آموزش و پرورش در ایران دو دهه است رها شده /دولت دیواری کوتاه‌تر از وزارت آموزش و پرورش ندارد/مدارس غیردولتی شرایط تربیتی بسیار بدی دارند

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، محمد زنده دلی- مدارس غیر انتفاعی زمانی برای کمک به نظام تعلیم و تربیت کشور راه اندازی شدند مدارسی که قرار بود به معنای واقعی غیر انتفاعی و به دور از نگاه تجاری به آموزش باشند، مسئله‌ای که نه تنها عملی نشد بلکه بعد‌ها در لفظ هم عبارت غیر انتفاعی به غیر دولتی تغییر کرد.

امروز مدارس غیر دولتی تبدیل به یکی از معضلات وزارت آموزش و پرورش در کشور شده است که گرچه مسئولین دانسته یا ندانسته از آن غافلند زمینه بی عدالتی سیستمی را در وزارت آموزش و پرورش فراهم کرده است.

در همین مورد محمد حسین قانع دبیر جنبش عدالتخواه دانشگاه فرهنگیان یزد به صحبت نشستیم و وی گفت:از ابتدا فلسفه تشکیل مدارس غیرانتفاعی برای این بود که با مشارکت دادن مردم و بخش خصوصی یک باری از دوش دولت‌ها در زمینه آموزش بلند شود در ابتدا قرار بود این مدارس به معنای واقعی غیر اتتفاعی باشند و به قولی انتفاع و سودی در کار نباشد، اما اخیرا حتی به صورت رسمی عنوان آن‌ها به غیر دولتی تغییر کرده است و عملا کسب سود مجاز انگاشته شده است.

وی در ادامه بیان داشت:سیستم مدارس غیر انتفاعی به درد کشور‌هایی میخورد که نظام آموزش و پرورش غیرمتمرکز داشته و مدارس استقلال عمل دارند مثلا در آمریکا برخی مدارس هستند که شیوه آموزشی متفاوت از روش‌ها معمول را دارند، بیش از دیگر مدارس برای دانش آموزان وقت می‌گذارند و حتی گاهی خودشان محتوای آموزشی را تدوین می‌کنند. در این سیستم مدرسه به اصطلاح پولی باید یک فاکتوری متمایز از مدارس معمول داشته باشد که خانواده به خاطر آن حاضر به تقبل هزینه مدرسه شوند.

قانع عنوان کرد: البته در ایران هم انگشت شمار مدارسی هستند که همین طوری اداره می‌شوند و واقعا در ازای هزینه‌ای که دریافت می‌کنند خدمات معقولی و خوبی را ارائه می‌دهند، اما خب تعدادشان معدود است اما سیستم آموزش و پرورش در ایران متمرکز است یعنی سیستمی که همه تصمیم گیری‌ها در وزارت انجام میشود و به استان ها، نواحی آموزش و پرورش و بعد هم مدارس ابلاغ می‌شود و مدارس فقط باید به بخشنامه‌ها و دستور العمل‌ها عمل کنند و برنامه‌های ابلاغی را به اجرا رسانند این می‌شود که آقای وزیر آموزش و پرورش بروی صندلی در تهران و در اتاقش نشسته و مثلا برای فلان مدرسه محروم در کنج سیستان و بلوچستان تصمیم می‌گیرد.

 

وی اضافه کرد: البته سیستم غیر متمرکز هم آسیب‌هایی دارد و بیشتر به درد نظام‌های آموزشی سکولار میخورد به همین خاطر برای جمهوری اسلامی ایران نظام آموزش و پرورش نیمه متمرکز پیشنهاد می‌شود. یعنی یک سری چهارچوب‌های کلی از بالا ابلاغ شود و مدارس و سایر بخش‌ها بتوانند در اجرا آزادی عمل داشته باشند در نظام آموزش غیر متمرکز از اساس سیستم مدرسه متفاوت است یعنی مدرسه ممکن است کلا سیستم آموزشی کشور را قبول نداشته باشد و بگوید من میخواهم فلان سیستم را اجرا کنم خانواده‌ها هم اگر خواستند در قبال آن سیستم متفاوت هزینه پرداخت می‌کنند.

قانع اشاره کرد: البته بسیار مهم است که حتما یک اهلیت سنجی برای کسانی که میخواهند همچین مدارسی تاسیس کنند انجام شود و فرزندان مردم به کسی سپرده شوند که واقعا دغدغه آموزش داشته باشد نه سود و تجارت از آموزش.

محمد حسین قانع با تاکید براینکه تمایل والدین به مدارس غیر دولتی عموما به خاطر تبلیغات بالا و به دور از واقعیت است گفت: بر خلاف تصور عمومی در بسیاری از مدارس غیردولتی دانش آموزان وضعیت تربیتی بسیار بدی دارند بنده خودم در برخی از این مدارس کار کرده ام واقعا بحث تربیتی مناسب نیست گاهی این مدارس با تبلیغات سعی میکنند نشان دهند وضع تربیتی در مدرسه خیلی خوب است، اما زیر آن تبلیغات متاسفانه اتفاقات دیگری در مدارس دارد رخ می‌دهد.

