از ۱۲ میلیون سفر روزانه در تهران حدود ۴ میلیون با مترو انجام می‌شود/ ۲۰۰ کیلومتر خط مترو داریم

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو- سید مصطفی موسوی نژاد: دکتر احمدی بافنده، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو در خبرگزاری دانشجو حضور پیدا کرد. در یک نشست صمیمی، دقایقی را به گفتگو با ایشان پرداختیم و از آخرین اوضاع و احوال مترو در روزهایی که آلودگی هوا مردم را زمین‌گیر کرده است و مترو نقش بزرگی را در کاهش آلودگی ایفا می‌کند، پرسیدیم. مشروح این گفتگو در دو قسمت تنظیم شده است که قسمت اول آن به شرح زیر می‌باشد:

 برای ما از مترو بگویید، در این روزها که آلودگی هوا نفس مردم را گرفته است، استفاده از مترو چه اهمیتی پیدا کرده است؟

خط یک مترو نزدیک یک میلیون نفر مسافر جابه جا میکند، خط دو حدود نهصد هزار نفر و مسافران خط چهار به 800 هزار نفر رسیده است. مترو در چند بخش باید مورد توجه قرار بگیرد، یکی توسعه خطوط داخل تهران است که خط شش، هفت و حتی هشت و نه و ده باید اضافه شود. وقتی میگوییم در ایران 1400 باید به ده میلیون جابه جایی از طریق مترو برسیم حتما با این 5، 6 میسر نمی شود. نهایت ظرفیت یک خط با بهترین هدو وی مثل کاری است که در چین انجام می شود پس ما نمی توانیم با 5، 6 خط به ده میلیون برسیم.

دومین کاری که باید انجام شود این است که وسایط نقلیه ای که از اطراف وارد تهران میشوند را کم کنیم و تبدیل به سیستم ریلی کنیم. امروز یک خط ما تهران - کرج است، چهار پنج خط دیگر هم هست. پس توسعه برون شهری باید اتفاق بیفتد، چرا؟ درست است امروز کرج مرکز استان البرز است ولی آیا این مرکز استان البرز مثل اهواز و قزوین و زنجان است که وابسته به کار خودش باشد؟ نه، تعداد زیادی از افرادی که در کرج ساکن هستند شب در کرج هستند، روز کارشان در تهران است، تعداد زیاد افرادی که شب در بومهن و رودهن و دماوند ورامین حتی شهر ری می مانند اینها کارشان داخل تهران است؛ 80 درصد کسانی که از شهرهای اطراف به تهران می آیند، به خاطر کار و تحصیلات است. آمار من برای سال 1389 است. 80 درصد ساکنان اطراف تهران به این شهر وابسته اند؛ پس شما نمی توانید تهران را تمیز کنید مگر آن که خطوط بین شهری را هم فعال کنید. امروز ما 13 ورودی به تهران داریم، حدود سه میلیون خودرو هر روز می آید و می رود. 3 میلیون ضربدر 100 کیلومتر متوسط در تهران کار کنند و هر 100 کیلومتر 15 لیتر، و بعد مصرف هر خودرو را در بیاورید. همین می شود آلودگی. پس نکته دوم توسعه خطوط برون شهری تهران است که یک دوره ای دولت به شهرداری تهران واگذار کرد. دهه 80، مصوبه دولت است. آقای عارف امضا کرده، دولت دوم اصلاحات، این بخشنامه رفت در دولت قرار گرفت، دولت گفت این را خودمان انجام می دهیم! دوره هشت ساله احمدی نژاد کار خاصی نشد، دوباره دوره اول آقای روحانی بحث های زیادی شده که باز هم به جایی نرسیده پس نکته دوم توسعه دسترسی شهرهای اطراف به تهران است.

 نکته سوم این است که چیزی که در حال حاضر داریم را به نقطه ای که طراحی شده برسانیم. به لحاظ بازدهی نمی توانیم بگوییم سودآوری، چون موضوع مترو اقتصادی نیست، سرمایه گذاری زیرساختی است. مثل فرودگاه ساختن است. باید ناوگان به اندازه ای باشد که پیش بینی شده است. تعداد ناوگان در این حضور نقش اساسی دارد. قطار یک برنامه ریزی کاملا مهندسی دارد. این که از میدان فرض کنید شهید کلاهدوز برود تا ایستگاه سرسبز تقاطع پیدا کند با خط پنج، فاصله طول خط، تعداد ایستگاه، توقف در هر ایستگاه محاسبه ریاضی دارد، اگر بخواهد با سرعت پیش بینی شده  60 کیلومتر در این تونل حرکت کند و در هر ایستگاه متوقف شود، 40 قطار نیاز داریم. امروز وقتی با 20 قطار کار می کنیم، یعنی نمی توانیم. این همه سرمایه گذاری که صورت گرفته بیش از 50 درصد شامل تونل و ایستگاه و سیستم زیربنایی است، نزدیک 50 درصد که ناوگان است الان تامین نیست، کم داریم، اگر این سه نکته خیلی کلی در کنار همدیگر به نقطه مناسب برسد مثل خیلی از متروهای شهرهای دیگر دنیا می توانیم انتظار داشته باشیم مترو نقش بهتری در کاهش آلودگی هوا ایجاد کند.

