گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو- امید فعال؛ نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات مجلس تا چند ماه دیگر بر کرسی نمایندگی مجلس تکیه میزنند؛ در حال حاضر هزاران نماینده مجلس شورای اسلامی آمد و رفت کردهاند، از ۷ خرداد ۱۳۵۹، نخستین مجلس شورای اسلامی تا دهمین دوره فعلی، اشخاص و احزاب با هم به رقابت پرداختهاند؛ حال مسئله این است که مجلس تراز باید چه ویژگیهایی داشته باشد تا در راس امور قرار گیرد؟
مجلس در نظام جمهوری اسلامی ایران از اهمیت ویژهای برخوردار بوده و محور بسیاری از قانونگذاریها، تصمیمگیریها و برنامهریزی ها و مظهر اراده ملت است. همواره انتخابات مجلس نشانگر دموکراسی دینی یا به تعبیری مردم سالاری اسلامی بوده است و مجلس مرکز و قله و به تعبیری ویترین مجموعه نظام اسلامی است که جلوی چشم قرار دارد.
1- مجلس فضیلت ملت
مجلس تراز انقلاب اسلامی برآیندی از خصایص منحصر به فرد ملت ایران است؛ از اینرو، خانه ملت باید چکیدهای از خصایص صاحبان خانه که مردم ایران هستند را نیز در خود جای داده باشد. مطابق با گفتمان امام خمینی(ره) مجلس، عصارهی فضایل ملّت است ، این نکتهی مهمّی است؛ توجّه کنید: عصارهی فضایل، نه عصارهی همهی خصلتها! بعضی از خصلتها جزء فضایل نیست. مجلس بایستی عصارهی فضایل ملّت باشد. مجلس باید مظهر عزّت ملّی و مظهر اقتدار و استحکام نظام باشد.
از دیدگاه مقام معظم رهبری نیز مجلس شورای اسلامی مجلس نقش تعیین کنندهٌای در اداره امور کشور دارد و منعکسکننده تواناییها، خواستها، موضعگیریها، اقتدار و پایبندی به آرمانهای یک ملت است.
«رهبر معظم انقلاب نیز مانند امام، مجلس را نهادی در رأس امور میدانند و درباره جایگاه مجلس تراز انقلاب میفرمایند: مجلس شورای اسلامی، یک مرکز اساسی و تعیینکننده برای انقلاب است، همه سررشتههای امور، به مجلس شورای اسلامی بر میگردد.»
ایشان جای دیگری در مورد جایگاه سیاسی نمایندگان مجلس اینگونه میفرمایند: موضعگیری شما در مسائل سیاسی و بینالمللی، به یک معنا حاکی از موضعگیری ملت ایران است. این موضعگیری، دوگونه میتواند باشد: گاهی میتواند دشمن را به دخالت بیشتر امیدوار کند؛ او را نسبت به نظام اسلامی، گستاخ و طلبکار و فزونطلب و به زیادهخواهی تشویق کند؛ میتواند هم درست بهعکس باشد؛ احساس کند که در ملت ایران و نمایندگان او صلابت، ایستادگی، آگاهی به منافع و مصالح، ایستادگی بر سر منافع ملی و مصالح ملی و ناسازگاری وجود دارد.
2- عصاره انقلاب
انقلاب اسلامی نیازمند مجلسی انقلابی برای ایستادگی در برابر دشمنان است.
مقام معظم رهبری در مورد ویژگیهای دیگر نمایندگان مجلس اینگونه بیان میکنند: نماینده مجلس تراز انقلاب باید در داشتن روحیه انقلابی، شجاعت و ایمان به هدف، از شجاعترین، مؤمنترین و انقلابیترین افراد و در حراست از کیان اسلام و جامعه اسلامی در برابر دشمنان بیرونی و داخلی همانند یک سد باشند: «آن کسی که بهعنوان وکیل این ملت انقلابی و مؤمن و شجاع به مجلس میرود، باید انقلابی، مؤمن و شجاع باشد، اگر نگوییم شجاعترین، مؤمنترین و انقلابیترین باشد.»
ایشان در مورد اهمیت انتخابات مجلس برای آینده کشور فرمودند: مجلس بسیار مهم است و قشرهای مختلف مردم کوشش کنند که امر انتخابات و مجلس را همیشه مهم بشمارند. مجلس مطلوب، خانه ملت، تجلی گاه عزت اسلامی و ملی، تأمین کننده منافع عمومی، حافظ امنیت کشور و سد مستحکمی در برابر تعرض و طمع ورزی های دشمن است.
