ماجرای یک سند پرحاشیه / صدای انتقاد دانشجویان علوم تغذیه به گوش مسئولان می‌رسد؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی از آن دست دانشگاه‌هایی است که هر از چندگاهی دانشجویانش با حاشیه‌ها و به قول خودشان بی‌عدالتی‌هایی روبه‌رو می‌شوند و گویا مسئولان هرچند وقت یکبار فراموش می‌کنند که این دانشکده زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی و در نهایت وزارت بهداشت است.

همین چندماه گذشته بود که دانشجویان علوم تغذیه نسبت به روی کار آمدن رییس جدید دانشکده دست به اعتراض و اعتصاب زدند و ضمن تعطیلی کلاس‌های درس با به دست گرفتن پلاکارد‌هایی عنوان کردند که چرا دانشکده تغذیه را باید یک پزشک متخصص تغذیه اداره کند و این انتصاب را به پزشک سالاری و نفوذ دو نفر از مدیران ارشد وزارت بهداشت و رانت مرتبط می‌دانستند.

 

 

اما حال ماجرایی جدید را تجربه می‌کنند و بار دیگر پلاکارد‌های اعتراضی خود را بلند کرده‌اند، درحقیقت آتش خشم دانشجویان علوم تغذیه از آن زمان شعله کشید که در پی تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت بهداشت موظف شد برای تمام رشته‌های وابسته تا سال ۱۴۰۸ طبق برآورد نیاز هر رشته به نیروی انسانی، سند آمایش سرزمینی تهیه کند و در این راستا هم‌اکنون گزارش آمایش سرزمین رشته علوم تغذیه منتشر شده است.

انتشار این گزارش تاکنون حواشی زیادی را به همراه داشته است و دانشجویان علوم تغذیه دلایل متعددی برای اعتراضات خود دارند و عنوان می‌کنند که درحال حاضر محمدحسین آیتی، دبیر شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی این گزارش را جهت ارائه نظر و نکات اصلاحی لازم به دبیر بورد تغذیه (رحیمی و کشاورز دبیران هیئت ممتحنه و ارزشیابی رشته علوم تغذیه) داده و درخواست کرده است که نظرات خود را تا روز دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ماه اعلام کنند، بنابراین اگر صدای اعتراضات به گوش مسئولان مربوطه نرسد، سند آمایش بدون هیچ تغییری تصویب نهایی خواهد شد و دیگر دست دانشجویان علوم تغذیه به هیچ‌کجا بند نیست.

 

انتقادات دانشجویان علوم تغذیه به این سند آمایشی را در گفتگو با علی پزشکی دانشجوی دکتری سیاستگذاری غذا و تغذیه جویا شدیم، او نقد بلندبالایی داشت. پزشکی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو بیان کرد: سال ۱۳۹۴ با تصویب ضوابط آمایش سرزمینی آموزش سلامت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت بهداشت مکلف شد سند آمایش سرزمینی رشته‌های علوم پزشکی را تهیه کرده و نیاز کشور را به نیروی انسانی مورد نیاز در هر یک از این رشته‌ها مشخص کند، رشته علوم تغذیه نیز از این امر مستثنی نبود و اخیراً گزارش آمایش سرزمینی آن تهیه و منتشر شد که نقد‌هایی به آن وارد است.

پزشکی بیان کرد: پیشنهاداتی همچون «کاهش ظرفیت دکتری علوم تغذیه به ۱۰ نفر در سال»، «پذیرش ۷۹۰ نفر پزشک متخصص تغذیه (MD-Ph.D) تا سال ۱۴۰۴»، «تأسیس رشته‌ی مقطع دستیاری تغذیه بالینی یا دوره‌ی تخصصی بالینی تغذیه»، «سپردن مسئولیت بخش تغذیه در بیمارستان‌ها به پزشکان» و عملاً محدودسازی کارشناسان تغذیه به آشپزخانه‌های بیمارستانی نمونه‌ای از سلطه پارادایم پزشک‌سالاری در این گزارش است.

