به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، ناآرامی کشور‌های پیرامونی روسیه پایانی ندارد، گویا غرب تصمیم گرفته است تا به جهات مختلف، تزار‌ها را با موضوعات مختلف سرگرم یا از رسیدگی به مسائل مهم بین‌الملل به دیگر مسائل منطقه‌ای خود معطوف کند.
ازاین‌رو است که کاخ کرملین، یک روز در موضوعات آسیا میانه و قفقاز سرگرم می‌شود و روز دیگر در مسائل پیرامونی آسیای مرکزی، از اوکراین و بلاروس گرفته تا درگیری‌های ارمنستان و آذربایجان و اکنون هم در آلماتی قزاقستان.
اتحادیه اروپا و آمریکا، درحال‌حاضر، آرامش چندین دهه آلماتی را هدف قرار دادند تا مگر اینگونه کاخ کرملین را به موضوع متفاوت‌تری از مسائل اوکراین یا قفقاز و بلاروس سرگرم سازند؛ کشوری که دولتمردانش در ایجاد کشوری باثبات موفقیت‌های زیادی در عرصه اقتصادی و منطقه‌ای به اثبات رساندند.
همچنان که «سیدرسول اسلامی»، سفیر سابق کشورمان در قزاقستان بر آن تاکید می‌کند و به روزنامه «صبح‌نو» می‌گوید: سیاست‌های «نظربایف» به‌گونه‌ای بود که توانست در همان ابتدای قدرت، با حفظ برخی سیاست‌ها و مدیریت مدبرانه، توازنی برقرار کند تا روس‌ها یا اوکراینی‌ها احساس غریبی در این کشور نداشته باشند و این کشور را ترک نکنند.
علت اعتراضات قزاقستان را باید در خارج از این کشور جست‌وجو کرد. بعد از تصمیم دولت قزاقستان مبنی بر افزایش قیمت گاز از ابتدای ژانویه سال جدید میلادی، شهر‌های مختلف این کشور شاهد اعتراضات گسترده‌ای بوده است. آنگونه که بلومبرگ گزارش می‌دهد، اعتراضات خشونت‌آمیز چند روز اخیر آلماتی، موجبات کاهش و اختلال در تولید اورانیوم شده است.
همچنین، درنتیجه اعتراضات قزاقستان، ارزش سهام شرکت‌های تولیدکننده اورانیوم در کانادا در روز چهارشنبه افزایش یافت. به دلیل افزایش تقاضا برای انرژی هسته‌ای در سراسر جهان، قیمت اورانیوم در سال‌های اخیر به‌طور پیوسته افزایش یافته است؛ موضوعی که گویا آمریکا از دو سال پیش برای اغتشاش در قزاقستان و اخلال در بازار اورانیوم برنامه‌ریزی کرده بود.
اندیشکده سیاست‌گذاری جهانی غیرانتفاعی آمریکایی رند کورپوریشن (بازوی خصوصی‌شده سیاست‌گذاری پنتاگون) گزارشی را در سال ۲۰۱۹ منتشر کرده بود که در آن از ایالات‌متحده خواسته بود تا جنگ نیابتی را علیه روسیه در اوکراین، سوریه، بلاروس، قفقاز و آسیای مرکزی به راه بیندازد.
توکایف، رییس‌جمهور قزاقستان که با حمایت رییس‌جمهور سابق در سال۲۰۱۹ بر این مسند تکیه زده است، در بحبوحه اعتراضات فرصت را مغتنم شمرده و اصلاحات سیاسی را در این کشور رقم زد.
او نظربایف ۸۱ساله را از ریاست شورای امنیت ملی برکنار کرد و خودش در این جایگاه قرار گرفت. از طرف دیگر، نزدیکان وی (ازجمله برادرزاده‌اش) را نیز برکنار کرد. (باوجوداینکه نظربایف در سال۲۰۱۹ بعد از ۲۹سال از ریاست‌جمهوری کنار رفت، همچنان مهم‌ترین عنصر سیاسی در این کشور بوده است.) بعد از شدت گرفتن اعتراضات در شهر‌های مهم، توکایف ضمن پذیرش استعفای دولت، از سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) که یک ائتلاف نظامی با عضویت روسیه، بلاروس، ارمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان است درخواست کمک کرد که با پاسخ مثبت این پیمان مواجه شد. اظهارات رییس‌جمهور قزاقستان مبنی بر مداخلات خارجی در ناآرامی‌های اخیر کشورش و همچنین مسلح بودن معترضان، شائبه تلاش غرب برای سرنگون کردن دولت شرق‌گرای قزاقستان یا حداقل مشغول‌سازی روسیه در جبهه‌ای جدید را تقویت می‌کند.