دبیر جنبش عدالتخواه دانشگاه فرهنگیان یزد در ادامه اظهار داشت: بحث در موضوع عدالت آموزشی زیاد است و نظرات هم متفاوت؛ رهبری اخیرا فرمودند عدالت به معنای برابری نیست نظر بسیاری از کارشناسان هم همین است مدارس متفاوت از مدارس عادی زمانی عدالت است که دانش آموز به خاطر استعداد خودش وارد آن بشود نه به خاطر پول و ثروت خانواده، الان متاسفانه نه تنها مدارس غیردولتی عموما پولی است بلکه مثلا فلان جریان یا شخص سیاسی هم رفته مدرسه تاسیس کرده و دارد برای خودش کادر سازی میکند بعدا هم اطرافیان آن شخصیت از همین مدارس خارج می‌شوند و گاهی پست‌های مدیریتی حساس کشور را هم به همین واسطه تصاحب می‌کنند خب این عین بی عدالتی است.

اما مثلا یک مدرسه داریم به اسم سمپاد که در واقه وظیفه اش این است که دانش آموزان با استعداد رو جمع کند و پرورش بدهد خب این را نمیشود گفت، چون این دانش آموزان مدارس دولتی و عادی نرفته اند دارد به بقیه ظلم میشود، چون فرد به فراخور استعدادش دارد آموزش می‌بیند.

وی بیان کرد: البته سمپاد کنونی واقعا عدالت نیست، چون قبولی در آن بسیار بستگی به پول و خرجی دارد که خانواده می‌کند از سمتی مدارس غیر دولتی هم توجیه خود را دارند مثلا می‌گویند اگر وزارت آموزش و پرورش میخواهد هزار میلیارد تومان خرج هزار دانش آموز کند صد نفر از این‌ها که خوشان تمکن مالی دارند هزینه آموزش خودرا تقبل کنند آن هزار میلیارد تومان بیشتر برسد به ۹۰۰ نفر باقی مانده، حرفم این است این موضوع عدالت خیلی مناقشه برانگیز است و هر کسی توجیهات خاص خودش را مطرح میکند به همین خاطر نیاز به یک بررسی بسیار دقیق و کارشناسی دارد.

وی با تاکید بر نبود اهتمام در ساماندهی مدارس غیردولتی گفت: خیلی از موسسان مدارس غیر انتفاعی خودشان از مسئولین آموزش و پرورش هستند و متاسفانه عملا تعارض منافع وجود دارد حتی گاهی استاندار فلان استان رفته و برای خودش مدرسه ساخته یا همان طور که گفتم فلان شخصیت سیاسی یا مسئول کلان کشور به همین خاطر اهتمامی برای ساماندهی مدارس غیر دولتی وجود ندارد.

قانع در پاسخ به این سوال که چرا نمیشود برای مدارس غیر دولتی که وضعیت مناسبی دارند و مدارس عادی رقابت تعریف کرد بیان داشت:در مدارس غیردولتی نظارت روی معلم بیشتر است از سمتی خب قرارداد وجود دارد و اگر معلم خلاف راهبرد مدرسه پیش برود به راحتی از ادامه همکاری اش ممانعت می‌شود.

 

وی بیان کرد: اما در مدارس دولتی و عادی اینگونه نیست معلم یک حقوقی سرماه دارد خوب کار کند یا بد چندان توفیری به حالش نمی‌کند یعنی میخواهم بگویم فرآیند سنجش، رتبه بندی ونطارت روی معلمان کارآمد البته همه مدارس غیر دولتی هم خوب نیستند بسیاری از معلمان شاکی اند که در این مدارس، چون والدین پول داده اند گاهی انتظارات نامعقول از معلمان دارند .

قانع اعلام کرد: این را هم بگویم این مورد در برخی مدارس دولتی هم هست مثلا والدین مبلغی را به مدرسه کمک می‌کنند و در مقابل انتظار دارند فرزندشان نور چشمی بشود از سویی تجهیزات هم نقش مهمی دارد مدارس دولتی عموما یک ساختمان قدیمی دارند تجهیزات چندانی در اختیارشان نیست حتی برخی مدارس چهارتا سیستم کامپیوتر ندارند که کارهایشان راه بیوفتد در طرف مقابل الان مدارس غیردولتی وجود دارند با تجهیزات و امکانات بسیار بالا خب این‌ها را باید آموزش و پرورش فراهم کند .

وی در ادامه افزود: وزارت آموزش و پرورش پول ندارد، چون اولا دولت‌ها دیواری کوتاه‌تر از آموزش و پرورش پیدا نمی‌کنند و همیشه بودجه کمی می‌دهند دوما همان پول اندکی هم که می‌آید خرج معیشت و مطالبات معلمان می‌شود همکاران ما گاهی اینقدر داد معیشتی دارند که دیگر پول به جا‌های دیگر نمی‌رسد حالا اکثر مواقع این مطالبات منطقی و به حق هست، ولی یکسری جا‌ها هم مطالبات انصافا به حق نیست مورد سوم هم اینکه یک سری پول‌ها و بودجه‌ها باید آموزش و پرورش بگیرد که بهش نمی‌دهند مثلا از محل درآمد عواید شهرداری در هر منطقه باید درصدی به آموزش و پرورش برسد که این را پرداخت نمی‌کنند مسائل آموزش و پرورش مسئله‌ای تک بعدی نیستند نظام آموزش و پرورش در کشور ما بیش از دو دهه است که رها شده است همین باعث شده خیلی چیز‌ها رو هم جمع بشود.