لزوم تبدیل اقتدار علمی به اقتدار اقتصادی/ الگوی مشخصی برای ارتباط صنعت و دانشگاه وجود ندارد

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-سینا احدیان؛ سه شنبه ۴ دی ماه دومین نشست مدیران ارتباط با صنعت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های کشور و با حضور برخی مدیران اجرایی و فعالان بخش خصوصی از ساعت ۸ صبح لغایت ۴ بعد از ظهر در محل سالن کنفرانس شماره ۱ نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد.

وزیر علوم: کسب و کارهای مبتنی بر دانش را گسترش دهید
در ابتدای برنامه منصور غلامی؛ وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری بیان کرد: امروز دانشگاه‌ها باید کسب و کار‌های مبتنی بر دانش را گسترش دهند.

وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری افزود: ابتدای دهه ۶۰ تمرکز دانشگاه‌ها روی تربیت نیروی انسانی بود و اوایل دهه ۷۰ هم تحصیلات تکمیلی با هدف حل چالش‌های کشور شکل گرفت. در اواسط دهه هشتاد رویکرد فناورانه و تبدیل علم به ثروت مورد توجه قرار گرفت و مراکز رشد و پارک‌ها تشکیل شد.

غلامی با بیان اینکه امروز دانشگاه‌های کشور دچار تحول شده‌اند، اضافه کرد: گسترش هم‌افزایی و همکاری صنعت و دانشگاه برای ما بسیار حائذ اهمیت است.

وی با اشاره به برگزاری نوزدهمین نمایشگاه دستاورد‌های علمی دانشگاه‌ها گفت: نمایشگاه امسال، از سوی مراکز علمی و مجموعه‌های جدید صنعت و فناوری مورد اسقبال قرار گرفته و حرکت فزاینده‌ای در حوزه هم‌افزایی بخش صنعت و دانشگاه‌ها است.

وی با اشاره به ارتباط مطلوب برخی سازمان‌ها با مراکز دانشگاهی بیان کرد: از جمله سازمان‌هایی که با دانشگاه‌ها ارتباط خوبی برقرار کرده سازمان محیط زیست است که به همین جهت کنسرسیومی در خصوص حل چالش‌های بزرگ زیست محیطی شکل گرفته است.  غلامی افزود: در صنایع نفت نیز قرارداد‌هایی با وزارت نفت در حوزه نحوه استخراج و بهره‌برداری به امضا رسیده است.

وزیر علوم با اشاره به برخی انتقاد‌ها به ناکارآمدی آموزش عالی، گفت: معتقدیم اگر کسی بحث ناکارآمدی فارغ‌التحصیلان در سازمان‌ها را مطرح می‌کند باید به این نکته توجه کند که خودش نیز در این مراکز تحصیل کرده است و اگر خود را کارآمد می‌داند باید در فعالیت‌های مبتنی بر رفع چالش‌های کشور وارد شود.

 

در این نشست با برگزاری دو میز گرد با عناوین"روش‌های توسعه و بهبود ارتباط مراکز پژوهش و فناوری کشور با جامعه صنعت" و "عوامل و الگو‌های بهبود مشارکت دانشگاه‌ها در رفع مشکلات ملی" به لزوم ارتقاء ارتباط صنعت و مراکز علمی و دانشگاهی و مشکلات و موانع این ارتباط و الگو‌های مناسب همگرایی صنعت و دانشگاه پرداخته شد.

 

لزوم توجه به ظرفیت‌های بخش خصوصی برای ارتباط صنعت و دانشگاه
در میزگرد اول که پیش از ظهر برگزار شد مدعوین میز به بیان نظرات خود در محور‌های ذیل پرداختند.
برنامه پژوهشگاه‌های دستگاه‌های اجرایی در جهت ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز علمی
ارائه تجارب و الگو‌های موفق همکاری
زنجیره ارتباط صنعت و دانشگاه و نقش حلقه‌های مختلف
ظرفیت‌های بخش خصوصی جهت ارتباط با دانشگاه‌ها
مشکلات و محدودیت‌های حقوقی صنعت و دانشگاه در عقد قرارداد‌های همکاری