منطقه راهبردی خزر
منطقه خزر ازنظر راهبردی یکی از مهم‌ترین حوزه‌های نفتی در جهان است و همین عامل تعیین‌کننده فضای سیاسی حاکم بر این منطقه است. قزاقستان مهم‌ترین کشور هم ازلحاظ اقتصادی و هم سیاسی ازجمله داشتن تاسیسات صنعتی، آزمایش سلاح‌های هسته‌ای و نیز بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در میان کشور‌های آسیای مرکزی است. با توجه به تمایل توکایف به چین برخلاف رییس جمهور سابق (نظربایف) که به روسیه گرایش داشت.
به نظر می‌رسد در آینده شاهد رقابت بیشتر چین، روسیه و غرب در این کشور باشیم. روسیه که طولانی‌ترین مرز را در جهان با قزاقستان دارد و مهم‌ترین مسیر انتقال انرژی قزاقستان به اروپاست به‌راحتی از امنیت مرز‌های جنوبی خود نخواهد گذشت؛ چراکه «خارج نزدیک» روسیه همواره یکی از کانون‌های تقابل بین این کشور و بلوک غرب بوده است. قزاقستان برای چهارمین روز متوالی ناآرام است. این ناآرامی‌ها به بهانه افزایش بهای سوخت مصرفی خودرو‌ها آغاز شد، حال آنکه سازمان پیمان امنیت جمعی می‌گوید اطلاعات رسیده از این کشور حاکی از آن است که شورش‌ها ازسوی افرادی هدایت می‌شود که از کشور‌های خارجی خط می‌گیرند و تحت آموزش بیگانگان بوده‌اند.
اسلامی، سفیر سابق تهران در آلماتی: علت اعتراضات قزاقستان را باید در خارج از این کشور جست‌وجو کرد.
آقای «سیدرسول اسلامی»، سفیر سابق کشورمان در قزاقستان با اشاره به اینکه از گسترش اعتراضات در آلماتی متعجب شده‌ام، به روزنامه «صبح‌نو»، گفت: هفته گذشته وقتی اخبار اعتراضات قزاقستان را شنیدیم متعجب شدم، چراکه رییس‌جمهور سابق این کشور (نظربایف) توانسته بود توازنی بین قزاقستان و سایر کشور‌های پیرامونی و حتی غربی ایجاد و این کشور را به‌خوبی اداره کند. همان‌طور که می‌دانیم در قزاقستان تعداد افرادی که از روسیه یا اوکراین در آن زندگی می‌کنند، کم نیستند، سیاست‌های «نظربایف» به‌گونه‌ای بود که توانست در همان ابتدا با حفظ برخی سیاست‌ها و مدیریت مدبرانه، توازنی برقرار سازد تا روس‌ها احساس غریبی در این کشور نداشته باشند و این کشور را ترک نکنند.
وی ادامه داد: مثل معروفی برای رؤسای جمهور کشور‌های آسیای مرکزی وجود دارد و معنی آن اینگونه است: «نظربایف مغزش کار می‌کند، کریم‌اف سفره‌اش معروف است، نیازاف گازش معروف است، آقایف هم با ابرو‌های پهنش معروف است» دراین‌بین نظر بایف، رییس‌جمهور سابق قزاقستان که ازنظر سیاست در بین کشور‌های همجوارش معروف بود، به‌خوبی و درایت توانست کشور را اداره کند. وقتی شنیدم اعتراضاتی در این کشور وجود دارد تعجب کردم؛ چراکه با توجه به جمعیتی که از کشور‌های مختلف در آن حضور دارند، این کشور به‌خوبی اداره شد.
این دیپلمات سابق کشورمان در آلماتی افزود: آقای نظربایف مغز متفکر قزاقستان است و حتی در شوروی سابق از افراد بسیار مطرح و بافکر شوروی سابق بود. کشور را به‌خوبی هدایت کرد. هم با غرب رابطه خوب داشت و هم با شرق. با غرب برای اینکه بتواند از امکانات اقتصادی و سرمایه‌گذاری استفاده کند و در شرق هم رابطه خوبی با چین و هند و اتحادیه آسیا داشت. آن توازن را که لازمه توسعه است به وجود آورد. در داخل قزاقستان هم شاید حدود ۴۰ درصد جمعیت قزاق هستند و جمعیت روس‌تبار در آنجا قابل‌توجه است، به‌گونه‌ای عمل کرد که احساس غریبی نکردند و در همین کشور ماندند و این برمی‌گردد به رفتار عاقلانه و مدبرانه نظر بایف، رییس‌جمهور سابق قزاقستان.
این کارشناس مسائل آسیای مرکزی، در پاسخ به این سوال که آیا اعتراضات در این کشور ادامه‌دار خواهد بود یا خیر؟ اظهار کرد: هرچند اطلاعاتی از تحولات به‌روز آلماتی ندارم و سال‌ها پیش در این کشور حضور داشتم، اما به نظر من می‌توانند اینگونه اعتراضات را کنترل کنند. چون تابه‌حال کشورشان را به‌خوبی اداره کردند. زمانی که شنیدم اعتراضات در این کشور به راه افتاده است تعجب کردم؛ زیرا بیشتر در خارج از این کشور باید به‌دنبال علت آن گشت.