چند میلیون سفر در روز در تهران داریم؟

کلا نمی توان گفت، ما به نسبت سفرهایی که مردم انتظار دارند برنامه ریزی مان برای حدود سه میلیون سفر است. الان حدود 12 میلیون در تهران سفر اتفاق می افتد. ما الان در حاشیه 20 درصد هستیم، 3 میلیون و 800 نفر سفر داریم. سفر و مسافر دو تعریف است. در مجموع ما حدود 20 درصد سفرها را ساپورت می کنیم. در سال  1400 می شود ده میلیون. پیش بینی ما حدود 22 میلیون سفر هست، باید بریم به این سمت که اتوبوس و مترو بیشترین سفر را داشته باشند.

داریم به 18 سالگی مترو نزدیک می شویم، چند سال از این 18 سال را شما در شرکت بهره برداری خدمت می کردید؟ این چند سالی که شما حضور داشتید فرقش با سال های قبل چه بوده است؟ چه تفاوت شاخصی وجود دارد؟

همین نسبت سن را نگاه کنید، اگر این را با بچه مقایسه کنید، مترو در دوره بلوغ است. از نوجوانی خارج شده به مرز جوانی می رسد. خیلی از کم تجربگی‌های گذشته امروز پسندیده نیست اتفاق بیفتد. امروز تقریبا در مترو هیچ سعی و خطایی انجام نمی شود، هم در حوزه ساخت، هم در حوزه بهره برداری. همه از لحاظ فکری و تجربی به بلوغ رسیده اند. اگر شهرداری کمک کند به تامین پشتیبانی لازم، مثل بقیه کشورهای دنیا قطعا انتظارات بهتری از مترو می توان داشت. من 1389 هیئت مدیره غیرموظف بودم، سال 84 از وزارت دفاع آمدم مدیر عامل اتوبوسرانی تهران شدم، بحث BRT و خصوصی سازی را شروع کردیم، بعدش سال 89 شهردار قم و شمیران و خدمات شهری، دوباره سال 90-91 تاکسیرانی تهران آمدم، یعنی تقریبا همه مدهای حمل و نقلی تهران را مدیریت کردم، هم مترو هم اتوبوسرانی. برای همین است که می دانم چه قدر این ظرفیت می تواند بارورتر و در  بیشتر و بهتر خدمت مردم قرار بگیرد.

۱۷۲ کیلومتر خط مترو، تا پایان مرداد 95، درست است؟

ما 200 کیلومتر خط داریم، خط مترو مثل خط راه آهن پایانه اتوبوسرانی است وقتی می گویید چه قدر جاده داریم، جادهای که کار مستقیم جابه جایی مسافر دارد یا خیابان، تیکه ای که ما در پایانههایمان جای پارکینگ و تعمیر و نگه داشت است، ما هم ریل داریم، هم سیگنالینگ و آدم و سیستم. ما 139 قطار درون شهری داریم، 33 راه قطار برون شهری داریم، این ها شب باید در پایانه ها بخوابند. در بعضی خط‌ ها ما به خاطر مشکلاتی که داریم، در ایستگاه ها می مانند. خود مسیری که قطار می رود 140 متر طول است فقط در پایانه بخواهد متوقف شود و شسته و تمیز بشود. آنجا هم ریل داریم، کلی از آدم ها که نیروهای عملیاتی و جابه جا کردن مسافر نیستند نیروهای پشتیبانی هستند. ما نزدیک بیش از 200 کیلومتر خط داریم یک بخشی برای جابه جایی مسافر است. دو طرف انتها برای استفرار و تعمیر و نگه داشت قطار است. پس ما هزینه 200 کیلومتر خط را می دهیم، نیرو داریم برای این ها، همان سیستمی که باعث می شود قطارها به هم نخورند هر کی سر جای خودش مستقر باشد سیستم پیشرفته است. سیستم و کامپیوتر و تجهیزات می خواهد، خط نیاز دارد. قطار شسته می شود و اورهال می شود. کیلومترها الان مسیر داریم در پایانه ها که مسافر نیست ولی قطار داریم.

