«مامان‌ها» از دریچه نقد/ مهمان و سردبیر برنامه درباره دغدغه‌های مامان‌ها می‌گویند

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو- زینب موسوی؛ وقتی احسان عبدی پور در پادکست فتوا‌های عاطفی اش درباره کسانی که «همه کار‌ها را می‌کنند، همه چیز را می‌دانند، زندگی را در همه چیز می‌دمند و همه چیز را تحمل می‌کنند» حرف میزند حتی اگر آخرش هم نگوید «زنان» همه ما خوب می‌دانیم که این صفات ترسیم کننده مادرانی است که فرقی نمی‌کند کجای دنیا و با چه دین و زبانی زندگی می‌کند؛ فرقی نمی‌کند کجای عالم باشد؛ در سرش قطعا رویای عروس شدن دخترش را دارد یا دلهره دوران سربازی پسرش که هنوز بدنیا نیامده است.

اکنون فاصله تغییر نسل هایمان از اعداد قراردادی ۸۰، ۷۰ و ۹۰ بیشتر شده است و راستش را بخواهید نمی‌دانم به متولدین از هزاروچهارصد به بعد چه می‌گویند تا این فاصله را خوب نشان دهد، اما مادر‌ها سوای مهر و غریزه لازم، نیازمند آموزه‌هایی اند تا فرزند خود را با شرایط نسلی خودش پرورش دهند.

برنامه گفتگو محور مامان‌ها که در ۵۱ قسمت با اجرای منصوره مصطفی زاده از شبکه‌ی سوم سیما پخش شد ایده تازه‌ای را به نمایش گذاشت و برخلاف بسیاری از ساخته‌های تلویزیونی که نمونه‌ای کپی شده از برنامه‌های خارجی بودند توانست مورد استقبال زیادی قرار بگیرد.

 

برنامه‌ای که نگرانی‌های امروزه همه مادران را در تربیت کودکانشان با جزئیات و تجربیات خودشان نشان می‌دهد. موضوعاتی اعم از: دغدغه‌های اقشار مختلف و حتی سبک تفکر متفاوت براساس شرایط کودک امروز که شامل یک طبقه اجتماعی با امکانات خاصی نمی‌شود مانند آموزش ارزش ها، تاثیرات استفاده از گیم‌ها و نحوه استفاده از فناوری‌های جدید و حتی مشکلات مادران شاغل.

اگرچه ممکن است استفاده از تکنولوژی‌های جدید و یا کلاس‌های آموزشی زبان جزء مشکلات گروه چشمگیری از مادران جامعه نباشد، اما نحوه توضیح برخی مفاهیم مانند میهن دوستی، سوالات چالشی کودکان و آموزش نحوه صحیح تربیت آن‌ها از جمله نکات مهم این برنامه است.

مامان‌ها برنامه‌ای تخصصی بود که توانست بسیاری از دل مشغولی‌های مادران جامعه را در چینشی صمیمانه با ساختاری متفاوت از سایر برنامه‌ها در غالب یک دورهمی دوستانه روایت کند.

تبادل نظر از سوی مادر‌های شرکت کننده به دور از کلیشه، بیان حس واقعیشان در تجربه مادری و راهکار‌های کارشناسان برنامه، کمک‌های مهمی در عبور از موانع و چالش‌های تربیتی کودکان ارائه می‌دهد. اما موضوعی که مورد بررسی قرار گرفته است نظر و انتقادات از سوی مخاطبین این برنامه است.

 

زهره محبیان یکی از مادران شرکت کننده در برنامه مامان‌ها در گفتگو با خبرگزاری دانشجو گفت: «مسائلی که در برنامه برای مادران مطرح شد دغدغه این روز‌های من یا روز‌هایی که گذشتند بود، مباحثی کاربردی که برای من هم پیش آمده بود مانند عذاب وجدان‌های مادری، آموزش بچه ها، تربیت چهل تیکه یعنی کودک کنار مادرش به یک نحو تربیت می‌شود و درکنار پدربزرگ یا مادربزرگش به یک نحو و سایر مباحثی که ذهن یک مادر را خیلی مشغول می‌کرد.

اما این موضوعات مطرح شده در پایان خیلی از قسمت‌ها راه حل خاصی نداشت و فقط مادران شرکت کننده دغدغه و راهکار‌های خودشان را بیان می‌کردند. اما راه حل‌های مادران صرفا نظرات خودشان بود که کارشناسی شده نبود و تنها قسمت‌های مهمی مانند هوش کودک یا زبان دوم که انگشت شمار بودند کارشناس داشتند. خیلی بهتر می‌شد اگر در پایان هر بحث یک نتیجه گیری کارشناسی شده دقیق هم ارائه می‌شد و این را می‌توان جزء یکی از ایرادات این برنامه به حساب آورد.»

میلاد ناظمی سردبیر برنامه در خصوص نقدی که به برنامه وارد شده است توضیح داد: «ما برای هر موضوعی که می‌شد و ضرورت داشت کارشناس آورده ایم، ولی برای موضوعات بسیاری نمی‌توان به یک پاسخ دقیق و مشخص رسید و اگر ما پنج کارشناس هم می‌آوردیم ممکن بود هر یک پاسخ‌های متفاوتی ارائه دهند برای مثال برای موضوعی مانند انتشار عکس کودکان در صفحه‌های مجازی نمی‌توان کارشناسی آورد که بطور قطعی بگوید که عکس منتشر شود بهتر است یا خیر یا به چه نحوی و تا چه میزانی عکس منتشر شود، زیرا نظرات متفاوت است و نمی‌توان آن را تعمیم داد به همین علت فقط بصورت طرح بحث و انتقال تجربه مطرح می‌شدند.