وی ادامه داد: البته رابطه خوبی هم با ایران داشت و بسیار به مقامات ایران احترام می‌گذاشت. چند سفر هم به ایران داشت که بالطبع رؤسای جمهور ما هم به آسیای مرکزی و قزاقستان سفر داشتند. مشترکات زیادی داریم که همین‌ها مردم قزاق و جمهوری‌های آسیای مرکزی را علاقه‌مند به رابطه خوب با ایران و ایرانی‌ها کرده است؛ لذا یکی از سیاست‌های رییس‌جمهور سابق این بود که توازنی بین روسیه و غرب ایجاد کند و بسیار مدبرانه عمل کرد و طوری عمل نکرد که کشورش به‌سمت یک جهت برود و جهت دیگر را فراموش کند.
این دیپلمات فعال کشورمان در آسیای مرکزی تصریح کرد: با توجه به اینکه مشترکات تاریخی بین ایران و آسیای مرکزی از قدیم بوده و این روابط همچنان وجود دارد، ما سعی کردیم روابط‌مان را با این جمهوری‌ها توسعه دهیم. روابط تاریخی فرهنگی گذشته ما باعث شد که خود من هم قزاقستان را برای فعالیت‌ها دیپلماتیک انتخاب کنم و در آنجا سفیر شوم.
بازداشت بیش از دوهزار نفر و قتل ۱۸مامور پلیس
پس از اعتراضات چند روز اخیر قزاقستان بود که وزارت کشور آلماتی، دیروز اعلام کرد که تعداد ماموران امنیتی این کشور که در درگیری با معترضان کشته شده‌اند به ۱۸نفر رسیده است و حدود ۷۴۸افسر پلیس و نیرو‌های گارد ملی زخمی شدند. درمجموع ۲۲۹۸نفر در جریان تلاش برای مهار شورش‌ها بازداشت شده‌اند.
رییس‌جمهور قزاقستان، «قاسم جومارت توکایف»، از سازمان پیمان امنیت جمعی که شامل روسیه و دیگر کشور‌های اتحادیه سابق شوروی در آسیای مرکزی است، درخواست کمک کرده و اولین واحد از نیرو‌های حافظ صلح ماموریت خود را در قزاقستان آغاز کرده‌اند. این ناآرامی‌ها به بهانه افزایش بهای سوخت مصرفی خودرو‌ها آغاز شد، حال آنکه سازمان پیمان امنیت جمعی می‌گوید اطلاعات رسیده از این کشور حاکی از آن است که شورش‌ها ازسوی افرادی هدایت می‌شود که از کشور‌های خارجی خط می‌گیرند و تحت آموزش بیگانگان بوده‌اند.
روز گذشته، «قاسم جومرت توکایف»، رییس‌جمهور قزاقستان بعد از اعلام حالت فوق‌العاده در این کشور، با استعفای کابینه دولت موافقت کرد. روز گذشته درحالی‌که خبر‌ها حاکی از حمله به اقامتگاه ریاست‌جمهوری و تصرف فرودگاه شهر «آلماتی» ازسوی معترضان بود، توکایف شخصا ریاست شورای امنیت ملی را برعهده گرفت.
واکنش وزارت خارجه روسیه، تاجیکستان و ایران
کشور‌های همجوار آلماتی که تحولات قزاقستان را به‌دقت زیر نظر دارند، ابراز امیدواری کردند که هرچه زودتر آرامش به این کشور بازگردد. «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که تحولات قزاقستان، به تحریک بیگانگان و با توسل به تسلیحات و گروه‌های آموزش‌دیده در راستای تضعیف امنیت و تمامیت ارضی این کشور انجام می‌شود. وی بر حمایت مسکو از دولت قزاقستان و کمک به توقف خشونت‌ها تاکید کرد. وزارت امورخارجه تاجیکستان با اشاره به دوستی دیرینه و اصل مشارکت استراتژیک، از تلاش‌های قزاقستان برای برقراری ثبات و آرامش در این کشور حمایت کرد. از سویی دیگر، خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان هم با اشاره به تحولات قزاقستان تاکید کرد: طرف‌های خارجی درصدد دامن زدن به ناآرامی‌ها و ایجاد بی‌ثباتی در قزاقستان هستند.
مخالفت چین با ایجاد انقلاب رنگی در قزاقستان
از سویی دیگر، شی جینپینگ، رئیس جمهور چین در پیامی خطاب به «قاسم جومرت توکایف» همتای قزاقستانی خود به تحولاتی که این روز‌ها در قزاقستان رخ می‌دهد، واکنش نشان داد و ناآرامی‌های قزاقستان را محصول تحرکات عوامل بیگانه‌ای تلقی کرد که به دنبال براندازی حاکمیت این کشور از راه ایجاد انقلاب‌های رنگی هستند. وی در این پیام اعلام کرد: چین قاطعانه با نیرو‌های بیگانه‌ای که عامدانه به دنبال ایجاد ناآرامی و شعله ور کردن انقلاب‌های رنگی هستند، مخالف است.
ارسال نظرات