ابتدا برات قبادیان؛ معاون آموزش، پژوهش و فناوری وزارت صمت با بازخوانی منویات مقام معظم رهبری در دیدار سال گذشته با نخبگان دانشگاهی بر ایجاد احساس نیاز دانشگاه و صنعت به یکدیگر تاکید کرد و گفت: امروز بیش از گذشته لازم است صنعت دانشگاه را در جریان نیاز‌های خود قرار دهد و در مقابل دانشگاه نسل سوم و چهارم بایستی بجای دانشجوی جویای کار، فعال اقتصادی و صنعتی و کارآفرین فارغ التخصیل کند.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: پشتیبانی و حتی کمک‌های بلاعوض از تحقیق و پژوهش در دانشگاه‌ها توسط وزارت صمت و صنایع کشور همواره وجود داشته است، اما باید در نظر داشت بسیاری از همکاری‌ها بی نتیجه و نیمه کاره مانده است. برای نمونه از ۴۰۰ طرح ارائه شذه به دانشگاه‌ها فقط ۲۵ طرح به سرانجام رسید.

قبادیان با بیان اینکه ما هنوز هم در کار تیمی بسیار ضعیف هستیم اضافه کرد: تا کنون در همکاری‌های علمی و پژوهشی کاربردی بویژه در انتقال فناوری سرعت لازم را نداشته ایم، اما امروز به برکت فرصت ایجاد شده به دلیل تحریم‌ها صنعت احساس نیاز کرده و می‌توانیم در همین جهت بسیاری از پایان نامه‌ها را کاربردی کنیم.

معاون وزارت صمت عنوان کرد: در ۲۲ بهمن ماه امسال از سامانه "تاپ" که طرح ملی توانمند سازی تولید و توسعه اشتغال پایدار است و ۱۰۰ هزار عنوان نیاز صنایع مختلف را مطرح می‌کند، رونمایی خواهد شد.

در ادامه محمدرضا سیفی؛ دبیرکل کانون عالی کارفرمایان کشور باانتقاد از تعداد بالای مراکز علمی کشور بیان کرد: کشور ما به اندازه چین یعنی ۲۸۰۰ دانشگاه دارد! خروجی این دانشگاه‌ها چیست؟! سردار سلیمانی در مراسمی حرف جالبی می‌زد و می‌گفت: «در جبهه فرمانده به نیرو و سرباز نمی‌گفت: برو، بلکه می‌گفت: بیا» بنابراین تا زمانی که نگاه دانشگاهی و آموزشی حاکم باشد و استاد و دانشگاه حقوق بگیر و بودجه بگیر باشد حرکت موثری در ارتباط بین دانشگاه و صنعت رخ نخواهد داد.

سپس احمد پور فلاح؛ مشاور عالی رئیس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه نمی‌خواهیم دنبال مقصر بگردیم گفت: در یک دهه گذشته با آمار‌ها و رکورد‌هایی مواجه می‌شویم که خیلی دلگرم کننده است، اما وقتی به شهرک‌های صنعتی سر میزنیم تاثیر آن ارقام را در بدنه صنایع و تولید کشور نمی‌بینیم.

یکی از دلایل اصلی این است که دولت هر گاه گرفتار تحریم‌ها می‌شود به دنبال صنعت و تولید می‌آید در حالی که باید این نگاه دائمی و مستمر باشد.

پورفلاح ادامه داد: ما در ۱۰ سال گذشته ۱۰۰۰ میلیارد دلار نفت فروختیم و کار‌های خوب زیادی هم کردیم، اما با مگا پروژه‌های کشور‌های هم سطح آسیایی مثل کره ترکیه امارات و حتی عربستان قابل مقایسه نیست. به طور مثال فقط در یک مورد امارات و همینطور ترکیه با صرف ۸۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار و راه اندازی یک فرودگاه تا ۲۰ درصد به اشتغال کشور خود افزودند و درآمد سرشاری کسب کردند.

 

وی با بیان اینکه شکاف بین صنعت و دانشگاه غیرقابل انکار است افزود: وقتی می‌گوییم بین صنعت و دانشگاه فاصله زیاد است یعنی همین جلسه که حضور صنعت گران بخش خصوصی در آن کم رنگ است.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ایتالیا اضافه کرد: اسفند امسال برنامه " رویداد تجاری سازی فناوری‌های پیشرفته ایران " را در اتاق بازرگانی ایران خواهیم داشت که می‌تواند در افزایش ارتباط صنعت و دانشگاه و رشد فناوری و شرکت‌های دانش بنیان بسیار موثر باشد و البته این رویداد دبیرخانه دائمی خواهد داشت.

