبرگزاری دانشجو»:- تاثیر سن در سرطان سینه چه قدر است؟
فضعلیزاده: در خانمها معمولا از هشت نفر خانم در سن 45 سالگی یک نفر شانس ابتلا به سرطان را دارد و هر چه سن بالاتر میرود به سن 70 میرسیم، این شانس در یک از چهار مورد پیش میآید و نباید از این مسئله غافل شد.
در کشور ما زمانی که صحبت از موج جدید سرطان میکنیم به این دلیل است که سیمای جمعیتی ما تغییر میکند و جمعیت ما به طرف سن پیری میرود.
«خبرگزاری دانشجو»- آلودگی هوا چه تاثیری بر روند افزایش سرطانها دارد؟
فضعلیزاده: آلودگی هوا یکی از عوامل سرطانزا است یکی از زمینههای سرطانزا وجود عوامل سرطانزا در فضا و محیط زندگی ما میباشد. وجود دودههایی که از سوخت ناقص کارخانه و یا سوخت ماشین ایجاد میشود عوامل سرطانزا هستند که نهایتا زمینه را برای وجود سرطان آماده میکنند.
«خبرگزاری دانشجو»- روند افزایش تعداد مبتلایان در سالهای اخیر تا چه اندازهای بوده است؟
فضعلیزاده: روند افزایش تعداد مبتلایان در سالهای اخیر به دلیل وجود ریزگردها افزایش داشته است ریزگردها عمدهترین مشکل که برای جامعه بشری ایجاد میکنند مشکلات قلبی و تنفسی است و البته بر روی سرطان تاثیرگذار خواهد بود.
همچنین در کودکان نیز وجود این ریزگردها میتواند موجب بیماریهای قلبی و تنفسی شود به همین دلیل است که زمانی که میزان هوای آلوده در شهر افزایش پیدا میکند به کودکان توصیه میشود که در محیطهای باز قرار نگیرند تا از آسیبهای این ریزگردها در امان بمانند.
«خبرگزاری دانشجو»- ریزگردها را میتوان عامل سرطانزا معرفی کرد؟
فضعلیزاده: در این زمینه مطالعات کافی صورت نگرفته است و ما مدارک لازم را در اختیار نداریم. اما ریزگردها عامل بسیار عمده بیماریهای قلبی، ریوی و آسم دانست.
«خبرگزاری دانشجو»- در مورد پیشگیری از سرطان چه اقداماتی صورت گرفته است؟
فضعلیزاده: مسئله مهم در هر امر بهداشتی ابتدا مسئله پیشگیری است. پیشگیری قدم اول در تامین سلامت جامعه است. وقتی ما عوامل ایجاد کننده بیماری را بشناسیم، مبارزه با این عوامل خیلی راحتتر خواهد بود تا زمانی که این عوامل منجر به بیماری شودو بخواهیم بیماری را درمان کنیم این مسئله در مورد بیماری سرطان هم صادق است بنابراین باید برای پیشگیری عوامل شناخته شده بیماری را به اندازهای بیان شود که برای مردم جامعه واضح و روشن شود.
اهمیت دادن به رفتارها و حرکاتی که هر فرد میتواند داشته باشد تا دامنه ابتلا به سرطان را پایین بیاوریم و وزن حرکات فیزیکی و ورزشی و عدم استعمال دخانیات را رعایت کنیم.
«خبرگزاری دانشجو»- عمدهترین عامل اثرگذار بر روی سرطان چیست؟
فضعلیزاده: عمدهترین عوامل تاثیرگذار بر روی سرطان رژیم غذایی و استفاده از دخانیات است اثر دخانیات در ایجاد سرطانها کاملا شناخته شده اتس بنابراین باید به همه توصیه کنیم تا استفاده از دخانیات را از برنامه زندگی خود حذف کنند خطر استفاده از دخانیات آنی نیست ولی به مرور زمان و اثرات تجمعی که از دود سیگار در بدن در آینده میتواند خود را نشان دهد. همچنین در مورد مواد غذایی که خود یکی از عوامل عمده در ایجاد و پیشگیری سرطان است باید اطلاعات کافی به مردم داده شود.
ایجاد سرطان در سه مرحله آغاز تحریک و پیشرفت خلاصه میشود و در هر یک از این مراحل میتوانیم با تغذیه سالم جلوی پیشرفت را بگیریم.
«خبرگزاری دانشجو»- تغذیه ناسالم در بیماری سرطان چه نقشی دارد؟
فضعلیزاده: تغذیه ناسالم نقش تشدید کننده و یا بیدار کننده سرطان را دارد که با استفاده از مواد غذایی مفید ایجاد سرطان را به تاخیر میاندازد و یا بیماری سرطان را میتواند از بین ببرد.
