گزارش |
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، مریم امرایی؛ با مطالعه دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون کارشناسی ارشد ناپیوسته سال‌های ۱۳۹۵ الی ۱۳۹۸ گروه علوم انسانی، نکته مهمی در ظرفیت پذیرش رشته‌ها و گرایش‌های مختلف مؤسسات آموزش عالی دیده می‌شود؛ چالشی که چندسالی ذهن برخی دانشجویان رشته روانشناسی را مشغول خود نموده است. طبق مطالعات به‌دست آمده از رشتۀ روانشناسی اسلامی، گرایش روانشناسی مثبت‌گرا، سازمان سنجش طی سال‌های پی‌درپی فقط در دانشگاه پیام نور و غیرانتفاعی دانشجو پذیرش می‌کند. ناگفته نماند که این روند در دانشگاه آزاد اسلامی هم به چشم می‌خورد. با توجه به تحلیل آماری از دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون کارشناسی ارشد علوم انسانی، به نظر می‌رسد نه تنها سهمی برای پذیرش دانشجو در رشتۀ روانشناسی اسلامی گرایش روانشناسی مثبت‌گرا در دانشگاه‌های دولتی و دیگر موسسات آموزش عالی وجود ندارد، بلکه هر ساله ظرفیت پذیرش در موسسات پیام نور و غیرانتفاعی افزایش پیدا می‌کند. دلیل این مسأله چه می‌تواند باشد؟ آیا اساتید متخصص حوزه مربوطه به اندازه کافی در سطح کشور وجود دارند؟ مطابقت روانشناسی با مسائل دینی در مراکز آموزش عالی چقدر سهیم است؟ هر چند اساتید زیادی ابتدائاً حاضر به مصاحبه درمورد این چالش نبودند، اما جهت واکاوی این موضوع به سراغ چند تن از اساتید رشته روانشناسی سراسر کشور رفتیم تا دلایل این شکل پذیرش دانشجو را جویا شویم.
محتوای تلفیقی و اساتید اندک
محتوای رشته روانشناسی اسلامی، تلفیقی از مباحث مربوط به رویکرد روانشناسی مثبت و روانشناسی اسلامی است؛ که در هر دو حوزه، منابع و کتاب درسی و اساتید متخصص برای تدریس دروس مربوطه یا وجود ندارد، یا بسیار کم است
ایشان در ادامه افزود: چند سال در برخی از موسسه‌های وابسته به حوزه در این رشته دانشجو پذیرش شده است، و پس از آن برخی از واحد‌های دانشگاه پیام نور هم این گرایش را راه‌اندازی کرده‌اند.
رئیس اسبق کارگروه تحول در روانشناسی در ادامه گفت: محتوای رشته، تلفیقی از مباحث مربوط به رویکرد روانشناسی مثبت و روانشناسی اسلامی است؛ که در هر دو حوزه، منابع و کتاب درسی و اساتید متخصص برای تدریس دروس مربوطه یا وجود ندارد، یا بسیار کم است.
وی افزود: تلاش‌هایی برای تدوین کتاب و آشنایی مدرسان برای تدریس دروس این رشته انجام شده است، ولی این تلاش‌ها در حدی نیست که پاسخگوی نیاز دانشگاه‌هایی باشد که این دوره را راه‌اندازی کرده‌اند.
دکتر مرعشی، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز اظهار کرد: یک دلیل این چالش مقاومت اساتید غربگرای عضو گروه‌های روانشناسی در دانشگاه‌های دیگر است، و همچنین اساتید متخصص در این موضوع در کل کشور بیست نفر هم نیستند، و با تشکیل یک شبکه، مشغول کار پژوهشی و آموزشی و ترویجی هستند.
بررسی مسائل روان‌شناختی از منظر اسلام
بسیاری از اساتید معتقدند اصلاً تطبیق روانشناسی با منابع دینی کار درستی نیست، چون هرکدام با توجه به نوع جهان‌شناسی و ایدئولوژی خاص خود نظریه می‌دهند
ایشان در ادامه افزود: باتوجه به نظر اکثر اساتید که روانشناسی با مفاهیم دینی قابل انطباق نیست، تقاضای ایجاد چنین رشته‌ای در دیگر مؤسسات داده نمی‌شود.
