از عدم حضور مقام معظم رهبری در نمایشگاه کتاب تا پرحاشیه‌ترین جشنواره شعر

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، سال 93 برای وزارت ارشاد و بالاخص معاونت فرهنگی این وزارتخانه که متولی اصلی فرهنگ و هنر کشور به شمار می رود، یکی از پرچالش ترین سال ها از عمر دو ساله این معاونت به شمار می رود.

بهار 93 برای معاونت فرهنگی و به تبع حوزه کتاب و نشر به خاطر برگزاری بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب فصل پرکار و طبیعتا پرحاشیه ای بوده است.

در این گزارش نگاهی داریم به اتفاقات و حواشی فصل بهار حوزه کتاب و نشر کشور:

شروع فصل بهار با پرحاشیه‌ترین جشنواره شعری

اختتامیه هشتمین دوره جشنواره شعر فجر به دبیری عبدالجبار کاکایی به فروردین 93 موکول شد؛ جشنواره ای که شاید بتوان گفت پرحاشیه ترین جشنواره شعر فجر کشور بود.

دبیر جشنواره در مراسم اختتامیه با سخنانی حاشیه جشنواره را دوچندان کرد، وی در این مراسم عنوا کرد: «در طی شب‌های شعرخوانی مراقبت متصدیان سرویس‌های ادبی خبرگزاری‌هایی که موظف به مخالفت بودند و البته طبیعت چندصدایی است منجر به تفسیرهای غیرواقعی از برخی شعرها شد که حتی در صورت درست بودن این تفسیرها، نمایش پایین بودن آستانه تحمل گروهی اندک بود.»

برای اولین بار نمایشگاه کتاب مهمانی ویژه داشت

بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب بین المللی تهران از 10 تا 20 اردیبهشت ماه 93، میزبان کشور افغانستان به عنوان مهمان ویژه بود؛ البته این مهمانی به دلیل بی برنامگی های مهمان، چندان باشکوه نبود ولی باید گفت که حضور کشور افغانستان برای اولین بار به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب تهران باعث شد تا هر سال شاهد حضور کشوری به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب باشیم.

نکته تامل برانگیز در خصوص نمایشگاه سخنان رئیس جمهوری در مراسم افتتاحیه نمایشگاه آن هم در خصوص ممیزی کتاب بود. وی در این مراسم با اشاره به مسئله ممیزی گفت: «هیچ ممیزی بالاتر از وجدان عمومی و افکارعمومی نیست...باید راه را برای کار همه اینها آسان کنیم. باید تشخیص خوب و بد را به صاحب‌نظران واقعی و انجمن‌ها و اصحاب قلم و فکر واگذار کنیم و بدانیم هیچ کس در ممیزی بالاتر از وجدان عمومی و افکار عمومی نیست، آنها بهترین ممیزان جامعه هستند.

عدم حضور رهبری در نمایشگاه کتاب؛  مهم‌ترین حاشیه این دوره از نمایشگاه

مهمترین مسئله ای که باید در خصوص بیست و هفتمین نمایشگاه بدان اشاره کرد، عدم حضور مقام معظم رهبری و بازدید ایشان از نمایشگاه کتاب بود.

روزنامه سیاست روز در سرمقاله خود به عدم حضور رهبرمعظم انقلاب در نمایشگاه کتاب تهران که رسما بدلیل کثرت مشغله معظم له عنوان شده است پرداخته و نوشته است:

عدم حضور رهبر انقلاب در دوران برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران پیش از این نیز و در دوره‌های مختلف سابقه داشته است. ایشان در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸ به علت همزمانی نمایشگاه کتاب با سفر ایشان به استان‌های کرمان و کردستان از این آوردگاه فرهنگی دیدار نداشتند. اما علاوه بر این دو دوره، مقام معظم رهبری که حوزه فرهنگی را به خوبی رصد نموده و بارها و بارها و در دیدار با بزرگان نظام و مدیران فرهنگی اهمیت فرهنگ و فعالیت بر این حوزه تاکید نموده‌اند، در دوران اصلاحات و سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۲ در نمایشگاه کتاب حضور نیافتند. بسیاری فعالان فرهنگی این عدم دیدار و حضور را به انتقادات جدی ایشان از روند مدیریت فرهنگی کشور می‌دانند. مدیریتی که در دوران اصلاحات و به خصوص وزارت  مهاجرانی به صورت لجام گسیخته‌ای و به بهانه تسامح و تساهل در فعالیت‌های فرهنگی کشور زمام فرهنگی کشور گسیخته شد و این اسب چموش شده، به لگدپراکنی پرداخت.

حالا و پس از گذشت بیش از دو دهه از دولت اصلاحات و تلخی سال‌هایی که مقام معظم رهبری در نمایشگاه کتاب تهران حضور نیافتند، بار دیگر دو روز قبل رئیس دفتر رهبر معظم انقلاب ضمن بازدید از نمایشگاه کتاب اعلام کرد که مشغله‌های فراوان باعث شد رهبر انقلاب امسال از نمایشگاه کتاب بازدید نداشته باشند.