بیشترین مرگ و میرها بر اثر سرطان را میتواند مرگ و میرهایی که بر اثر تغذیه ایجاد شدهاند به شمار آورد. رژیمهای غذایی ناسالم حاوی متوژنهایی هستند که مستقیما بر DNA سلول اثرگذار باشد و بر آن آسیب میرسانند.
مثل نیتریتهایی که در فرآوردههای دودی و نمک سود شده وجود دارد میتواند موجب سرطان فرد شودو به همین توصیه میکنیم تا از مصرف کنسروها تا حد امکان جلوگیری کنیم.
اصول پخت غذا و افزودنیهای شیمیایی هم باید برای مردم آگاهی داده شود و مردم بدانند از چه مواد غذایی و به چه میزان استفاده کنند.
«خبرگزاری دانشجو»- برای پیشگیری از سرطان از چه دستگاهها و یا تکنولوژیهایی باید استفاده کرد؟
فضعلیزاده: در مورد تشخیص زودرس باید کلینیکهایی را ایجاد کنیم ما مردم سالم که آثار و علائمی از بیماری ندارند میتوانند به این کلینیکها مراجعه کنندو با توجه به شرایط سنی و شغلی و ... مراجعه و تحت بررسی قرار بگیرند و به این اقدام غربالگری میگویند.
کلینیک غربالگری برای خانمها برای تشخیص سرطان سینه در مراحل اولیه باید وجود داشته باشد بدون اینکه غدهای را در سینه خود حس کرده باشد این موارد را مسئولان تدبیری باید بیندیشند.
چند کلینیک که در کشور داریم جوابگوی تمام نیازهای مردم کشور نیست بنابراین در مرحله اول افرادی را که در ریسک بالای بیماری قرار دارند تشخیص داد.
افرادی که ریسک بالایی دارند اغلب مربوط به خانوادههایی است که ژن سرطان در آنها وجود دارد.
وقتی در یکی از اعضای خانواده سرطان روده یامعده مشاهده میشود که این افراد را در این کلینیکها پذیرفت و اگر سرطانی دراین افراد در حال وقوع است به موقع تشخیص داده شود.
«خبرگزاری دانشجو»- بودجه این شخص را چگونه ارزیابی میکنید؟
فضعلیزاده: بودجهای که به این بخش اختصاص دادهاند را باید بیشتر به بخش پیشگیری سوق دهیم. مطمئنا عواید زیادی چه از لحاظ صرفه جویی و افزایش عمر مفید حاصل میشود.
به جای اینکه سرطان در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود و هزینه بالایی برای آن صرف شود. بهتر است که این هزینهها در مرحله اول و برای تشخیص بیماری خرج شود که از این راه میتوانیم هم سلامت را تضمین کنیم و هم هزینه درمان را کاهش بدهیم.
«خبرگزاری دانشجو»- آماری در مورد تعداد مبتلایان در اختیار دارید؟
فضعلیزاده: اداره ثبت سرطان در وزارت بهداشت سالهاست که به دنبال ثبت سرطان است و این اداره آمار سرطانیها را از دانشگاهها و آزمایشگاهها دریافت میکند و سال به سال آمار را چاپ و در اختیار افراد و انجمنها قرار میدهد و این آمار مربوط به سال 1389 بوده است و تعداد مبتلایان در حدود 85 هزار نفر گزارش شده است.
«خبرگزاری دانشجو»- از تعداد مبتلایان به سرطان چند نفر جان خود را از دست میدهند؟
فضعلیزاده: احتمال میرود که تعداد مبتلایان هم اکنون بیش از 85 هزار نفر بوده باشد ولی این تعداد نیز بالا است و از این تعداد 30 هزار نفر سالانه مرگ اتفاق میافتد که تعداد بالایی است و هر ساله تعداد مبتلایان رو به افزایش است کنترل رسیدگی و درمان این بیماران نیاز به مراکز درمانی بیشتری است و هم نیازمند نیروی انسانی متخصص که باید برنامهریزی صحیح به فکر افزایش این مراکز.
«خبرگزاری دانشجو»- هزینه درمان بیماران سرطانی به طور متوسط چه قدر است؟
فضعلیزاده: تکنولوژی و داروهای جدید هزینههای بالایی دارند و برای درمان بیماری سرطان هزینه زیادی دارد و اگر کمکهای دولت و شرکتهای بیمه به کمک بیماران نیایند تعداد کثیری از بیماران از ادامه درمان منصرف خواهند شد.
بیماری سرطان بیماری کشندهای نیست اگر به موقع تشخیص داده شود و آگاهیهای لازم از بیماری سرطان را داشته باشیم و آنها را رعایت کنیم و اگر بیماری سرطان را داشته باشیم میتوانیم به راحتی آن را درمان کنیم.