3-محرومیتزدایی از جامعه
بنیانگذار کبیر انقلاب اینگونه بیان کردند که مجلس مردمی در تراز آرمانهای انقلاب در صورتی شکل میگیرد که محرومیتزدایی از جامعه اولین طرح و خواسته آن میشود: «امروز مجلس چون مجلس مردمی است، این مجلس مردمی میتواند به فکر محرومین باشد... اما امروز مجلس، مجلسی است که محرومیت کشیدهاند. یک همچو مجلسی میتواند خدمت بکند به این کشور و یک همچو مجلسی پشتیبانش همین مردم کوچه و بازار هستند.»
امام خمینی(ره) در بیانات خود در مورد مجلس، آنرا امید مستضعفین میخوانند و میفرمایند: در شرایط کنونی نباید کسی انتظار داشته باشد که حتماً نمایندگان باید از گروه و صنف خاصی باشند. باید توجه داشت که هنوز خیلی از مسائل وجود دارد که به نفع محرومین باید حل و فصل شود. و تمیز بین کسانی که در تفکر خود خدمت به اسلام و محرومان را اصل قرار دادهاند، با دیگران کار مشکلی نیست»
مقام معظم رهبری هم بر این مهم تاکید داند که اگر چنانچه مجلس به دنبال رفاه مردم، عدالت اجتماعی، گشایش اقتصادی، به دنبال پیشرفت علم، پیشرفت فناوری، به دنبال عزّت ملّی و استقلال ملّت باشد، ریلگذاری او به سمت این هدفها خواهد بود؛ اگر مجلس مرعوب غرب باشد، مرعوب آمریکا باشد، دنبال حاکمیّت جریان اشرافیگری باشد، ریلگذاری او در این جهتها خواهد بود؛ کشور را بدبخت خواهند کرد.
4-بازوی کارآمد نظام و رهبری
مجلس تراز انقلاب اسلامی، مجلسی است که بازوی کارآمد نظام و رهبری برای حل مسائل اساسی کشور باشد. مجلس کارآمد اولاً نیازهای واقعی مردم را در سطح ملی میشناسد و به اصطلاح درد آشنای مردم است، ثانیاً قوانینی در راستای گرهگشایی از این مشکلات و نیازها تصویب میکند.
مقام معظم رهبری درباره ضرورت شناخت نیازهای واقعی مردم در پیامی به نمایندگان میفرمایند: «نیازها و مطالبات حقیقی مردم را میشناسید؛ اشتغال، مبارزه با فساد مالی، زدودن محرومیت از مناطق محروم، مهار تورم و مقابله با گرانی، روان شدن چرخه خدمترسانی، گسترش و اعتلای فرهنگ و اخلاق، رونق یافتن علم و تحقیق، مسئولیتپذیری و پاسخگویی مسئولان حکومتی، در شمار برجستهترین این نیازها است و اینها است که عدالت اجتماعی را ممکن و پیشرفت و توسعه را محقق میسازد. نیازهای موهوم و ساخته دست تبلیغاتچیهای بیگانه و بدخواه، نباید بهجای این خواستههای حقیقی بنشیند.»
و در مورد کارآمدی مجلس اعتقاد دارند: «آنچه که برای مردم در این انتخابات و همه گزینشهای ملی و انتخاباتها مهم است، این است که سطح کارآمدی نظام، روزبهروز ارتقا پیدا کند؛ این اساس مسئله است. اگر مردم دنبال رئیسجمهور یا دنبال نماینده مجلس میگردند یا دنبال دیگر کسانی هستند که میخواهند آنها را با انتخاب تعیین کنند، در پی آن هستند که انسانهای کارآمدی را بر اریکه مسئولیت بنشانند تا آنها بتوانند سطح کارآمدی نظام را افزایش بدهند و مشکلات مادی و معنوی مردم را حل کنند؛ این خواست مردم است.»
رسیدن به این اهداف از منظر رهبری در گرو این است که وقت نمایندگان صرف امور بیهوده و حاشیهای نشود و از تمام ظرفیت کاری مجلس استفاده گردد: «نکتهای که بسیار مهم است، این است که از همه ظرفیتِ کاری مجلس استفاده کنید. اگر قرار باشد یک روز دستگاهی بخواهد موفقترین مجلس ایران را در دوره بعد از انقلاب ارزیابی کند، بلاشک موفقترین مجلس، مجلسی است که توانسته از همه ظرفیتِ کاری خود استفاده کند. ظرفیت قانونگذاری، یکی از ظرفیتهای بسیار مهم است. ابزارهای نظارت در دست شما قرار دارد. دیوان محاسبات را دستکم نگیرید. من در مجالس قبلی مکرر به مسئولان و دستاندرکاران میگفتم دیوان محاسبات را خیلی جدی بگیرید؛ این ابزار بسیار مهمی است. به شما هم این نکته را عرض میکنم.»
