زره پوش ایرانی که از موتور و فنی کامیون‌های بنز مایلر بهره می‌برد!/ امرپ کیا2، گزینه کم هزینه و قدرتمند برای تجهیز مرزبانان

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو ؛ امرپ کیا-۲ (KIC-2) یکی از جدیدترین دستاوردهای صنایع دفاعی ایران است که در سال ۱۴۰۰ برای آزمایش میدانی به نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحویل داده شد. این خودرو زرهی که به عنوان یک امرپ سبک با پیکربندی ۴×۴ طراحی شده، دومین عضو از خانواده خودروهای زرهی چرخدار کیا محسوب می‌شود. کیا-۲ که توسط صنایع زرهی شهید کلاهدوز و تحت نظارت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران تولید شده، با هدف مقاومت در برابر تهدیداتی نظیر مین و کمین طراحی شده و به همین دلیل می‌توان آن را در دسته خودروهای زرهی مقاوم در برابر مین و کمین (امرپ - MRAP) نیز طبقه‌بندی کرد. این گزارش به بررسی ویژگی‌ها، مشخصات فنی، قابلیت‌ها و اهمیت استراتژیک این نفربر زرهی در حوزه دفاعی ایران می‌پردازد و نقش آن در تقویت توان رزمی نیروهای مسلح به‌ویژه در مناطق مرزی را تحلیل می‌کند.

امرپ چیست؟

پیش از پرداختن به جزئیات نفربر زرهی کیا-۲، لازم است مختصری به مفهوم خودروهای زرهی مقاوم در برابر مین و کمین (امرپ) پرداخته شود. اصطلاح امرپ (MRAP: Mine-Resistant Ambush Protected) به خودروهای زرهی اطلاق می‌شود که به‌طور خاص برای محافظت از سرنشینان در برابر تهدیدات بمب‌های کنار جاده‌ای (IED) و حملات ناگهانی طراحی شده‌اند. این نوع خودروها اولین بار در دهه ۱۹۷۰ توسط رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی برای مقابله با تهدیدات مین و کمین مورد استفاده قرار گرفتند. اما مفهوم مدرن امرپ در سال ۲۰۰۷ توسط وزارت دفاع ایالات متحده به‌عنوان پاسخی به افزایش تهدیدات بمب‌های کنار جاده‌ای در جریان جنگ عراق و افغانستان به‌طور گسترده‌ای توسعه یافت. موفقیت این خودروها در کاهش تلفات انسانی در میدان نبرد، توجه بسیاری از ارتش‌های جهان را به خود جلب کرد و امروزه امرپ‌ها به یکی از اجزای کلیدی یگان‌های زرهی و مکانیزه تبدیل شده‌اند.

امرپ‌ها به دلیل طراحی خاص شاسی و بدنه (اغلب با شاسی V شکل برای انحراف نیروی انفجار) و استفاده از مواد مقاوم در برابر انفجار، قادرند سرنشینان خود را حتی در صورت آسیب‌دیدگی شدید خودرو از مرگ و جراحت حفظ کنند. این خودروها در نقش‌های متنوعی از جمله نفربر، گشت‌زنی، اسکورت کاروان، شناسایی رزمی و حتی به‌عنوان سکویی برای نصب تسلیحات سنگین به کار گرفته می‌شوند. در ایران، توسعه امرپ‌ها به تازگی مورد توجه قرار گرفته و نفربر زرهی کیا-۲ یکی از گام‌های مهم در این مسیر محسوب می‌شود.

معرفی امرپ ایرانی کیا-۲

نفربر زرهی کیا-۲ که در سال ۱۴۰۰ رونمایی شد، به‌عنوان یک خودرو زرهی سبک در کلاس متوسط طراحی شده و قابلیت حمل ۱۰ نفر را دارد. 

کیا-۲ توسط صنایع زرهی شهید کلاهدوز تولید می‌شود و با هدف استفاده در یگان‌های مرزبانی و عملیات‌های رزمی در مناطق پرخطر طراحی شده است. این خودرو با توجه به استفاده از قطعات بومی و تولید داخل، هزینه‌های تولید و نگهداری پایینی دارد که آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای تولید انبوه و استفاده گسترده در نیروهای مسلح ایران تبدیل کرده است.