در ادامه مهدی الیاسی؛ معاون توسعه و سیاستگذاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بیان کرد: مسئله اصلی ایجاد حلقه واسط بین دانشگاه و صنعت است و باید فاز تکامل جدیدی شروع شود که همان تجربیات جهانی تکامل است.
آنچه که نیاز داریم ساختار سازی و سیستم سازی است.

الیاسی افزود: تجربیات کشور‌های موفق در این حوزه نشان داده است که تنها باید حلقه ارتباطی ایجاد کرد و از طرف دیگر امید و نشاط و پویایی در دانشگاه‌ها و دانشجویان را تقویت نمود.

در انتها مسعود برومند؛ معاون پژوهشی وزیر علوم گفت: یکی از مباحث اصلی نهاد سازی است که باید در مجموعه دانشگاه‌ها ایجاد شود و از طرف دیگر دانشگاه با بسیاری از مجموعه‌ها متفاوت است و اینکه با یک استاد دانشگاه به صورت منفعل صحبت می‌شود غلط است.کار کردن با صنعت دولتی و خصوصی تفاوت ماهوی دارد.

تعدد آیین نامه‌ها مشکل آفرین است به همین منظور دانشگاه‌ها صرف ارائه الزامات آزاد گذاشته شدند تا روش‌های خود را در پیشرفت و خلق فناوری داشته باشند.

دانشگاه‌ها در بحث کارورزی و کارآموزی از صنعت خصوصی و دولتی گلایه دارند.

برومند افزود: یکی از چالش‌های اصلی عدم حمایت کافی و منظم از رساله تحصیلات تکمیلی از جانب صنعت و بخش خصوصی است.

البته به عنوان یک استاد معتقدم نباید منتظر دیگران و دولت باشیم و باید خودمان موفقیت ایجاد کنیم و مدل آن را به دیگران نیز ارائه دهیم.

همچنین انعطاف پذیری را باید درنظر داشت، توسعه علمی و آموزشی ارزش و جایگاه خود را دارد و نوآوری و توسعه فناوری هم به نوبه خود ارزشمند است.

مهم‌ترین ضعف در ارتباط صنعت و دانشگاه «باور» است
در ادامه مراسم سردار امیری؛ رئیس موسسه آموزش و تحقیقات و صنایع دفاعی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب سال‌ها به موضوع ارتباط بین صنعت و دانشگاه تاکید فرموده اند، گفت: مهمترین دلیل ضعف در رسیدن به ارتباط شایسته بین دانشگاه و صنعت "باور" است.

به نظر می‌رسد هنوز در باور به توانمندی دانشگاه‌ها در فضای صنعت ضعف وجود دارد.
سردار امیری افزود: رویکرد جدید وزارت دفاع در یکسال گذشته به یک مدل جدید رسیده است که با چند مولفه از جمله تغییر رابطه پیمانکاری و کارفرمایی به کنسرسیومی از شرکا به دنبال افزایش کمی و کیفی بهره گیری از ظرفیت‌های عظیم دانشگاهی در حوزه اهداف دفاعی بیش از پیش می‌باشد.

در میز گرد دوم با عنوان " عوامل و الگو‌های بهبود مشارکت دانشگاه‌ها در رفع مشکلات ملی" اساتید و میهمانان به موضوعاتی از قبیل: الگو‌های موفق دانشگاه‌ها در شناسایی چالش‌های ملی و ارائه برنامه برای رفع آن ها، نقش آموزش مهارتی در افزایش نرخ اشتغال فارق التحصیلان و روش‌های مشارکت دانشگاه‌ها با صنایع و دستگاه‌های اجرایی در رفع مشکلات پرداختند.

احمد خان بیگی؛ مشاور و سرپرست اداره کل پژوهش وزارت نفت با بیان اینکه نظام جامع پژوهش و فناوری وزارت نفت در حال تدوین است گفت: در طرح‌های پژوهشی و تحقیقاتی اگر منابع مالی مناسب در نظر گرفته نشود موفقیت کسب نخواهد شد.

