مشهد؛ قربانی سیاست‌های بی‌قواره مدیران / چرا مسئولان شهری در پروژه کمربند جنوبی از قوانین تبعیت نمی‌کنند؟

پروژه موقتا از کار افتاد، اما کمی بعد صدای بیل مکانیکی‌ها از دل کوه‌های جنوبی مشهد شنیده شد. پیگیری‌ها ادامه یافت تا اینکه نگارش پیوست محیط زیستی برای کمربند جنوبی به انجمن ارزیابی محیط زیست ایران سپرده شد و دانشگاه فردوسی هم به عنوان ناظر این پیوست معرفی شد. معاونت حمل و نقل شهرداری مشهد هم به عنوان کارفرما در این قرارداد حضور یافت، اما نتیجه ارزیابی اثرات محیط زیستی کمربند جنوبی آنقدر‌ها به ذائقه مسئولان شهرداری مشهد خوش نیامد.

 

ساناز صنایع گلدوز، دبیر انجمن ارزیابی محیط زیست ایران، به خبرنگار ما می‌گوید که این مطالعات تا فصل چهارم انجام شده و نظر ما بر اجرایی نشدن این پروژه قرار گرفته است.

با این حال شهرداری مشهد حاضر نشد این مطالعات را بپذیرد و به نظر می‌رسد به دنبال تغییر در نتایج مطالعات انجمن ارزیابی میحط زیست ایران است! مسئولان شهرداری می‌گویند که این انجمن قرار بوده مطالعات EMP را انجام دهد، اما نتیجه مطالعات EIA را برایشان آورده است.

مطالعات EMP در واقع به مخاطبان می‌گوید که حالا برای پروژه‌ای که بخشی از طبیعت را تخریب کرده و برای آینده هم اثرات محیط زیستی مخرب دارد، چه کاری انجام دهیم که این اثرات کمتر شود. مطالعات EIA هم مجموعه تحقیقاتی که اثرات محیط زیستی یک پروژه را ارزیابی می‌کند؛ بنابراین نتیجه این مطالعات بررسی نتایجی است که یک پروژه عمرانی با محیط زیست اطراف خود گذاشته است.

با این حال، دبیر انجمن ارزیابی محیط زیست ایران می‌گوید: تا زمانی که مطالعاتی درباره اثرات تخریبی پروژه بر محیط زیست انجام نداده ایم، چطور می‌توانیم درباره کاهش اثرات آینده آن بر محیط زیست اظهارنظر کنیم؟

در واقع شهرداری مشهد از ابتدا ژست حمایت از محیط زیست به خود گرفت و برای مطالعات محیط زیستی کمربند جنوبی پاپیش گذاشت و حالا که نتیجه این مطالعات در گام اول، عدم اجرای پروژه است، نسبت به این نتیجه اعتراض می‌کند. در این مدت بیل مکانیکی‌ها همچنان مشغول کار بودند.

 

این بار دادگستری خراسان رضوی به میدان آمد؛ سیدهادی شریعت یار، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادستانی خراسان رضوی برای بررسی میدانی فک پلمب صورت گرفته در ارتفاعات جنوبی مشهد، مسئولان شهرداری مشهد مانند معاون حمل و نقل، معاون خدمات شهری و مدیر پروژه کوه پارک را در این منطقه احضار کرد. کاظمی، معاون حمل و نقل شهرداری مشهد در این بازدید اعلام کرده بود که فعالیت عمرانی کمربند جنوبی ادامه پیدا نمی‌کند. او اعلام کرده فک پلمب صورت گرفته مربوط به پروژه کمربند جنوبی نبوده است.

او درباره مطالعات محیط زیستی هم گفته که این مطالعات در حال انجام است و پس از اتمام در اختیار کمیسیون ماده ۵ قرار می‌گیرد. پس از آن هم ستاد تدبیر استان باید درباره آن اظهارنظر کند. اما مساله اینجاست که معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد حاضر به تحویل گرفتن مطالعات محیط زیستی این پروژه نیست و عملا باعث ایجاد اختلال در روند مطالعات شده است!

رهبر انقلاب در سال ۹۳ و در دیدار با جمعی از فعالان محیط زیست اعلام کرده بودند که تخریب کوه‌ها و محیط زیست جرم انگاری شود! ایشان در این سخنان به صراحت از ساخت و ساز‌های آبادگران و پروژه‌های تخریبی ارتفاعات جنوبی مشهد نام برده اند و آن را به عنوان جرم معرفی کردند. اما تاکنون این مساله از سوی مسئولان شهری و استانی خراسان رضوی مورد بی اعتنایی بوده است!

 

شهرداری ها، توانایی بسیار بالایی برای بازی با قوانین دارند. نبود سازوکار‌های نظارتی از سوی نهاد‌های دولتی و قضایی بر شهرداری‌ها به مسئولان و مدیران شهری توانایی بازی با قوانین را داده است. رفتار‌های مسئولان و مدیران شهری در سال‌های اخیر نشان داده است که نیاز به حضور مستقیم و جدی‌تر دستگاه‌های نظارتی در شهرداری‌ها وجود دارد. وظیفه‌ای که تاکنون توسط مردم و سمن‌های مردم نهاد انجام می‌شده است.