مشخصات فنی نفربر زرهی کیا-۲

نفربر زرهی کیا-۲ دارای مشخصات فنی قابل‌توجهی است که آن را به یک خودروی رزمی کارآمد و اقتصادی تبدیل کرده است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مشخصات این خودرو اشاره می‌شود:

نوع: نفربر زرهی چرخدار با پیکربندی ۴×۴
رونمایی: سال ۱۴۰۰
تولیدکننده: وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران (صنایع زرهی شهید کلاهدوز)
ابعاد:طول ۶.۵ متر، عرض ۲.۵ متر، ارتفاع ۲.۵ متر
وزن: حدود ۱۰ تن
برد عملیاتی: ۴۰۰ کیلومتر
سرعت: حداکثر ۹۰ کیلومتر بر ساعت
ظرفیت حمل: ۱۰ نفر
سلاح اصلی:تیربار ۱۲.۷ میلی‌متری (دبلیو ۸۵ چینی) با سکوی کنترل از راه دور
موتور: OM355 با توان ۲۴۰ اسب بخار

یکی از ویژگی‌های برجسته کیا-۲، استفاده از موتور و فنربندی بنز مایلر ۲۶۲۴ است. این موتور که در داخل کشور و در مجموعه کارخانجات ایران خودرو تولید و مونتاژ می‌شود، نقش مهمی در کاهش هزینه‌های تولید و نگهداری این نفربر زرهی ایفا می‌کند. استفاده از قطعات بومی و موجود در کشور، از جمله قطعات کامیون بنز ۱۹۲۴ و ۲۶۲۴، نه‌تنها هزینه‌های طراحی و ساخت را به‌طور چشمگیری کاهش داده، بلکه امکان تولید انبوه این خودرو را نیز فراهم کرده است. این امر هزینه تولید را به طور قابل توجهی کاهش داده و سرعت تامین قطعات و تولید را هم افزایش میدهد. همچنین به دلیل کثرت قطعات و فنی بنز های خانواده مایلر در کشور، امکان تعمیرات سنگین در کل کشور وجود دارد و این مسله یک مزیت بزرگ در به خدمت گیری این امرپ به شمار میرود و گزینه مطلوبی برای خدمت در استان های محروم مرزی است چرا که در زمینه فنی محدودیتی برای عملیاتی نگه داشتن آن وجود نخواهد داشت.

 طراحی و ویژگی‌های حفاظتی

طراحی نفربر زرهی کیا-۲ با تمرکز بر مقاومت در برابر تهدیدات مین و کمین انجام شده است.  همچنین، با توجه به تأکید بر طراحی امرپ، این خودرو باید توانایی مقاومت در برابر انفجارهای بزرگ‌تر را نیز داشته باشد. شاسی این نفربر به‌احتمال زیاد از طراحی V شکل بهره می‌برد که نیروی انفجار را از مرکز خودرو دور کرده و از آسیب به سرنشینان جلوگیری می‌کند.

یکی از ویژگی‌های مهم کیا-۲، استفاده از صندلی‌های آویز ضدشوک است. این نوع صندلی‌ها که به‌جای اتصال به کف خودرو، از سقف یا دیواره‌ها آویزان هستند، در صورت انفجار مین یا بمب کنار جاده‌ای، نیروی انفجار را جذب کرده و از انتقال مستقیم آن به بدن سرنشینان جلوگیری می‌کنند. این طراحی نقش مهمی در افزایش ایمنی نیروها دارد و نشان‌دهنده توجه طراحان به استانداردهای مدرن حفاظتی است.

علاوه بر این، کیا-۲ مجهز به تایرهای پنچررو است که امکان ادامه حرکت حتی در صورت آسیب‌دیدگی تایرها را فراهم می‌کند. سامانه دید پیرامونی برای راننده و فرمانده، همراه با دوربین‌های دید در روز و شب با قابلیت مانیتورینگ، از دیگر ویژگی‌های این نفربر زرهی است که توانایی عملیاتی آن را در شرایط مختلف محیطی افزایش می‌دهد.

تسلیحات و قابلیت‌های رزمی

اجرای آتش W85 کنترل از راه دور که ویژگی طلایی برای حفظ جان خدمه در عین درگیری با اشرار است

نفربر زرهی کیا-۲ به یک تیربار ۱۲.۷ میلی‌متری دبلیو ۸۵ چینی(در ایران به میمک  معروف است) مجهز است که بر روی سکوی کنترل از راه دور نصب شده و از سقف خودرو قابل هدایت است. این سکو مجهز به دوربین دید در روز و شب است که امکان استفاده از تیربار را در شرایط مختلف جوی و در تاریکی شب فراهم می‌کند. نکته قابل‌توجه این است که کنترل تیربار از داخل خودرو و از جایگاه کمک راننده به‌وسیله یک کنسول مخصوص انجام می‌شود. این ویژگی، ایمنی سرنشینان را افزایش داده و نیاز به حضور فیزیکی تیرانداز در خارج از خودرو را از بین می‌برد.

علاوه بر تسلیحات اصلی، کیا-۲ دارای ۹ دریچه شلیک است که ۸ عدد از آن‌ها در دو طرف خودرو (۴ دریچه در هر طرف) و یک دریچه در انتهای خودرو و روی درب قرار دارد. این دریچه‌ها امکان دفاع مستقیم توسط سرنشینان را در شرایط اضطراری فراهم می‌کنند.