 

اما برای موضوعاتی که نظرات کارشناسانه قطعی و دقیقی وجود داشت، طرح راه حل از سوی یک کارشناس خبره در آن زمینه صورت می‌گرفت مانند میزان و نحوه استفاده از بازی‌های اینترنتی و یا موضوع اقتدار مادران که چگونه مادری مهربان و در عین حال مقتدر باشیم، این‌ها موضوعاتی بودند که نظرات کارشناسانه دقیقی برایشان ارائه شده است.

به طور کلی هدف از ساخت این برنامه این بوده است که به مادران نشان داده شود دغدغه‌های شما برای هر مادری از هر قشری و با هر زبانی مطرح است و هریک به نحوی این تجربه را داشته اند و راه حلی که برای عبور از این چالش داشتند به اشتراک گذاشته شود.»

 

ساختار نوین این برنامه و توجه به تفاوت های نسلی بین مادران دهه های گذشته و مادران در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. مشکلاتی که گریبان گیر این قشر از جامعه شده است نیازمند اموزش هایی است که توسط رسانه ی ملی برای عبور از ان ارائه شود.

 

محبیان در خصوص تفاوت مامان‌ها با سایر برنامه‌های حوزه مادر و کودک نیز گفت: «مامان‌ها یک تفاوت بزرگ داشت؛ در این برنامه ما مادر‌ها در کنار هم می‌نشستیم و خیلی راحت دغدغه‌های خود را به اشتراک می‌گذاشتیم و آخر سر هم هیچ اجباری نبود کسی قانع شود یا ثابت شود چه کسی درست می‌گوید. همه خوب می‌شنوند و می‌بینند که طرف مقابل چه کار‌هایی را انجام داده است و چه نیازی در پس آن راهکار وجود داشته است.»

وی در پاسخ به سوال دربرگیری دغدغه‌های مطرح شده در برنامه نیز ادامه داد: «موضوعاتی که در برنامه مطرح شد به تمام دغدغه‌های یک مادر می‌پرداخت و انگار از قبل با چند مادر مشورت کرده بودند، زیرا تمامی موضوعات، دغدغه‌های من هم بودند. شاید اگر نقدی در این زمینه وارد باشد که من در کامنت‌ها هم آن را زیاد دیده ام این بود که چرا برنامه انقدر لاکچری است و خانه‌های شرکت کنندگان تمام امکانات را دارد و این موضوع باعث می‌شود برنامه تعدادی از مخاطبین خود را از دست بدهد. ولی از سوی دیگر ممکن است حضور مادران در بیان تجربیاتشان و کارشناسانی که بیشتر در فضای مجازی هم فعالیت دارند مخاطبانی را جذب کند.»‌

 

ناظمی در جواب نقد وارد شده به نحوه انتخاب شرکت کنندگان از یک قشر خاص نیز گفت: «ما داخل صفحه اینستاگرام برنامه که از قبل فعالیت داشت فراخوان شرکت در برنامه را منتشر کرده بودیم و از بین داوطلب‌هایی که درخواست داده بودند برخی را انتخاب کردیم، ولی بطور کلی ما از بیشتر مناطق، جنوب تا شمال شهر، شهرستان‌های حومه و اقشار ضعیف خانواده‌ها را انتخاب کردیم تا دغدغه‌های تمام طبقات را مدنظر داشته باشیم.

ولی سوءتفاهمی که ایجاد شد به این علت بود که ما وقتی برای فیلم برداری به منازل شرکت کنندگان می‌رفتیم تجهیزات نورپردازی خانه‌ها را با رنگ و لعاب‌تر نشان می‌داد و اینطور به نظر می‌رسید که خانه بسیار مدرن و با امکانات کامل است.»

بیان موضوعات تربیتی از سوی صداسیما در برنامه‌های خانواده با حضور کارشناسان تربیتی و کودک نمایش داده شده است، اما به صورت گفتگو محور، انتقال تجربه و تخصصی برنامه‌ای در این زمینه ساخته نشده است.

 

محبیان در این خصوص گفت: «صداو سیما در این زمینه به هیچ وجه نتوانسته نیاز‌های ما را برطرف کند و در خصوص موضوعات مهمی همچون تربیت کودک با وجود کارشناسان توانا در این حوزه برنامه‌ای شبیه به مامان‌ها ساخته نشده است و من برای دریافت محتوای مورد نیاز خودم فضای مجازی را نسبت به رسانه‌ملی ترجیح می‌دهم.»

این برنامه با وجود اندک ایراداتی از نگاه مخاطب،  از موفقیت چشمگیری در جهت تولید برنامه تخصصی و گفت و گو محور بهره‌مند بود و امید است ایده  این برنامه آغاز راهی باشد برای پرداختن به مشکلاتی این چنینی  از نگاهی متفاوت مانند دغدغه های پدران و یا نوجوانانی که در شرایط امروزه دچار بحران‌اند و برای عبور از آن نیازمند راهکارهایی کارشناسانه هستند. چرا که این تلاش می‌تواند در جهت ارتقای شکل صحیح رفتاری و تربیتی در جامعه تاثیر گزار باشد.