وی عنوان کرد: بیان گزاره‌هایی همچون «هیچ‌یک از نیرو‌های انسانی علوم تغذیه، دانش و مهارت ارائه درمان تغذیه‌ای و پوشش وظایف پزشکان تغذیه‌ای را ندارند» بدون آنکه هیچ فکت علمی برای اثبات این مدعا ارائه شود نیز در همین راستا قابل تفسیر است.

 

دانشجوی دکتری سیاستگذاری غذا و تغذیه با بیان اینکه پشتوانه اصلی هر سند و گزارش علمی، خبرگان و صاحب‌نظرانی هستند که در تهیه آن مشارکت داشته‌اند، ادامه داد: فارغ از ایرادات نگارشی فراوان که برازنده یک سند علمی نیست، اولین نکته‌ای که در گزارش خودنمایی می‌کند، عدم بهره‌گیری کافی از نظرات خبرگان و اساتید علوم تغذیه است.

به گفته وی، گزارشی که قرار است به امر مهمی، چون نیازسنجی گرایش‌های رشته‌ی علوم تغذیه در مقاطع مختلف تحصیلی بپردازد، باید از نظرات طیف وسیعی از اساتید علوم تغذیه در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور استفاده کند در حالیکه در تهیه این گزارش فقط سه نفر از اساتید MD-Ph.D تغذیه نقش داشته‌اند و در کمال تعجب از نظرات هیچ عضو هیئت علمی که تمام مقاطع تحصیلی خود را در رشته علوم تغذیه گذرانده باشد، استفاده نشده است.

این دانشجوی منتقد اظهار داشت: اساتیدی که فقط چهار سال تحصیلات تخصصی در رشته تغذیه دارند، چگونه نسبت به اساتیدی که بیش از ۱۱ سال از عمر خود را در این رشته به تحصیل گذرانده‌اند، صاحب صلاحیت‌تر تشخیص داده شده‌اند؟ اساتیدی که حوزه فعالیت آن‌ها تغذیه بالینی است، براساس کدام تخصص و تجربه در مورد گرایش‌هایی همچون «علوم بهداشتی در تغذیه»، «علوم تغذیه در بحران و حوادث»، «تغذیه ورزشی» و «سیاست‌های غذا و تغذیه» به نیازسنجی و ارائه پیشنهادات سیاستی پرداخته‌اند؟

پزشکی ادامه داد: حتی در حوزه‌ی تغذیه بالینی هم طبق مصوبه‌ی شورای عالی قطب‌های علمی وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به عنوان قطب تغذیه بالینی کشور انتخاب شده است، اما چرا از نظرات هیچ یک از اعضاء هیئت علمی این دانشگاه در تهیه گزارش استفاده نشده است؟ از این گذشته پزشک بودن تهیه کنندگان گزارش مشخصاً منجر به ایجاد سوگیری در ارائه پیشنهادات شده، به طوری که این تصور را ایجاد می‌کند که اساساً این گزارش برای تئوریزه کردن تأسیس رشته «دستیاری تغذیه بالینی» در قالبِ ظاهری نیازسنجی تهیه شده است.

چشم امید دانشجویان به اعلام نظرات بورد تغذیه
دانشجویان منتقد و معترض به گزارش سند آمایش فعلی از تمام اعضاء خانواده‌ی علوم تغذیه ایران به ویژه اساتید و اعضای بورد تغذیه در وزارت بهداشت درخواست دارند که از کیان این رشته در مقابل چنین دست‌اندازی‌هایی محافظت کنند و به دلیل آنکه در تهیه این گزارش از نظرات هیچ‌یک از خبرگان و بزرگان رشته تغذیه استفاده نشده است، فعلا از تصویب آن در شورای گسترش دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور جلوگیری کنند.

درحقیقت چشم تمامی این دانشجویان به نظرات اعضای بورد تغذیه وزارت بهداشت است که با شنیدن صدای انتقادات و اعتراضات در مقابل تصویب این گزارش ایستادگی کنند چرا که در صورت عدم ارائه نظرات ارشادی آنان تا نیمه اردیبهشت ماه، گزارش این سند نهایی و مصوب خواهد شد.