راهی برای این که قطارها به هم نخورد، وجود ندارد؟

حتما وجود دارد. قطارهایی که خارج از کشور حرکت می کنند، قطارهایی که در چین هستند. یک دوم کل قطارهای بالای 300 کیلومتر در دنیا در چین حرکت می کند. وقتی شما از شانگهای می خواهید به پکن بروید فاصله چند هزار کیلومتری، هر ده دقیقه قطار حرکت می کند، با سرعت 300 کیلومتر، یعنی  به فاصله ده دقیقه 300 کیلومتر پشت این قطار که می رود. ما همین طوریم، ما به فاصله 4 دقیقه 5 دقیقه با سرعت 60 کیلومتر. نزدیک 300، 400 تن با فاصله چهار دقیقه پشت سرش می رود. خیلی سیستم قطار باید پیشرفته و دقیق باشد والا هر آن امکان حادثه اتفاق بیفتد. 

دانش فنی قابل انتقال به دوستان نبوده؟

آن ها که از ما قدیمی ترند حتما این دانش را داشتند. سیستم قطار همه مجموعه سیستم هایی دارند مانع از این اتفاق می شود، در قطارهای شهری چون ما هم سرعت مان بالاتر است و هم فاصله مان خیلی کمتر است قطارهای برون شهری ممکن است شش هفت ساعت یک قطار در هر مسیر باشد، قطارهای درون شهری بسیار خطرناک تر هستند. یک سیستم اتی پی داریم که خودش را با قطار جلویی کنترل می کند. اگر ببیند قطاری جلوش است باعث توقف می شود و این خطای انسانی را کنترل می کند که اتفاق نیفتد. در حمل و نقل برون شهری هم این سیستم هست. خدا رو شکر فعلا سیستم کنترلی ناوبری مان، سیستم خوب و پیشرفته ای است و همیشه در حال به روز کردنش هستیم، مطالعه می کنیم که به روزترش کنیم. یک جاهایی این ارتباط خیلی کمک می کند. بالاخره ارتباط تکنولوژی باعث می شود دانش‌مان روز به روز بیشتر شود، اشکال ندارد ما با دنیا مرتبط شویم. این که آقایی کنیم و ارتباط داشته باشیم مهم است. حضرت آقا نمی گوید با دنیا قطع کنید، می گوید سر میز مذاکره شمام آقا باشید. به قول امام شما گوسفند نباشید آنها گرگ باشند. دانش ما کمک می کند در یک میز برابر با طرفین باشیم. چه برای خرید تکنولوژی چه معامله چه برای هر مذاکره ای آقایی بکنیم هم پول ندهیم هم منت بکشیم.

 ایستگاه های جدید کی تحویل می شوند؟

ما یک خط سه داریم که بخشی از ایستگاه هایش در حال تکمیل است چون کل خط داخلش تردد صورت می گیرد، طبق برنامه ای که داریم، ایستگاه میانی آن هستیم. مثلا ایستگاه حسین آباد آذر ماه افتتاح می شود. بستگی به موارد حاشیه ای دارد که باید انجام شود، پشت سرش به سمت جنوب همان خط سه ایستگاه میدان هروی و اقدسیه است. قبل ایستگاه نوبنیاد خط سه طبق برنامه تا آخر امسال اکثر ایستگاه هایش در مدار می آید، ممکن است آخریش شهید محلاتی باشد. طبق پیش بینی امسال ان شالله برنامه ریزی شده، احتمالا یک بخشی از نیمه شمالی خط هفت که از سمت شمال غرب میاد که به خطوط دیگر متصل می شود افتتاح می شود. یعنی ما الان دو بال جنوب شرق و شمال غربمان به مترو وصل نیست. این دو تا ان شالله وصل می شود.  نقاط تبادل سفرش را که درست کنیم، مسافران برای خودشان برنامه ریزی جدید می کنند.

 انفجار شهران افتتاح شمال غرب را به تعویق نیانداخت؟

این‌ها به هلدینگ مربوط است. وقتی یک چیزی آماده شد، به ما تحویل می دهند. تا قبلش به ما ارتباطی ندارد، انفجار شود، یا هر اتفاق دیگری بیفتد،  روزی که به ما تحویل می دهند، ساختمان آماده تحویل می گیریم. آقای درویشی در ساخت مترو رکورددارند.