مصوبه چه می‌گوید؟
با بررسی برنامۀ مصوب هفتصد و شصتمین جلسه شورای برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مورخ ۸۹/۳/۲۲، درمی‌یابیم که این گرایش از طرف گروه علوم حوزه‌های دانشگاهی پیشنهاد شده بود، و با کثریت آراء به تصویب رسیده است. در این مصوبه طبق ماده ۸ برنامه آموزشی، دوره کارشناسی ارشد روانشناسی اسلامی گرایش روانشناسی مثبت‌گرا، برای کلیۀ دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور که مشخصات زیر را دارند، لازم الجرا است:
دانشگاهها و موسسات آموزش عالی که زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اداره می‌شوند.
موسساتی که با اجازه رسمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و براساس قوانین تاسیس می‌شوند و بنابراین تابع مصوبات شورای گسترش آموزش عالی هستند.
همچنین موسسات آموزش عالی دیگر که مطابق قوانین خاص تشکیل می‌شوند و باید تابع ضوابط دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران باشند.
برنامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد روانشناسی اسلامی گرایش روان شناسی مثبت گرا (برای دانلود سند اینجا را کلیک کنید)
مصوبه به مدت پنج سال قابل اجرا و بعد از آن نیاز به بازنگری دارد در حالی که از سال ۱۳۸۹ تاکنون هیچ‌گونه تغییری در روند پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های سراسری دیده نمی‌شود
سیدحسینی، کارشناس علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در گفت‌وگوی تلفنی اظهار کرد: رشته روانشناسی اسلامی گرایش مثبت‌گرا مربوط به گروه‌های حوزوی است، نباید فقط عنوان را نگاه کرد، بلکه محتوا خیلی مهم است. وقتی گروه حوزوی رشته را تصویب می‌کند بنابراین با توجه به ماهیت حوزوی باید در دانشگاه حوزوی تدریس شود.
مصوبه به مدت پنج سال قابل اجرا و بعد از آن نیاز به بازنگری دارد. در حالی که از سال ۱۳۸۹ تاکنون نه تنها هیچ‌گونه تغییری در روند پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های سراسری دیده نمی‌شود، بلکه لازم‌الاجرا بودن مصوبه فقط در دانشگاه‌های پیام نور، غیرانتفاعی و آزاد اسلامی صدق می‌کند و برای دیگر دانشگاهها بازنگری اتفاق نیفتاده است.
کارشناس علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه افزود: ماده ۸ برنامه آموزشی، برنامه عادی هست و روی جلد همه برنامه‌ها وجود دارد. گرایش مثبت‌گرا قابلیت اجرا در دانشگاه‌های دولتی دارد. مدتی است که در حال بازنگری آن هستیم و به مراحل نهایی رسیده است. امیدواریم که هر چه زودتر تحقق یابد، و در دانشگاه‌های دولتی پذیرش صورت گیرد.
کارشناس علوم انسانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ادامه افزود: ماده ۸ برنامه آموزشی، برنامه عادی هست و روی جلد همه برنامه‌ها وجود دارد. گرایش مثبت‌گرا قابلیت اجرا در دانشگاه‌های دولتی دارد. مدتی است که در حال بازنگری آن هستیم و به مراحل نهایی رسیده است. امیدواریم که هر چه زودتر تحقق یابد، و در دانشگاه‌های دولتی پذیرش صورت گیرد.
با توجه به این‌که در حال حاضر دانشگاه‌های پیام نور و آزاد در گرایش مثبت‌گرا دانشجو پذیرش می‌کنند، آیا این دانشگاهها محتوای حوزوی دارند؟ آیا فشاری بر دانشگاه‌های دولتی برای عدم پذیرش وجود دارد؟ به نظر می‌رسد محتوای گرایش مثبت‌گرا یکی از دلایل این چالش باشد یا ممکن است اختلاف نظرات اساتید حوزه روانشناسی موجب این چالش شده باشد؟ آیا کمبود متخصص در این حوزه می‌تواند دلیل بر عدم مقبولیت این رشته باشد؟ چرا متخصصان برجسته حوزه ذیربط حاضر به پاسخگویی نیستند؟ دلایل مقاومت اساتید غربگرا برای پذیرش گرایش مثبت‌گرا چیست؟
ارسال نظرات