اعلام خبر عدم حضور رهبر انقلاب موجب بروز برخی دل‌نگرانی‌ها و گمانه‌زنی‌ها شد. دل‌نگرانی از سلامت ایشان به فضل الهی و کوری چشم بدخواهان با انتشار اخبار و تصاویر دیدار هزاران نفر از معلمان کشور با معظم‌له رنگ باخت اما گمانه‌زنی دلسوزان فرهنگ انقلاب، که بر نارضایتی ایشان از فضای فرهنگی کشور و مدیریت فرهنگی دولت یازدهم تاکید دارد بیش از گذشته قوت گرفت. این گمانه‌زنی با اظهارنظر روز گذشته حیدر مصلحی وزیر سابق اطلاعات و رییس سازمان نشر آثار و ارزش‌های مشارکت روحانیت در دفاع مقدس قوت گرفت. آقای مصلحی در پاسخ به این‌ که آیا علت نیامدن ایشان به نمایشگاه کتاب نارضایتی از شرایط فرهنگی کشور بوده، گفته است: این مسئله در چند ماه گذشته از تأکیدات حضرت آقا در فرمایشات‌شان بوده است که باید برای مسائل فرهنگی به طور جدی فکری شود، چون همان‌طور که باید در مسائل غذایی دقت کنیم نمی‌توانیم اجازه دهیم سم وارد جامعه شود و لطمه‌هایش را بزند و بعد شروع به بررسی کنیم.

همچنین وزیر سابق اطلاعات و رییس سازمان نشر آثار و ارزش‌های مشارکت روحانیون در دفاع مقدس روز چهارشنبه، 17 اردیبهشت‌ماه، در بازدید از بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در مصلا در پاسخ به سوالی درباره علت بازدید نکردن مقام معظم رهبری از نمایشگاه کتاب امسال گفت:‌ این مسئله برخلاف رویه هر ساله نبوده، در مقاطع گذشته هم این اتفاق افتاده است و ایشان به نمایشگاه کتاب نیامده‌اند، اما باید بررسی شود تا علت نیامدن‌شان مشخص شود. مصلحی در پاسخ به این‌که آیا علت نیامدن ایشان به نمایشگاه کتاب نارضایتی از شرایط فرهنگی کشور بوده است، گفت: این مسئله در چند ماه گذشته از تأکیدات حضرت آقا در فرمایشات‌شان بوده است که باید برای مسائل فرهنگی به طور جدی فکری شود، چون همان‌طور که باید در مسائل غذایی دقت کنیم نمی‌توانیم اجازه دهیم سم وارد جامعه شود و لطمه‌هایش را بزند و بعد شروع به بررسی کنیم.
 

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمد محمدی گلپایگانی روز سه‌شنبه، 16 اردیبهشت‌ماه، در بازدید از نمایشگاه کتاب در پاسخ به سوالی درباره حضور مقام معظم رهبری در بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: تراکم کارها و مسئولیت‌های فراوان، وقتی برای ایشان باقی نگذاشته تا از نمایشگاه دیدن کنند.

تغییرات بنیادین در بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان

چالش دیگری که معاونت فرهنگی در اولین فصل 93 با آن روبه رود، تغییر مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان و همچنین اضافه شدن شعر به وظایف این بنیاد است. به گونه ای که اعضای هیئت امنای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، بعد از استعفای محمد حسنی در در دومین نشست خود که به منظور تعیین مدیرعامل جدید این بنیاد به مهدی قزلی رای دادند.

همچنین سیدعباس صالحی در مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل سابق و مدیرعامل جدید این بنیاد از واگذاری حوزه شعر به بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان خبر داد و گفت:البته در ادامه راه بحث شعر هم مطرح شد که از بخش وزارتی و قائم مقامی وزارت به معاونت بیاید که اواخر آبان اینگونه شد این بحث مطرح بود و با انتقال شعر باید چه تکلیفی پیدا می‌کردیم. 3 مسئله برای ما پیش آمد اول اینکه شعر همانند داستان بنیادی مستقل داشته و در عرض آن باشد، دوم اینکه شعر در ستاد یعنی در معاونت باشد در نهایت همین اتفاقی بود که رخ داد که شعر در داخل ادبیات داستانی قرار گیرد.

این مقام مسئول گفت: در هر یک از مسیرها با افرادی مشورت شد، اگر قرار باشد شعر بنیادی مستقل داشته باشد در شرایط کنونی مالی ارشاد باید زیرساخت‌ها و امکاناتی تدارک می‌دیدیم، اما وزارتخانه در شرایطی نبود که آمادگی افزایش مؤسسه‌ای را داشته باشد، نگاه وزیر نیز کاهش تعداد مؤسسات است.