5-وفادار به اسلام ناب و انقلاب
مجلس تراز انقلاب اسلامی مجلسی است که در راستای عدم انحراف قوانین از اسلام و ماهیت خط انقلاب تلاش میکند. شاید یکی از عوارض دوران سازندگی و اصلاحات که بر بسیاری از مجاری و مناصب کشور، تکنوکراتها و فنسالاران مسلط بودند، این بود که برخی افراد سادهاندیش و ظاهربین را از نقش عامل ایمان و عقیده و اصول پایهای نظام غافل ساخت و این پندار غلط را بر آنان مسلط کرد که گویا با ورود به مراحل پیشرفت سازندگی کشور، دوران شعارهای مقدس و ارزشهای اصیل به سرآمده است. این تصور باطل همراه با برخی انگیزههای مادی، سیاسی و شخصی، موجب شد که اینگونه اشخاص، به ارزشها بیاعتنایی کنند.
حضرت امام(ره) با ابراز امیدواری به اینکه همواره مجالس زمان خودشان و «در مجلسهای آتیه، مسائل، مسائل اسلامی باشد و روش، روش اخلاقی - اسلامی»، در این مورد بهتأکید میفرمایند: «من میل دارم که، شما هم میل دارید که این مجلس طوری باشد که اگر قانونی را گذراند وقتی که در شورای نگهبان برود بیچون و چرا قبول کنند. شما میدانید که مردم اسلام را میخواهند، دیانت را میخواهند، رضای خدا را میخواهند.»
بنابراین امام در هر انتخاباتی به ملت ایران توصیه میکردند: «افرادی را انتخاب کنید که متعهد به اسلام، شرقی و غربی نباشند، بر صراط مستقیم انسانیت و اسلامیت باشند. وکیلهایی که آراسته هستند به اخلاق خوب، متعهد هستند به اسلام، وفادار هستند به کشور خودشان، خدمتگزار هستند به شما و به کشور، آن اشخاص را انتخاب کنید.»
مقام معظم رهبری هم جهتگیری کلی همه نهادهای نظام بهویژه مجلس را اسلام، انقلاب و ارزشهای متعالی آنها میدانند: «نخستین نکته، ناظر به جهتگیری کلی مجلس است که باید در سمت و سوی هدفها و شعارها و ارزشهای متعالی اسلام باشد. این نکته اگرچه باتوجه به اینکه مجلس، عصاره ملت مسلمان و انقلابی و محصول انقلاب اسلامی است، سخن تازهای نیست و توصیف افتخارآمیز «اسلامی» در دنباله نام مجلس شورا، خود گویای طبیعت و جهت آن هست... هرکس به نام سازندگی، ارزشهای انقلابی را مورد بیاعتنایی قرار دهد، در دعوی سازندگی نیز دچار خطا و توهم است و هرکس به این عنوان که امروز روز عمل است، شعارهای درخشان انقلاب را تحقیر کند، مانند کسی است که بر سر شاخه نشسته و بن میبرد.
6- مجلس الگوی آینده
در نگاه حضرت امام(ره) مجلس باید یک معلم از برای همه کشور و برای مجلسهای بعد و نسلهای آینده باشد. من امیدوارم که مجلس یک مجلس اسلامی، مجلس عبادت باشد؛ نه مجلسی که ـ خدای نخواسته ـ معصیت در آن واقع بشود و به دیگران اهانت کنند؛ به کسی بد بگویند. اینها خلاف اسلام است. و نباید بشود. مهم در همۀ افراد، و خصوصاً شما آقایان که در مجلس هستید، و مجلس مبدأ همۀ چیزهایی است که در کشور واقع می شود، مهم این است که در مقام بیان مسائل ورد مسائل، انتقاد و تکذیب، به آنجا نرسد که قوۀ عقلیه کنار و با قوۀ غضبیه انسان وارد میدان بشود.
مقام معظم رهبری درباره ضرورت جایگاه مجلس خطاب به نمایندگان میفرمایند: « مجلس، مهم ترین مظهر مردم سالاری دینی است؛ بنابراین از جایگاه خودتان غفلت نکنید. توجه داشته باشید اینجا کجاست و مجلس شورای اسلامی یعنی چه؟ اهمیت تصمیم و موضع گیری را در این مجلس مورد غفلت قرار ندهید. اینجا مرکز و قله و به تعبیری ویترین مجموعه نظام اسلامی است که جلوی چشم قرار دارد.»
از بررسی بخش از فرمایشات امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب میتوان فهمید که هدف مجلس شورای اسلامی باید تحقق رضای خدا و آرمانهای اسلام باشد و این هدف زمانی به وقوع میپیوندد که نمایندگان مجلس به اصول اساسی مجلس شورای اسلامی یعنی حق مداری هنگام نظر دادن، جلوگیری از فساد و تباهی تدریجی، قدرشناسی از اسلام و روحانیت و از همه مهمتر همه به قانون پایبند باشند.