 مزایای اقتصادی و استراتژیک تولید کیا 2

یکی از مهم‌ترین مزایای نفربر زرهی کیا-۲، هزینه تولید پایین آن است. استفاده از موتور و فنربندی بنز مایلر ۲۶۲۴ و قطعات کامیون‌های بنز ۱۹۲۴ و ۲۶۲۴ که به‌صورت گسترده در داخل کشور تولید می‌شوند، هزینه‌های طراحی و ساخت این خودرو را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده است. این امر، کیا-۲ را به گزینه‌ای مناسب برای تولید انبوه و استفاده گسترده در یگان‌های مرزبانی و رزمی تبدیل کرده است.

از نظر استراتژیک، کیا-۲ نقش مهمی در حفاظت از جان نیروهای انسانی آموزش‌دیده ایفا می‌کند. حضور مستمر و گشت‌زنی دائمی در مناطق مرزی و پرخطر، از جمله مناطقی که احتمال کمین دشمن یا استفاده از بمب‌های کنار جاده‌ای وجود دارد، از وظایف اصلی این نفربر زرهی است. جایگزینی خودروهای غیررزمی مانند تویوتا هایلوکس با امرپ هایی نظیر کیا-۲ و طوفان، می‌تواند به‌طور چشمگیری ایمنی نیروها را افزایش داده و توان دفاعی کشور را در مناطق حساس تقویت کند.

 کاربردهای متنوع کیا-۲
نفربر زرهی کیا-۲ به دلیل طراحی چندمنظوره، قابلیت استفاده در نقش‌های مختلفی را دارد. این خودرو می‌تواند به‌عنوان نفربر برای انتقال نیروها، خودروی گشت‌زنی در مناطق مرزی، اسکورت کاروان‌ها، و حتی سکویی برای نصب تسلیحات سنگین‌تر مانند راکت انداز یا حتی سامانه های ضد زره مورد استفاده قرار گیرد. هماهنگی این نفربر با یگان‌های زرهی و مکانیزه، امکان بهره‌برداری از آن در عملیات‌های ترکیبی را نیز فراهم می‌کند. همچنین، با توجه به قابلیت نصب تجهیزات مختلف بر روی این خودرو، می‌توان از آن در نقش‌های شناسایی رزمی و پشتیبانی استفاده کرد.

 چشم‌انداز آینده تولید امرپ کیا 2
با وجود مزایای متعدد، نفربر زرهی کیا-۲ همچنان با چالش‌هایی مواجه است. عدم انتشار اطلاعات دقیق درباره سطح حفاظت زرهی و مقاومت در برابر انفجارهای بزرگ، ابهاماتی را درباره کارایی این خودرو در شرایط واقعی میدان نبرد ایجاد کرده است. همچنین، نبود صندلی‌های ضدشوک در برخی نمونه‌ها (بر اساس گزارش‌های اولیه) می‌تواند ایمنی سرنشینان را در برابر انفجارهای شدید کاهش دهد. با این حال، استفاده از صندلی‌های آویز ضدشوک در نسخه‌های نهایی، نشان‌دهنده تلاش برای رفع این نقص است.

چشم‌انداز آینده کیا-۲ به توسعه و تولید انبوه آن بستگی دارد. با توجه به هزینه پایین تولید و استفاده از قطعات بومی، این نفربر زرهی می‌تواند به‌عنوان جایگزینی مناسب برای خودروهای غیررزمی در یگان‌های مرزبانی  مورد استفاده قرار گیرد و گزینه ایده آل برای جایگزینی با هایلوکس در یگان های مرزبانی است. همچنین، با توجه به تحولات سریع در حوزه تسلیحات زمینی و تلاش دشمنان برای توسعه ابزارهای جدید برای مقابله با امرپ‌ها، لازم است که طراحی و قابلیت‌های کیا-۲ به‌طور مداوم به‌روزرسانی شود.

نفربر زرهی کیا-۲ (امرپ کیا-۲) یکی از دستاوردهای مهم صنایع دفاعی ایران است که با هدف حفاظت از جان نیروهای انسانی و افزایش توان رزمی در مناطق پرخطر طراحی شده است. استفاده از موتور و فنربندی بنز مایلر ۲۶۲۴ و قطعات بومی، هزینه‌های تولید و نگهداری این خودرو را به‌طور چشمگیری کاهش داده و آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای تولید انبوه تبدیل کرده است. با قابلیت حمل ۱۰ نفر، تسلیحات کنترل از راه دور، و طراحی مقاوم در برابر مین و کمین، کیا-۲ می‌تواند نقش مهمی در تقویت توان دفاعی کشور ایفا کند.

توسعه مداوم و به‌روزرسانی طراحی این خودرو با توجه به تهدیدات نوظهور، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در نهایت، امید میرود که با تولید انبوه و به‌کارگیری گسترده کیا-۲ در یگان‌های مرزبانی و رزمی، شاهد افزایش ایمنی نیروها و تقویت توان دفاعی کشور در برابر تهدیدات مختلف باشیم.

سید نویدرضا موسوی