پروژه کلین‌روم دانشگاه‌های علوم پزشکی از ساخت تا تجهیز و بهره‌برداری / اتاق‌هایی که آلودگی‌ها را دور می‌زنند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- کلین روم یک فضای محافظت شده در مقابل انواع آلودگی‌ها است و محصولات یا خدمات حساس به آلودگی در آن تولید می‌شوند که در صنایع داروسازی، پزشکی (مانند اتاق‌های جراحی)، تولید مواد غذایی، میکروالکترونیک و مانند آن کاربرد دارند.

استاندارد‌های مختلفی میزان آلودگی‌های یک فضا را می‌سنجند که یکی از این استاندارد‌ها ISO ۱۴۶۴۴ است. در این استاندارد تعداد ذرات کمتر از نیم میکرون در یک فوت مکعب اندازه گرفته می‌شود. برای آنکه مقیاسی برای ذرات نیم میکرون داشته باشید، باید گفت که ضخامت موی یک انسان معمولا بین ۷۵ تا ۱۰۰ میکرون است. با این حال برخی از صنایع و استانداردها، ذرات کمتر از نیم میکرون را مد نظر دارند. طراحی اتاق تمیز‌ها هم خاص است بدین صورت که رنگ ویژه‌ای برای کف، دیوار‌ها و پنجره‌ها استفاده می‌شود یا جریان هوا باید بیشتر از حد معمول باشد.

حال تعدادی از کلین روم‌های موجود در دانشگاه‌های کشور را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

 

پس از طراحی کلین روم فرآورده‌های دارویی پروتئینی که قرار بود در قالب ۶ پروژه کلین روم اولیه با مشارکت دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری احداث گردد، مجوز اجرای آن در بهمن ماه ۱۳۸۹ صادر شد و مرکز رشد فناوری‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی مسئولیت اجرای آن را برعهده گرفت.

قرارداد ساخت این کلین روم یکم مردادماه ۹۰ منعقد و پس از اتمام طراحی آن در آبان ماه ۱۳۹۰، کار احداث پروژه آغاز شد، درنهایت کار احداث و تجهیز این کلین روم پس از فراز و نشیب‌های فراوان در شهریورماه ۹۴ به پایان رسید.

این کلین روم دارای فضای کلین به مساحت حدود ۴۵۰ متر مربع است و برای تولید دارو‌های پروتئینی نظیر اینترفرون‌ها، GCSF و دارو‌های پپتیدی کاربرد دارد و چندین شرکت مستقر در مرکز رشد فناوری‌های دارویی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی متقاضی استقرار در آن هستند.

 

با توجه به درخواست دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله و پتانسیل‌های موجود در زمینه سل‌تراپی دانشگاه، پس از توقف عملیات احداث پروژه اولیه برای مدت طولانی مقرر شد کلین رومی به مساحت ۱۸۰ مترمربع جهت سل‌تراپی در این دانشگاه تاسیس شود. محل استقرار پروژه طبقه دوم ساختمان مرکز رشد فعلی دانشگاه است و در صورت تامین اعتبار مورد نیاز فضای مذکور به بهره‌برداری خواهد رسید.

 

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درحال مقاوم‌سازی ساختمان کلین روم خود به مساخت ۱۵۰۰ مترمربع در دو طبقه است.

 

 

کلین روم دانشگاه علوم پزشکی ایران با مشارکت دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت و دانشگاه مذکور درحال احداث است. طراحی این کلین روم در سال ۱۳۸۴ شروع و در همان سال کلنگ آن به زمین زده شد. برای ساخت این کلین روم که روی فرآوری بالینی سلولی و پوست فعالیت می‌کند، فضایی به مساحت ۲۳۰ مترمربع مد نظر قرار گرفت.

 

این موسسه در پژوهشکده ابن سینا پروژه کلین روم را در سه فاز طراحی کرده است. فاز اول و دوم این پروژه که به اتمام رسیده و درحال بهره‌برداری است، هرکدام در فضایی به مساحت تقریبی ۲۰ مترمربع به نگهداری موش‌های ترانس ژنتیک و انجام امور experimental اختصاص پیدا کرد. فاز سوم این پروژه در فضایی به مساحت ۴۳ مترمربع به منظور سل‌تراپی تخصیص یافته و آماده‌سازی فضا انجام شده است درحقیقت نقشه‌های این فاز تهیه شده و در مرحله تایید قرار دارد. این کلین روم از طرف معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز مورد حمایت قرار گرفته است.

در پژوهشکده رویان نیز درحال حاضر یک کلین روم سل‌تراپی به مساحت حدود ۶۰ مترمربع وجود دارد که پاسخگوی نیاز‌های این پژوهشکده نیست، به این منظور پروژه وسیع کلین روم در فضایی به مساحت حدود هزار مترمربع از طریق یکی از شرکت‌های مستقر (سل تک فارمد) در دست طراحی و اجرا است. این پروژه تحت حمایت دفتر توسعه فناوری سلامت قرار دارد.

گفتنی است، کلین روم سل‌تراپی ابن‌سینا نیز با مساحت کلین ۸۰ مترمربع درحال ساخت است.

 

ساخت کلین روم‌های متنوع در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به تنهایی کافی نیست و باید از آن‌ها به درستی نگاهداری شود چرا که بهره‌برداری اشتباه و رعایت نکردن اصول استفاده از کلین‌ها استاندارد‌های آن‌ها را برهم می‌زند و باید برای برطرف کردن مشکل با صرف هزینه زیاد نسبت به استاندارسازی مجدد اقدام کرد.