۵۲ هزار نمونه بند ناف در «رویان» ذخیره سازی شده است

مژده حکیم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در مشهد، در حاشیه کنفرانس علمی غربالگری اختلالات ژنتیکی و ناهنجاری مادرزادی در بارداری در جهاد دانشگاهی مشهد، گفت: خون بند ناف که به عنوان خون جفتی شناخته شده خونی است که در جنین در حال تکوین داخل رحم جریان دارد.

وی ادامه داد: پس از تولد نوزاد خون باقی مانده در بند ناف و جفت که غنی از سلو‌ل‌های بنیادی است به عنوان زباله بیولوژیک دور ریخته می‌شود. سلول‌های بنیادی که از بند ناف گرفته می‌شود بسیار پرتوان و نامیرا هستند و همچنین در اثر تکثیرهای پی درپی دچار پیری نمی‌شوند به طوری که با تزریق و یا جایگزینی آن‌ها در مناطقی که به صورت جدی آسیب دیده‌اند می‌توانیم به بهبودی آن‌ها کمک کنیم.

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی در خصوص بانک خون بند ناف در کشور ما بیان کرد: به دنبال کسب نتایج ارزشمند در درمان بیماری‌های ناعلاج با استفاده از سلول‌های بنیادی، تشکیل بانک‌های نگهداری خون بند ناف مورد توجه قرار گرفت. به نحوی که امروزه بانک‌های متعددی به صورت عمومی و اختصاصی جهت ذخیره سازی خون بند ناف در سراسر جهان راه اندازی شده است.

حکیم افزود: در کشور ما نیز در سال 84 به همت پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی و با همکاری شرکت گسترش صنعت علم و زیستی، شرکت فناوری بُن یافته‌های رویان فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 85 موفق به اخذ فعالیت از وزارت بهداشت شد و در حال حاضر بانک خون بند ناف این شرکت خدمات جمع آوری، جدا سازی و ذخیره سازی سلول‌های بنیادی خون بند ناف را با توافق والدین ارائه می‌کند.

وی در خصوص بانک خون عمومی تصریح کرد: در این بانک خانواده‌های می‌توانند خون بند ناف نوزاد خود را اهدا کنند تا برای فرد دیگری که نیاز به پیوند دارد مورد استفاده قرار گیرد. نمونه اهدا شده در مالکیت بانک خون بند ناف عمومی بوده و ضمانتی وجود ندارد که فرد اهدا کننده خودش در آینده از آن استفاده کند.

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی گفت: طبق بررسی‌های به عمل آمده اکثر نمونه خون بند ناف پیوند شده از نمونه‌های افراد غیر خویشاوند بوده است.

حکیم در مورد بانک خانوادگی یا اختصاصی خون بند ناف خاطرنشان کرد: در این بانک خون بند ناف با حفظ هویت خانواده متقاضی برای آنان ذخیره سازی می‌شود تا در صورت نیاز خانواده آن را در آینده برای خود و یا فرد دیگری که از نظر ژنتیکی با نمونه سازگاری داشته باشد مورد استفاده قرار دهد.

بیش از 52 هزار نمونه در بانک خون بند ناف رویان ذخیره سازی شده است

وی با اشاره به این‌که در این بانک هر خانواده هزینه جمع آوری و نگهداری سالانه بند ناف را پرداخت می‌کند، گفت: بر اساس آخرین اطلاعات و آمار 780 هزار نمونه در 134 بانک خصوصی در سراسر دنیا ذخیره سازی شده و در کشور ما نیز بیش از 52 هزار نمونه در بانک خون بند ناف رویان تاکنون ذخیره سازی شده است.

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی در ادامه به فرآیند عضویت در بانک خون بند ناف اشاره کرد و افزود: مراحل اول و دوم فرآیند عضویت در ماه نهم بارداری ( از هفته 36 بارداری) انجام می‌شود.

حکیم بیان کرد: در مرحله نخست، پس از مطالعه موارد منع قرار داد، پرسشنامه پزشکی تکمیل شده و توسط کارشناس واحد پذیرش بررسی می‌شود، در صورتی که منعی برای قرارداد وجود نداشته باشد، مادر می‌تواند آزمایش‌های مربوط به ماه نهم بارداری را انجام دهد.

وی با بیان این نکته که کپی کارت ملی زوجین، اصل جواب آزمایش‌های مادر و اصل فیش پرداخت هزینه، مدارک مورد نیاز جهت عضویت در بانک خون بند ناف می‌باشد، گفت: پس از تایید جواب آزمایش‌ها توسط کارشناس واحد پذیرش عقد قرار داد به همراه پرداخت هزینه انجام می‌شود و متاقضی می‌تواند از طریق سیستم کارت خوان در محل شرکت و یا با شماره‌ حساب‌هایی که به آنان داده می‌شود اقدام به واریز وجه قرار داد کند.

فرآیند جمع آوری نمونه‌های خون بند ناف

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی در ادامه به فرآیند جمع آوری نمونه‌ها اشاره و تصریح کرد: فرآیند جمع آوری خون بند ناف به صورت کاملا استریل، بدون درد و بدون تداخل در روند زایمان صورت می‌گیرد. خون گیری می‌تواند به صورت داخل و یا خارج رحمی انجام شود.

حکیم ادامه داد: در هر دو صورت هیچ گونه آسیبی به مادر و یا نوزاد وارد نمی‌شود و کل این فرآیند کمتر از پنج دقیقه به طول می‌انجامد.