خان بیگی افزود: اگر می‌خواهیم ارتباط خوبی بین صنایع و دانشگاهیان برقرار شود باید خروجی پروژه‌ها برای دستگاه‌های اجرایی و صنعت ملموس و کاربردی باشد.

عدم تامین پروژه‌ها و نیاز‌های صنایع از طرف دانشگاه باعث ضعف در همکاری‌ها می‌شود، اما در غیر اینصورت می‌توان به برقراری ارتباط بیشتر و بهتر بین محققان و صنعتگران امیدوار بود.

مرتضی براری؛ رئیس سازمان فضایی ایران عنوان کرد: رشد کشور در فناوری‌های فضایی در ۱۰ سال گذشته ۶ و نیم برابر متوسط دنیا بوده است.

براری با بیان اینکه مسائل فضا در اقتصاد، مدیریت بلایا و چالش‌های محیط زیستی نقش بسیار پررنگی دارد، تاکید کرد: امروز بایستی در اقتصاد پر شتاب فضا حضور حداکثری داشته باشیم و اقتدار علمی کشور در این حوزه را به اقتدار اقتصادی تبدیل کنیم.

علی اکبر مهاجری؛ معاون تحقیقات و منابع انسانی وزارت نیرو گفت: در موضوع نقش دانشگاه در رفع چالش‌های ملی ابتدا باید دید چالش ملی چیست!

در هر حوزه‌ای از محیط زیست گرفته تا اقتصاد و انرژی و سایر حوزه ها، فردی که در آن زمینه دغدغه دارد مشکلات را چالش ملی می‌داند، لذا باید در یک اولویت بندی مشخص کرد کدام مشکلات چالش ملی محسوب می‌شوند.

مهاجری افزود: نکته دیگر مکانیزم ارجاع چالش به مراکز علمی و پژوهشی و پاسخگویی در زمان مناسب به آن است.
در بسیاری از مشکلات امروز‌ی مثل همین مسئله بازار ارز دستگاه‌های اجرایی به راه حل در کوتاه‌ترین زمان ممکن نیاز دارند در حالی که اکثر بررسی‌های علمی و پژوهشی ازسرعت کافی برخوردار نیست.

معاون حقیقات و منابع انسانی وزیر نیرو با بیان اینکه نخ تسبیح همه چالش‌های موجود کشور حتی مشکلات علمی و پژوهشی مسئله مالی و بودجه است افزود: ۱۰ کشور اول جهان ۹۰ درصد هزینه‌های تحقیاتی دنیا را به خود تخصیص داده اند که نشان از اهمیت بالای تحقیق و توسعه دارد و این درحالی است که بودجه تحقیقاتی ما که طبق اسناد بالادستی بایستی ۴ درصد بودجه کل کشور باشد، هر سال حدود نیم درصد است!

مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت از محیط زیست با بیان اینکه تا کنون هیچ مدل مشخصی برای همکاری دانشگاه و دولت و صنایع ترسیم نشده است گفت: باید پرسید چرا نتوانسته ایم از این همه ظرفیت‌های خلاق و پویای علمی و نخبگان در خلق ثروت و افزایش بهره وری آن طور که شایسته است استفاده کنیم؟!

تجریشی اضافه کرد: وزیر سابق مسکن ۶ سال گفت: به ساخت مسکن نیاز نداریم، اما وزیر جدید اعلام کرد چند صد هزار مسکن می‌سازیم. خب کدام درست است؟! چه کسی باید بگوید مسکن بسازیم یا نسازیم؟

چه کسی باید بگوید دولت در مسائل چگونه عمل کند؟ بدون شک دانشگاه‌ها و مجموعه‌های علمی باید به این سوالات پاسخ دهند و مسائل جامعه را حل کنند.

در پایان مراسم از برگزیدگان موفق در طرح‌های پژوهشی صنعتی دانشگاه‌های مختلف کشور و مدیران دستگاه‌های اجرایی و پژوهشگاه‌های آن‌ها که با مجموعه دانشگاه‌های کشور همکاری خوب و مثمر ثمری داشتند با اهدا لوح و جوایز تقدیر شد.