وی بیان کرد: پس از جمع آوری خون بند ناف کیسه خون طبق دستور عمل ارائه شده درون فلاسک قرار گرفته و حداکثر طی 24 ساعت و با حفظ دمای حدود 15 تا 22 درجه سانتی گراد به بانک خون بند ناف منتقل می‌شود که این فرآیند انتقال را خود خانواده‌ها نیز می‌توانند انجام دهند.

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی خاطرنشان کرد: در ادامه نمونه دریافت شده پس از ورود به آزمایشگاه پردازش سلولی، ابتدا از نظر حجم و تعداد سلول مورد بررسی قرار گرفته و عملیات جدا سازی سلول‌های بنیادی بر روی آن انجام می‌شود.

حکیم ضمن بیان این مطلب که بر روی نمونه‌هایی که حداقل شرایط استاندارد را دارند بررسی آزمایش‌های میکروبی و ویروسی، سنجش کلونی و فلوسایتومتری انجام می‌شود، گفت: در نهایت این نمونه‌ها در دمای منهای 196 درجه سانتی گراد در تانک‌های مخصوص فریز و برای مدت طولانی نگه داری می‌شود.

خون بند ناف نوزاد باید 600 میلیون سلول زنده داشته باشد تا ذخیره شود

وی افزود: چنانچه 600 میلیون سلول زنده در این خون بند ناف نباشد قرار داد فسخ و پس از اطلاع به خانواده، مطابق قرار داد منعقد شده هزینه‌های مصوب عودت می‌شود البته حدود 200 هزار تومان از این هزینه‌های کسر خواهد شد.

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی تاکید کرد: لازم به ذکر است که در زایمان‌های دو قلو با توجه به در قالب موارد میزان حجم خون بند ناف گرفته شده کافی نمی‌باشد احتمال فسخ قرار داد بیشتر است.

حکیم در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به این‌که نگه داری از سلول‌های خون بند ناف نا محدود است، تصریح کرد: تا دو سال پیش اعلام شده بود که حدود 20 سال می‌توان آنان را نگهداری کرد؛ اما طی یک عملی که در اروپا انجام شده بود مشخص شد که بیش از 20 سال نیز می‌توان این خون بند ناف را نگهداری کرد.

وی تاکید کرد: سلول‌های بنیادین نگهداریش نامحدود است؛ اما تنها یک با می‌توان از آن استفاده کرد.

140 بیماری در دست تحقیق است

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی با بیان این نکته که این نمونه‌ها انواع تالاسمی‌های مادر زادی، سرطان‌های خون و نارسایی‌های کلیوی را درمان می‌کند، گفت: در حال حاضر در زمینه درمان از طریق بند خون، 140 بیماری در دست تحقیق است و 80 بیماری را پوشش داده‌ایم.

حکیم ضمن اشاره به این مطلب که در خراسان رضوی 54 پیوند موفق در بیمارستان منتصریه انجام شده است، بیان کرد:  این خون‌های بند ناف پشتوانه بسیار قوی و خوب برای خانواده محسوب می‌شود؛ چرا که هیچ کس از آینده خود خبر ندارد.

هزینه نگهداری خون بند ناف یک میلیون 800 تا دو میلیون 200 هزار تومان است

وی در خصوص هزینه نگهداری از این خون‌های بند ناف، گفت: این نگهداری دو نوع هزینه دارد در یک نوع نگهداری دو میلیون و 200 هزار تومان از خانواده اخذ می‌شود و در یک نوع دیگر، یک میلیون و 800 هزار تومان اخذ می‌شود که در نوع نخست اچ ال ای نوزاد مشخص می‌شود به همین دلیل هزینه این نوع نگهداری کمی بیشتر است.

این کارشناس بانک بند خون خراسان رضوی ادامه داد: هزینه نگهداری سالانه این نمونه‌ها 100 هزار تومان می‌شود.

حکیم در خصوص میزان تاثیر خون بند ناف در درمان بیماری‌های خاطرنشان کرد: این نمونه‌های چنانچه برای خود نوزاد استفاده شود 100 درصد، پدر و مادر نوزاد 50 درصد،خواهر و برادرانش 25 درصد و برای مابقی افراد کمتر از 25 درصد اثر می‌گذارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید کرد: در طی سالیان گذشته، با افزایش آگاهی عمومی در زمینه علوم سلولی و سلول‌های بنیادی و نیز گسترش استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان بیماری‌های مختلف از یک سو و گسترش خدمات شرکت فناوری‌های بُن یاخته رویان از سوی دیگر، تعداد متقاضیان ذخیره سازی خون بند ناف نوزادان در این شرکت، رشد چشم گیری داشته است. به طوری که در سال 84 تنها 530 نمونه خون بند ناف توسط این شرکت ذخیره شده، در حالی که تعداد متقاضیان ذخیره سازی خون بند ناف در سال 93 به بیش از 50 هزار متقاضی افزایش یافته است.

لازم به ذکر است بانك خون بند ناف رويان، نمايندگي خراسان رضوي در آبان ماه 1387 تاسيس و پس از برگزاري همايش يك‏روزه سلول‏هاي بنيادي و تازه‏هاي آن در تاريخ 14 آذر 87 به‎طور رسمي آغاز به‏كار نمود. اين نمايندگي يازدهمين شعبه بانك خون بندناف در سطح كشور مي‏باشد كه در سال 1388 به‏عنوان نمايندگي برتر در سطح كشور شناخته شده است. تا كنون 1898 خانواده در اين بانك عضو مي‏باشند كه از اين تعداد براي 1835 مورد نمونه‎گيري خون بندناف انجام شده است. اين مجموعه تمامي شهرستان‎هاي خراسان بزرگ را تحت پوشش قرار داده است.